به دنبال درز گزارش جمعه ۱۴ آذر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رسانه‌ها در مورد برنامه جمهوری اسلامی ایران برای نصب سه آبشار سانتریفیوژ‌های جدید در نطنز، «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین و نماینده ایران در آژانس به آن واکنش نشان داد.

غریب آبادی در توئیتی در این باره نوشت:گزارش محرمانه آژانس که حاوی محتویات نامه محرمانه ایران است، بلافاصله و حتی قبل از اینکه اعضای شورای حکام نیز بتوانند آن را رهگیری کنند، در رسانه‌ها منتشر شد.

او همچنین گفت که آژانس صرفا در رابطه با بروزرسانی تحولات مسئولیت ندارد، بلکه باید حفاظت از اطلاعات محرمانه پادمانی کشور میزبان را نیز تضمین کند. اگر قرار باشد باز هم آژانس و کشور‌های عضو در خصوص این شکاف در امور محرمانگی تحت انتقاد قرار نگیرند، آژانس باید سازوکار‌های محرمانگی خود را از جمله استفاده از سایت داخلی «گاواتم» به عنوان ابزاری برای مکاتبات مورد بازنگری قرار دهد.

آژانس بین المللی امانت دار نبود

«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی هم با انتشار پیامی در صفحه توییتر به درز گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای کشورمان واکنش نشان داد. در این پیام توییتری آمده است بار دیگر یک گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران بلافاصله بعد از توزیع در میان اعضای شورای حکام به رسانه‌ها درز پیدا کرد.

خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان هم در این باره گفت که در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ دسترسی بیشتری نداده و نخواهیم داد و روابط ما با آژانس فنی بوده است و برخی عدم مسئولیت‌ها به آژانس تذکر داده شده و امیدواریم رویکرد آژانس فنی باقی بماند.

حجت الاسلام علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، هم با اشاره به جزئیات قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها گفت که در شرایطی که آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشور‌های طرف برجام به تعهدات خود عمل نمی‌کردند، برای مجلس پذیرفته نبود در شرایطی که فشار اقتصادی بر مردم روز افزون شده، ایران به تنهایی به تعهدات خود عمل کند.

نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی همچنین گفت که در واقع مجلس با این قانون به دنبال ایجاد تعادل بین میزان تعهدات با اقداماتی است که طرف مقابل انجام می‌دهد، این سوال مطرح است که چرا ایران باید بیش از پیش تعهدی را بپذیرد که طرفین این توافق متعهد به اقداماتشان نیستند؟ در شرایطی که رئیس جمهور تاکید دارد در جنگ اقتصادی قرار داریم، انجام اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی چه سودی برای ایران دارد؟ دادن دسترسی‌های فراتر از پروتکل به چه دلیل انجام شده؟ در مقابل دسترسی‌های ویژه و بی سابقه چه منفعتی برای کشور ایجاد شده است؟

این نماینده مجلس در ادامه گفت که در مقابل کاهش غنی سازی اورانیوم غنی شده طرف مقابل قول‌هایی داده بود که عملی نکرده است، بنابراین نباید ما پایبند به قول خودمان باشیم چرا که ما به ازایی، برای این تعلیق‌ها دریافت نکردیم و جز افزایش دشمنیِ دشمن، اتفاقی رخ نداده است. مجلس به آژانس بین المللی انرژی اتمی شک دارد، بازرسی‌های آژانس باعث شده اطلاعات هسته‌ای و دانشمندان کشور به سازمان‌های جاسوسی داده شود در واقع آژانس بین المللی امانت دار نبود در این شرایط چرا باید اجازه دهیم این روند غلط ادامه پیدا کند؟

سلیمی همچنین گفت که مجلس می‌خواهید هر چه سریع‌تر مسیر یک سویه انجام تعهدات بسته شود، اگر طرف مقابل تغییر رویه داد و بدهی‌های گذشته خود را جبران کرد، آن زمان برای آینده کشور تصمیم گیری جدید صورت می‌گیرد، اما تا وقتی غربی‌ها بدهی‌های خود را پرداخت نکردند باید به انجام تعهدات یک طرفه خاتمه داد.

تجربه تلخ ایران از همکاری با آژانس

حسن عابدینی کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره عدم رازداری آژانس انرژی اتمی در رابطه با ایران، گفت که درز اطلاعات از آژانس بین المللی انرژی اتمی به ویژه در موضوع فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی از سال ۸۲ تاکنون بار‌ها اتفاق افتاده است، به گونه‌ای که هر بار وقتی قرار است بیانیه‌ای منتشر شود، این بیانیه ابتدا در خبرگزاری‌هایی مانند رویترز، نیویورک تایمز و دیگر رسانه‌های غربی منتشر می‌شود و سپس به صورت کامل در اختیار دیگران قرار می‌گیرد. روال معمول این است که برخی از گزارش‌ها تنها به نمایندگان کشور‌ها در آژانس داده می‌شود و هنگامی که این در اختیارشان قرار می‌گیرد با یک کد ویژه است و دیگران امکان استفاده از آن را ندارند، بنابراین برخی از دولت‌های غربی مانند فرانسه، انگلیس، آلمان و آمریکا این موضوعات را در اختیار سایرین قرار می‌دهند.

حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در همین باره گفت که تجربه ایران در همکاری با بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای، تجربه تلخی است، چراکه بار‌ها برخی از بازرسان آژانس در هیئت بازرسی اطلاعاتی، آن را به سازمان سیا و موساد منتقل کردند، در واقع اصرار برخی از بازرسان برای تهیه لیست دانشمندان هسته‌ای ایران و مصاحبه با آن‌ها نشان می‌دهد که برخی از این بازرسان از وظیفه تعیین شده خود خارج شدند و نقش یک جاسوس حرفه‌ای را در حوزه هسته‌ای ایفا می‌کنند.

او همچنین گفت که در طول سال‌های اخیر موساد و سازمان سیا تلاش‌هایی کردند که عده‌ای از بازرسان را وارد کار جاسوسی کنند و اطلاعات محرمانه‌ای را به دست آوردند، بنابراین در طول این مدت بار‌ها مسائل محرمانه بین ایران و آژانس به بیرون درز پیدا کرده و به روزنامه‌ها و رسانه‌های خارجی منتقل شده است و در اختیار سازمان سیا و موساد اسرائیل قرار گرفت. مسئله آب سنگین اراک و تغییر کاربری این تاسیسات به صورت محرمانه بوده است، اما بازرسان آژانس آن را رسانه‌ای کرده‌اند، همچنین مسائل مربوط به سانتریفیوژ‌ها هم مورد سوء استفاده بازرسان قرار گرفته است و این بازرسان اطلاعات بسیار مهمی بعد از بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران حتی در حوزه نظامی به موساد و سازمان سیا منتقل کردند.

هانی زاده در ادامه گفت که بازرسی از تاسیسات ایران که جنبه نظامی دارد، مانند پارچین، تاسیسات آب سنگین اراک و مشخص کردن محدوده جغرافیایی نطنز که این حوزه‌ها به صورت سری بوده است، اما در اختیار آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار گرفت. مخصوصا اخیرا که خرابکاری‌هایی در تاسیسات نطنز صورت گرفته که نتیجه همکاری برخی بازرسان با سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی بوده است.

دهن لقی آژانس در لو دادن اسامی دانشمندان هسته‌ای ایران به موساد

عابدینی کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که گزارش‌هایی که از مراکز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تهیه می‌شود که شامل بازرسی ها، میزان اورانیوم غنی شده ایران و حتی میزان ذخایری که در این حوزه دارند یا سایت‌های هسته‌ای و برخی از اوقات حتی افراد و دانشمندانی که در این سایت‌ها فعال هستند در این گزارش‌ها آورده شده است، متاسفانه این گزارش‌ها هم در اختیار کشور‌های غربی قرار می‌گیرد.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت که در حقیقت کل گزارش آژانس انرژی اتمی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران در اختیار رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرد و بخشی از آن‌ها هم برای تحت فشار قرار دادن ایران در رسانه‌ها منتشر می‌شود. تقریبا از سال ۲۰۰۷ یعنی طی ۱۳ سال گذشته نام بسیاری از دانشمندان ما که برخی از آن‌ها ترور شده اند و به شهادت رسیدند از جمله شهید دکتر محسن فخری زاده در بیانیه‌های آژانس و اسناد آژانس وجود داشته است و در اسناد سازمان ملل هم اسامی این دانشمندان وجود داشته که نشان از ارتباط تنگاتنگ آنهاست.

او همچنین گفت که چگونه ممکن است اسم یک دانشمند هسته‌ای ایران در اسناد آژانس بیاید و سپس این فرد ترور شود؟ انگشت اتهام در مورد افرادی که این ترور‌های ناجوانمردانه را انجام می‌دهند به سمت رژیم صهیونیستی است و این رژیم هم بعضا به صورت تصریحا و تلویحا مسئولیت آن را بر عهده می‌گیرد، البته مقامات آمریکایی هم به آن چراغ سبز نشان می‌دهند و گاهی اوقات تلویحا از آن حمایت می‌کنند.

عابدینی در ادامه گفت که به نظر می‌رسد که آژانس بین المللی انرژی اتمی از یک نهاد حقوقی و فنی تبدیل به یک نهاد سیاسی و رسانه‌ای شده است و این بزرگترین ضربه را به اعتماد کشور‌ها نسبت به آژانس وارد کرده است، البته کسانی که در چارچوب سیاست‌های آمریکا باشند از این بحث مستثنی می‌شوند، به عنوان مثال کشور‌های دیگری مانند کره جنوبی غنی سازی با درصد بسیار بالا را انجام داد، اما بدون جنجال این قضیه کنار گذاشته شد.

ایران باید چه برخوردی با آژانس کند؟

هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل بر این باور است که ایران باید تکلیف خود را با بازرسان آژانس مشخص کند، اگر بنا باشد که بازرسان به عنوان جاسوس در هیئت بازرسی اطلاعات محرمانه را به سازمان سیا و موساد دهند، ایران نباید اجازه بازرسی را به این گونه بازرسان بدهد، چراکه مسئله کاملا فنی و حرفه‌ای است و اگر این مسائل به صورت اطلاعاتی و محرمانه با سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی منتقل شود، برای امنیت ملی ایران فاجعه خواهد بود و ایران باید در این زمینه به آژانس هشدار دهد و در مورد سوابق و کار حرفه‌ای بازرسان ایران کار اطلاعاتی کند و به دقت این گونه بازرسان را رصد کند.

خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه درباره درز اطلاعات هسته‌ای ایران به رسانه‌ها از سوی آژانس و مسئولیت آژانس در حفظ این اطلاعات گفت که متاسفانه این اولین بار نیست که اسناد ما به رسانه‌ها درز می‌کند. ایران نه این بار که دفعه‌های قبل نیز به طور قطعی مسئولیت آژانس را متذکر شد و دوباره هم رسماً اعلام کردیم و هم در ملاقات‌ها گفته شده است. متاسف هستیم برخی جریان‌های درون آژانس به دنبال به هم زدن مسیر فنی آژانس هستند، آژانس در این خصوص مسئولیت دارد و باید پاسخگو باشد.

گزارش از فاطمه زهرا نصراللهی