ترامپ و اعضای دولت او فکر میکردند ایران توان مقابله توامان با کرونا و فشارهای تحریمی آمریکا را ندارد. اما ایران نه تنها این روزها وارد فاز کنترل و مهار کرونا شده، توانسته در مقابل ویروس تحریم هم واکسینه شود.
پس از آنکه چندی پیش روزنامه گاردین گزارش کرد که دولت انگلیس بهصورت بیسروصدا از دولت ترامپ خواسته که بهدلیل شیوع کرونا در ایران تحریمها علیه این کشور را کاهش دهد. اخیرا یک سناتور آمریکایی خواستار گفت و گو و کاهش تحریمها به دلیل شیوع کرونا شده است.
«دایان فاینستاین» سناتور ارشد دموکرات روز ۲۵ اردیبهشت در یادداشتی در وب سایت بلومبرگ با اشاره به شیوع کرونا و تاثیرات آن بر اقتصاد کشورها و روند مهاجرت از مناطق دچار تنش گفته است: ما باید به دنبال صلح در منطقه باشیم به طوری که دستکم در کوتاهمدت کشورها بتوانند بر کنترل کرونا و بهبود شرایط پس از آن تمرکز کنند.
این سناتور دموکرات به دوگانگی در اظهارات مقامهای آمریکایی اشاره کرد و نوشت: در ماه دسامبر (دیماه ۹۸) دولت ترامپ میگفت که اقتصاد ایران با بازگشت تحریمها فلج شده و در آستانه سقوط است. کاخ سفید استدلال میکرد که این سیاست ایران را مجبور میکند که به میز مذاکره بیاید. اما اکنون که ایران همزمان با تحریمهای آمریکا با قیمت پایین نفت و ویروس کرونا درگیر است، دولت با استدلالی جدید از سیاست «فشار حداکثری» خود دفاع میکند و میگوید که ایران به اندازه کافی پول دارد و در صورتی که آمریکا کمک کند، ایران این پول را برای نیروهای تحت حمایت خود هزینه خواهد کرد.
این سناتور دموکرات سپس پیشنهاداتی را با این مضمون مطرح کرد که ابتدا ایران و آمریکا، در حالت ایدهآل وزیران دفاع و خارجه دو طرف، وارد دیدارهای رودررو شوند تا با کاهش تنشها امکان بروز جنگ تصادفی را به حداقل برسانند. دوم اینکه آمریکا باید تحریمها علیه ایران را به صورت محدود و موقت رفع کند تلاشهای سازمانهای بینالمللی برای تامین تجهیزات مورد نیاز پزشکی تسهیل کند تا ایران بتواند مبارزه خود با ویروس کرونا را موثرتر ادامه دهد.
این در حالی است که «میشل باشله» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد روز ۲۶ اردیبهشت خواستار لغو یا تعلیق تحریمها علیه ایران برای کمک به روند مبارزه با کرونا شد. باشله در مصاحبه با شبکه فرانس ۲۴ از آمریکا خواست تحریمها علیه ایران و ونزوئلا را لغو کند و تأکید کرد که اوضاع فعلی، ایجاب میکند تا برای حفظ جان مردم چنین اقدامی صورت بگیرد.
او افزود: معافیتهای اقلام پزشکی از تحریمها که دولت دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در نظر گرفته، بسیار ضعیف است و فقط تعلیق یا لغو تحریمها میتواند تأثیر واقعی داشته باشد.
همزمان روز ۲۵ اردیبهشت پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، نوشت؛ اعضای پارلمان اروپا با ابزار نگرانی از تأثیر تحریمها بر مقابله کشورها با «کووید-۱۹» خواستار تعلیق موقت تحریمها علیه کوبا، ایران، لیبی، سوریه، کره شمالی، ونزوئلا و سایر کشورهای آسیب دیده شدند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز ۹ فروردین در یک جلسه که به شکل ویدئو کنفرانس به طور مشترک با دیگر مقامات ارشد این سازمان برگزار شد، از اعضای جی۲۰ خواست تا از تحریمهایی که توان کشورها را در مقابله با شیوع بیماری کرونا تضعیف میکند، چشمپوشی کنند. اما به نظر نمی رسد دولت دونالد ترامپ قصد داشته باشد از کرونا به عنوان دلیلی برای گفت و گو با ایران استفاده کند. او قصد دارد به زعم خود ملت ایران را به زانو در آورد و بحران کرونا را بیشتر برگ برندهای در راستای اهداف خصمانه خود علیه ایران میداند.
عبور ایران از گردنه کرونا
ایران در یکی دو ماه اخیر روزهای سخت و دشواری را پشت سر گذاشت. تاکنون نزدیک به هفت هزار نفر از هموطنان ایرانی بر اثر ابتلا به کرونا جان باختهاند. نظام بهداشت و درمان ایران با فشارهای فوقالعاده ای مواجه شد و تعدادی از پزشکان پرستاران و کادر درمانی هم به شهادت رسیدند با این وجود بخشهای مختلف در ایران پس از خروج از شوک اولیه در روزهای ابتدایی اسفندماه کم کم قابلیتهای خود را بازیابی کرده و بر فرایند امور مسلط شدند به طوری که کم کم محدودیتهای اعمال شده توسط ستاد ملی مقابله با کرونا در حال برداشته شدن است . علاوه بر این بخشهای مختلف تولیدی و صنعتی ایران توانستند با تغییر کاربری تجهیزات و اقلام مورد نیاز مقابله با این ویروس را تولید کنند. گذشته از اینها فشار شرایط کرونایی باعث رشد بیسابقه در تحقق دولت الکترونیک شد به طوری که نظامآموزش توانست با بهره گیری از قابلیتهای فضای مجازی آموزشهای لازم را به دانش آموزان و دانشجویان ارائه کند.
نکته قابل تامل و مرتبط به تحریمهای آمریکا این بود که آمریکا در یکی دو سال اخیر کارزار گسترده ای برای به صفر رساندن فروش نفت ایران کرد. همین امر باعث شد میزان وابستگی بودجه ایران به نفت کاهش یابد و ایران به دنبال احیای ظرفیتهای بخشهای دیگر برای تامین نیازهای خود باشد. این در حالی است که تعطیلات کرونایی بخشهای تولیدی و صنعتی در کشورهای مختلف و نیز برخی رقابتهای مخرب تولید کنندگان عمده نفت باعث شد این کالا ارزش خود را به میزان بی سابقهای از دست بدهد و بسیرای از تولید کنندگان عمده نفت با مشکلات غیر قابل پیش بینی مواجه شدند.
نکته دیگری که سیاستمداران آمریکایی بویژه در دولت کنونی بهآن بی توجه هستند این که معمولا سیاستهای خصمانه علیه کلیت ایران زمینه ساز اجماع و همدلی طیفهای و گروههای مختلف در ایران می شود همین امر باعث هم افزایش ظرفیتها و قابلیتهای بالقوه موجود در کشور شده و کشور از بحرانها عبور میکند این موضوعی است که البته کسانی که با تاریخ و فرهنگ ایران آشنا باشند بهآن وقاف هستند و انتظار نمی رود دولتمردان کنونی آمریکا اساسا از چنیندرکی از جامعه ایرانی برخوردار باشند. نهایت اعضای دولت کنونی آمریکا همانند پیمانکارانی هستند که قرار است برنامه دیکته شده از سوی لابیهای صهیونیستی -سعودی را اجرایی کنند بدون اینکه آثار مخرب و تبعات آن را بر کشور خود بررسی کرده باشند.
در هر صورت ایران با وجود فشارهای بیسابقه وارد فاز کنترل و مهار کرونا شده و عملکرد آن در مقایسه با کشورهای پیشرفته و حتی خودآمریکا کاملا قابل دفاع است. عبور از این مرحله دشوار به نوعی ایران را در مقابل فشارهای تحریمی واکسینه میکند و عملا ناکارآمدی سیاست فشار حداکثری را برای همگان آشکار میکند.