وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
وقتی با پایان یک زندگی، ۸ نفر جان دوباره می‌گیرند؛ اهدای عضو اقدامی انسان دوستانه که جلوه ایثار و فداکاری است. تاکنون حتی یک مورد در دنیا رخ نداده است که فرد مرگ مغزی به زندگی برگشته باشد و روزانه ۱۲ بیمار جان خود را به دلیل نرسیدن عضو از دست می‌دهند.
ایران در پیوند در بین کشور‌های برتر جهان قرار دارد و مرکز پیوند کبد در شیراز، عنوان رتبه یک پیوند کبد در یک مرکز را در جهان یدک می‌کشد و این افتخار بزرگی برای ملت و کشور ایران محسوب می‌شود، افزون بر این جراحان ایرانی از به روزترین روش‌های روز دنیا استفاده می‌کنند و حتی خود در مواردی مبدع روش‌های جدید پیوند عضو هستند.
در حال حاضر در داخل کشور ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند عضو هستند ودر رتبه نخست بیماران دیالیزی نیازمند پیوند کلیه و در رتبه‌های بعدی به ترتیب بیماران نیازمند پیوند کبد، قلب، ریه، پانکراس و روده قرار دارند.
تاریخچه پیوند عضو در ایران
در سال ۶۸ با فتوای تاریخی رهبر کبیر انقلاب اسلامی (ره) شرایط پیوند عضو در کشور تغییر پیدا کرد و پیوند عضو از افراد فوت شده و حتی انسان‌های زنده از نظر شرعی در ایران تایید شد، اما ١١ سال طول کشید تا پیوند اعضا در مجلس شورای به صورت قانونی در بیاید و دو سال طول کشید تا هیئت وزیران این مصوبه را به سراسر کشور ابلاغ کند و بعد از ابلاغ هیئت وزیران مبنی بر ابلاغ انجام عمل پیوند فعالیت‌های سیستماتیک و منظمی در این حوزه آغاز شد.
سالانه بین ۶ تا ۸ هزار مورد مرگ مغزی در داخل کشور رخ می‌دهد که شایع‌ترین علت آن تصادفات جاده‌ای است، از این تعداد مرگ مغزی تقریبا ۵۰ درصد (۳ تا ۴ هزار مورد) از نظر علمی قابلیت اهدای عضو دارند، در حالیکه متاسفانه تنها ۲۵ درصد این ظرفیت یعنی چیزی حدود یک چهارم به اهدا می‌رسد. تقریبا سه چهارم اعضایی که قابلیت اهدا دارند، به زیر خاک می‌روند و دلیل اصلی آن عدم رضایت خانواده‌های اهدا کننده است.
مهدی شادنوش رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت در مورد پیوند عضو، تاریخچه و جایگاه ایران در جهان در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در حوزه پیوند ما روز به روز رشد قابل توجهی داریم و در سال ۱۳۴۷ وقتی اولین پیوند عضو در ایران انجام شد، تنها ۱۵۰۰ پیوند در دنیا انجام شده بود و استاد سنادی زاده در دانشگاه علوم پزشکی شیراز اولین پیوند کلیه را در ایران انجام داد.
او ادامه داد: تا پیش از انقلاب اسلامی ۸۰ پیوند عضو انجام شد و بعد از انقلاب اسلامی و در دوران جنگ تحمیلی بیماران به خارج از کشور اعزام می‌شدند که هزینه زیادی به کشور تحمیل می‌کرد، اما با صدور فتوای تاریخی امام راحل در پیوند اعضا موارد عملی در جامعه دینی ما برداشته شد و از آن پس حوزه پیوند اعضا در ایران رشد چشمگیری را شاهد بود.
شاخص اهدای عضو در ایران
شادنوش با اشاره به شاخص اهدای عضو در ایران گفت: شاخص اهدای عضو (pmp) در سال‌های ابتدایی ۰.۲ بود که به ۱۴.۳ رسیده و حاصل ۱۱ ماه فعالیت در سال ۹۸ است و تمام پیوند‌هایی که در دنیا انجام می‌شود، در ایران هم انجام می‌شود.
او از رشد ۷ پله‌ای شاخص اهدای عضو در سال ۹۸ خبر داد و گفت: ما در رتبه بندی جهانی از رتبه ۳۷ دنیا به رتبه ۳۰ ارتقا پیدا کرده ایم البته نباید آسودگی خیال داشته باشیم چرا که همه دنیا در حال تلاش هستند تا شاخص اهدای عضو را ارتقا دهند و نباید مغرور شویم.
شانوش گفت: با وجود همه تلاش‌ها سال ۹۸ حدود ۷ هزار عضو در زیر خاک دفن شدند و این در حالی است که ۲۵ هزار نفر در لیست پیوند عضو هستند.
رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت گفت: پیوند عضو، جراحی حساس با تکنولوژی بالا بوده که نیازمند دانش فوق تخصصی است و در سراسر کشور انجام می‌شود، از طرف دیگر توانمندی پزشکان ایرانی موجب شده که مرکز پیوند کبد در شیراز رتبه یک جهانی پیوند کبد در یک مرکز در یک سال را دارا بوده و دکتر سیم فروش مبدع پیوند کلیه با روش لاپاراسکوپی در دنیاست و بسیاری از پزشکان در دنیا از این روش استفاده می‌کنند و همه این‌ها موجب افتخار بوده و نشان از توانمندی بالای ایران در پیونداعضاست.
شادنوش با بیان اینکه ایران رتبه نخست پیوند اعضا در خاورمیانه است، گفت: هزینه پیوند کبد در بسیاری از کشور‌ها ۷۰۰ هزار دلار است، اما در ایران همه پیوند‌های عضو رایگان انجام می‌شود و از بیماران حمایت صورت می‌گیرد تا بتوانند دارو‌های خود را رایگان دریافت کنند.
۲۰ انتقال هوایی عضو پیوندی با هواپیمای جت در سال گذشته
رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت با اشاره به انتقال عضو هوایی در ایران اظهار کرد: ما در انتقال هوایی با یک فروند هواپیمای جت عضو اهدایی را از شهری به شهری دیگری می‌رسانیم و تیمی بالغ بر ۱۵۰ نفر باید هماهنگ شوند تا پیوندی مانند قلب انجام شود و باید توجه داشت که پیوند قلب زمان طلایی ۴ ساعته دارد و همه دست اندکاران باید هماهنگ شوند.
او ادامه داد: انتقال هوایی عضو پیوندی بسیار کار پیچیده‌ای است و نیازمند هماهنگی‌های بین بخشی بین نیروی انتظامی، نیروی هوایی، بیمارستان‌های مبدا و مقصد است، ۲۰ مورد انتقال هوایی عضو در سال ۹۸ انجام شده و تمام هزینه‌های این انتقال عضو هوایی برای بیمار رایگان است.
بساط کلیه فروشی را جمع کردیم
شادنوش با بیان اینکه بساط کلیه فروشی با یک اقدام و تغییر ساختاری در سال ۹۸ برچیده شد، گفت: پیوند‌های کلیه ما اکنون بیشتر از طریق اهداکنندگان مرگ مغزی انجام می‌شود، ما به شرایطی رسیده ایم که ۷۰ درصد پیوند‌های کلیه از مرگ مغزی انجام می‌شود و ۳۰ درصد پیوند‌های کلیه از فرد زنده بوده و این عدد قابل توجهی است و با این اقدام دیگر شاهد کلاهبرداری برخی افراد از بیماران و مخدوش شدن چهره پیوند در ایران نیستیم.
رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت تصریح کرد: پایان سال ۹۸ دستاورد‌های خوبی برای جشن گرفتن در حوزه پیوند اعضا داشتیم و کرونا اجازه نداد که حلاوت و شیرینی تلاش‌ها به کام همکارانمان بنشیند و نتوانستیم در کنار خانواده‌های اهداکنندگان و گیرندگان عضو دور هم جمع شویم و امسال جشن روز نفس به صورت مجازی در سایت ehdacenter.ir در ساعت ۹ تا ۱۱ شب چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت با حضور هنرمندان و خانواده‌های گیرندگان و خانواده‌های اهداکنندگان به صورت مجازی برگزار می‌شود.
چالش تامین دارو‌های بیماران پیوندی در تحریم‌ها
رئیس مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت با اشاره به چالش تامین داروی بیماران در سایه تحریم‌های ظالمانه گفت: اگرچه تحریم‌ها شرایط سختی را برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی فراهم کرده است، اما به لطف خداوند متعال و تلاش‌هایی که صورت گرفته است، بیماران ما آسیب آن چنانی ندیده اند و تلاش خود را انجام دادیم تا دارو‌ها در اختیار بیماران قرار بگیرند.
او ادامه داد: بسیاری از دارو‌های بیماران پیوندی در داخل کشور تولید می‌شود و تولید این دارو‌ها در حال افزایش است و ما همکاری برخی سازمان‌های بین المللی را جذب کرده ایم و موضوع تامین داروی بیماران خاص و صعب العلاج را تشریح کرده ایم و ادامهه همکاری با ایران در این سازمان‌ها وجود دارد، اما به هر حال کار دشوار است چرا که شرکت‌های تولیدکننده باید یاری کنند و در عین حال ما از همه توانمان استفاده می کنیم که بیماران دچار چالش نشوند.
رسانه‌ها و هنرمندان اهدای عضو را تبلیغ کنند
ما نیاز داریم رسانه‌ها، فرهنگسازی را به عنوان وظیفه ذاتی خود انجام دهند و به صورت خیرخواهانه و مستمر درباره اهدای عضو اطلاع‌رسانی کنند، بسیاری از ایرانیان هنوز فرق مرگ مغزی و کمای عمیق را نمی‌دانند و در برخی موارد رسانه ها با اشتباهات خود پیام‌های نادرست به جامعه منتقل می‌کنند.
او ادامه داد: گاهی شاهد آن هستیم، در مصاحبه ای، فیلمی یا نمایشی فردی اعلام می‌کند که من مرگ مغزی بودم و به زندگی بازگشتم و در این شرایط بیماران نیازمند پیوند نگران می‌شوند، خانواده‌هایی که اعضای عزیزان خود را اهدا کرده اند، دچار شبهه می شوند که ممکن بود عزیز ما هم زنده شود و ما با اهدای عضو موافقت کردیم، درخواست داریم رسانه ها و هنرمندان به صورت تخصصی به مقوله اهدای عضو بپردازند و از نزدیک از تجارب تیم های پیوند بهر ه‌مند شوند و از رفتار‌های عامیانه باید پرهیز شود.
