وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
تعداد اندکی دور میدان ایستاده اما بیشتر آن‌ها بر روی چمن‌های اطراف میدان نشسته‌اند، عده‌ای از بیکاری سیگاری دود می‌کنند و عده‌ای ایستاده و در انتظار وانت و صاحب‌کاری که بیاید و آن‌ها را انتخاب کند…
به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، تفاوتی نمی‌کند گرمای سوزان تابستان باشد یا سرمای استخوان سوز چله زمستان، با تابش اولین اشعه‌های طلایی خوشید در سکوت صبحگاهی به امید کسب روزی و لقمه‌ای نان حلال راهی گذرهای مشخصی در شهر می‌شوند، چهار راه دوم شهید بهشتی و میدان امام حسین(ع) بیرجند محل تجمع ده‌ها کارگر سرگذر است که از خروس‌خوان تا اواخر روز در این محل تجمع می‌کنند تا شاید روزی خود را با پیدا کردن کاری فراهم کنند.
با کم شدن سرعت خودرو، کارگران سر گذر متوجه این موضوع می‌شوند که به دنبال کارگر آمده‌اند، خیلی سریع و بدون توجه به اطراف خود با نهایت سرعت به سمتش می‌دوند، تعدادشان بیش از ۱۰ نفر است ولی وقتی نزدیک‌تر می‌روند متوجه این موضوع می‌شوند که تنها دو نفر نیروی کار نیاز دارد؛ یک گچ‌کار و یک کارگر ساده، بقیه با آهی برآمده از دل به عقب برگشته و در انتظار خودرویی دیگر به انتظار می‌نشینند.
پیرمردی با پیراهن سفید و شلواری مندرس کیسه کهنه‌ای به دست دارد، با دیدن ماشین و صدای همهمه قدم‌هایش را تندتر می‌کند. یک هفته‌ای می‌شود که برای کارگری نرفته و هزار فکر در سرش جان می‌گیرد: «اگر به ماشین نرسم اجاره خانه را چه کنم؟ صاحبخانه این بار حتما اسبابم را به داخل کوچه می‌ریزد، از طرفی غرولندهای همسرش از اینکه در خانه چیزی برای خوردن وجود ندارد…» ترس به جانش می‌افتاد، او به خوبی می‌داند که اگر امروز هم جا بماند دیگر پولی برای خرید نان هم نخواهد داشت، با هر سختی و زحمتی که هست خودش را تا آن طرف میدان می‌رساند اما رسیدن او همان و رفتن ماشین با دو کارگر جوان نیز همان…
حال و روز کارگران سرگذر
تعداد اندکی دور میدان ایستاده اما بیشتر آن‌ها بر روی چمن‌های اطراف میدان نشسته‌اند. عده‌ای از بیکاری سیگاری دود می‌کنند و عده‌ای ایستاده و در انتظار وانت و صاحب‌کاری که بیاید و آن‌ها را انتخاب کند! بیشتر اوقات، تجمعی بیش از ۲۰ نفر دارند و حتی در گرم‌ترین نقطه روز نیز در سایه‌ای کوچک با چهره‌هایی خسته، عطش کار دارند.
یکی از کارگران که از اوضاع اقتصادی کنونی گلایه‌مند است در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: قریب به ۱۵ سال است که کارگری می‌کنم اما طی این مدت نتوانستم یک سرپناه برای همسر و فرزندانم تهیه کنم.
وی زمان حضورش را در میدان امام حسین(ع) بیرجند از ساعت پنج صبح الی ۱۴ ظهر اعلام و افزود: از صبح خروس‌خوان در این میدان می‌ایستم و از۳۰ روز ماه شاید ۵ تا ۱۰ روز آن را سرکار رفته و مابقی را بیکار هستم.
این کارگر با بیان اینکه بسیاری از روزها با شرمندگی به خانه برمی‌گردم، تصریح کرد: گاهگداری مسؤولین گذرشان به این مکان می‌افتد و شاهد بیکاری ما هستند اما یک بار هم نشده بیایند با ما هم صحبت شده و مرهمی بر زخم‌هایمان بگذازند.
وی با ابراز تأسف از قول‌های مسؤولان، مطرح کرد: هر چند صباحی مسؤولان قول‌هایی در خصوص کارگران می‌دهند اما دریغ از عمل، مسؤولان وعده می‌دهند ولی بعد از گذشت مدت زمانی تمام وعده‌هایشان را فراموش و تنها به شعار و وعده‌های دروغ اکتفا می‌کنند.
درد بیکاری و شرمندگی کارگران
یکی دیگر از کارگران با بیان اینکه حدود ۶ سال است که کارگری می‌کنم و هنوز موفق به انتخاب شغل دیگری نشدم، تبیین کرد: به ناچار برای تهیه هزینه‌های امرار معاش و کسب روزی راهی اینجا می‌شوم.
رمضانی با بیان اینکه از اول ماه فقط یک روز برای کارگری رفته‌ام، می‌افزاید: چند روز است که می‌آیم اما کار نیست و بعد از ظهر که به خانه بر می‌گردم سفره‌یمان دوباره خالی است آنقدر از این و آن قرض گرفته‌ام که روی دیدن آن‌ها را ندارم.
وی با ابزار شرمندگی از زن و فرزندانش، می‌گوید: همیشه خدا شرمنده فرزندانم هستم چرا که کوچک‌ترین خواسته‌هایشان را نمی‌توانم برآورده کنم، خدا هیچ مردی را شرمنده زن و بچه‌اش نکند.
این کارگر همچنین گریزی به طرح ساماندهی کارگران سرگذر می‌کند و می‌گوید: برخی از افرادی که از این محل عبور می‌کنند ما را به چشم یک مزاحم نگاه می‌کنند اما شاید از این موضوع خبر ندارند که بیکاری موجب شده ما هر روز برای یافتن کار به اینجا بیاییم.
مسؤولان به فکر ساماندهی کارگرهای سرگذر باشند
رمضانی اضافه می‌کند: نمیدانیم موضوع ساماندهی کارگران سرگذر به چه ارگانی مربوط است اما در هر صورت از مسؤولان خواستاریم به فکر ساماندهی کارگرهای سرگذر باشند، حداقل یک مکانی تعبیه شود که مهارت‌ها در آن تقسیم‌بندی و کارگرها دارای نوبت باشند تا دیگر اختلافی پیش نیاید.
چهره تکیده‌ای دارد و دستانش پینه بسته‌اش که حاصل ۱۸ سال کارگری است را نشانم می‌دهد و بیان می‌کند: من در خانه‌ای ۶۰ متری با ۳ بچه در یکی از محلات پایین شهر زندگی می‌کنم و برای همین خانه ۴ میلیون پول پیش و ۳۰۰ هزار تومان اجاره می‌دهم، چه کسی از درد من و زن و بچه‌ام خبر دارد؟
وی با بیان اینکه قریب ۱۸ سال است که کارگر سرگذر است، می‌افزاید: برای اینکه روزی حلال دربیاورم و دستم را جلو هر مرد و نامردی دراز نکنم سرگذر می‌ایستم، متأسفانه دل هیچ کس برای کارگران نمی‌سوزد ما از سر ناچاری در سرما و گرما، در برف و باران گوشه میدان می‌ایستیم تا شاید یکی ما را برای کار همراه خود ببرد.
نبود سرپناه و وعده‌های توخالی مسؤولان
رضایی از نبود سرپناه مناسب برای کارگران انتقاد کرد و گفت: در سرمای هوای زمستان و گرمای هوای تابستان در این محل حضور می‌یابیم، مسؤولان هر سال قول‌های متعدد و خبر از ساماندهی کارگران سر گذر می‌دهند اما حرف‌هایشان فقط یک قول توخالی است.
وی با اعلام اینکه متأسفانه هیچ حمایتی از ما نمی‌شود و هیچ ارگانی حاضر به ساماندهی وضعیت این قشر نیست، گفت: یک کارگر ساختمانی باید برای داشتن چند روز کار به حقوق بخور و نمیرش قانع باشد وگرنه بیکار خواهد بود.
این کارگر با بیان اینکه متأسفانه نگاه مردم به ما نامناسب و برخورد خوبی با ما ندارند، اضافه کرد: متأسفانه همه به چشم افراد معتاد، اوباش یا زورگیر به ما نگاه می‌کنند.
۱۸ سال کارگری بدون بیمه!
وی می‌افزاید: با گذشت ۱۸ سال کارگری هنوز بیمه نشده‌ام، روزگاری جوان بودم و قوت بازو داشتم و در کارهای سخت ساختمانی کار می‌کردم اما از آنجا که کارفرمای ثابتی نداشتم کسی به فکر بیمه کردنم نبود، اکنون نیز حق بیمه کارگری حدود ۱۶۰ هزار تومان است، کارگری که در ماه ۴ تا ۵ روز سر کار می‌رود چطور می‌تواند این حق بیمه را پرداخت کند.
برخی از شهروندان و کسبه تجمع کارگران را عاملی برای کاهش رونق شغلشان می‌دانند بنابراین نیاز است مکانی برای تجمع این کارگران در نظر گرفته شود تا علاوه بر کسبه، خود کارگران هم بتوانند بهتر منتظر بمانند زیرا در این جا جز شلوغی و گاهی هم تصادف چیزی عایدشان نمی‌شود.
درد و دل‌های کسبه و عابران
حسینی یکی از کسبه در گفت‌وگو با فارس، تجمع کارگران را عاملی برای کاهش رونق شغلش می‌داند و می‌گوید: وقتی در جلوی مغازه کارگران نشسته‌اند دیگر خانواده‌ها نمی‌توانند با آرامش وارد مغازه شوند.
وی می‌افزاید: به محض توقف یک ماشین جمعی از کارگران به سمت خودرو روانه می‌شوند و به گمانشان کارفرمایی است که دنبال کار آمده اما فرد برای خرید و یا امر دیگری در این مکان توقف کرده است.
یکی از عابران نیز از وضعیت فعلی کارگران سرگذر گلایه‌مند است و می‌گوید: مسؤولان هر سال قول می‌دهند اما به هیچ کدام از قول‌هایشان عمل نمی‌کنند، بارها نامه‌نگاری کرده و به چند دستگاه دولتی جهت اعتراض مراجعه کرده‌ایم اما هیچ فایده‌ای نداشته است.
خانم شهابی تأکید می‌کند: اگر مکانی برای تجمع این کارگران در نظر گرفته شود علاوه بر کسبه، خود کارگران هم بهتر می‌توانند منتظر بمانند زیرا در اینجا جز شلوغی و گاهی هم تصادف چیزی عایدشان نمی‌شود.
طرحی بی‌نتیجه
سال گذشته بود که شهردار بیرجند اعلام کرد از طریق بخش خصوصی در تلاش هستیم تا مکانی مناسب برای حضور کارگران سرگذر مهیا و دفتری ایجاد شود تا از آن طریق اگر کسی برای انجام کاری کارگری نیاز دارد طبق لیست و نوبت برای کار مراجعه کند تا هم دغدغه کارگران تا حدودی برطرف و هم صاحب کار با خاطری آسوده‌تر کارگران را بر سر کار ببرد اما این ایده شهرداری همچنان بی‌نتیجه و کارگران سر گذر نیز در انتظار ساماندهی.
عباس رکنی مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به تعداد کارگاههای تولیدی در سطح استان، گفت: ۱۱ هزار و ۸۷۰ کارگاه تولیدی در استان فعال است که نسبت به مدت مشابه سال قبل۹۶، تعداد کارگاههای تولیدی ۶ درصد افزایش یافت.
وی با بیان اینکه پرداخت تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایری نقش به سزایی در کاهش نرخ بیکاری دارد، اضافه کرد: میزان تعهد اشتغال استان در سال گذشته ۱۰ هزار و ۵۶۶ فرصت شغلی بود اما ۱۱ هزار و ۷۰۳ فرصت شغلی توسط دستگاههای اجرایی در سامانه رصد ثبت شد که ۱۱٫۸ درصد بیشتر از تعهد بوده است.
کاهش سه درصدی نرخ بیکاری در استان!
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: تعداد بیمه شدگان اجباری ما در تأمین اجتماعی در ۱۱ ماه سال ۹۶، ۷۴ هزار و ۵۲۰ نفر بود که پارسال به ۷۷ هزار و ۲۳۸ نفر رسید و ۲ هزار و ۷۱۸ نفر به تعداد بیمه‌شدگان اجباری افزوده شد.
رکنی از کاهش سه درصدی نرخ بیکاری در استان خبر داد و گفت: سال ۹۶ نرخ بیکاری استان ۱۱٫۵ درصد و سال گذشته این رقم به ۸٫۵ درصد کاهش یافت و این درحالی است که میانگین نرخ بیکاری سال ۹۶ در کشور ۱۱٫۹ و سال گذشته ۱۲ درصد بود.
توپ ساماندهی کارگران سرگذر در زمین شهرداری
وی با بیان اینکه یکی از مسائلی که در بسیاری از شهرها و استان‌ها مطرح است مبحث کارگران روز مزدی که در برخی معابر توقف می‌کنند است، اضافه کرد: در رابطه با ساماندهی کارگران سر گذر تهیه مکان بر عهده دستگاه بزرگ شهرداری است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: جلساتی با شهرداری برگزار و شهرداری نیز از این طرح اعلام حمایت از کرده و قول داده مکان ساماندهی را تأمین کنند.
رکنی با بیان اینکه کلیات طرح درست و اگر بخواهد انجام شود مخالفتی نداریم، اضافه کرد: باید ریز کار را در نظر گرفته و بدانیم جویندگان کار از صنوف متعدد هستند لذا هماهنگی و هم پوشانی این طر نیازمند کار دقیق و تخصصی است.
وی اعلام کرد: اگر شهرداری مکان را مشخص کند اداره کل تعاون نیز در مابقی مواردی که فکر می‌کنند ما می‌توانیم کار انجام دهیم در خدمت هستیم!
ضرورت ورود مجلس به موضوع بیمه
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی با اشاره به گلایه‌های کارگران در خصوص بیمه کارگران روز مزد، تصریح کرد: با گلایه‌های کارگران موافقیم اما این مهم از حد اختیارات استان خارج و از سیاست‌های وزارتخانه است لذا نمایندگان مجلس و وزرا باید تمهیداتی بیاندیشند تا حق بیمه تقلیل و در حد توان کارگران باشد.
علی ناصری فرماندار بیرجند با بیان اینکه طی یک سال گذشته پیشنهاداتی در خصوص ساماندهی کارگران سر گذر مطرح شد، گفت: اعلام شد بخش خصوصی و شهرداری برنامه‌هایی برا این افراد دارند و مقرر گردید مکان‌یابی توسط شهرداری صورت پذیرد.
وی اضافه کرد: قرار بود شهرداری بر روی این مبحث کار و مکان پیشنهادی را معرفی و با جمع‌بندی در کارگروه فرهنگی و اجتماعی شهرستان روی مکان کار شود.
اعلام آمادگی فرمانداری
فرماندار بیرجند با بیان اینکه اگر مکان مورد نظر مشخص شود فرمانداری نیز آمادگی ارائه حمایت‌های لازم را دارد، اضافه کرد: ساز وکار طرح ساماندهی کارگران سرگذر معرفی کارگران ساختمانی برای افراد جویای کار است و اگر بانک جامعی براساس تخصص و مهارت آن‌ها تعریف شود عدالت در پرداخت‌ها و بهره‌مندی از فرصت کار برای کارگران فراهم می‌شود.
ناصری با ابراز امیدواری از اتمام بررسی‌ها و مطالعات شهرداری، تبیین کرد: با کمک سایر دستگاه‌ها آمادگی داریم این محل استقرار شکل بگیرد.
وی با اشاره به اینکه در حوزه بیمه کارگری نرخ‌های تعیین شده توسط شورای عالی بیمه و به صورت متمرکز از طریق وزارت اعلام می‌شود، تصریح کرد: کارگران ساختمانی با توجه به شرایط کاری باید موضوع بیمه را جدی بگیرند.
شهرداری نیازمند مشارکت دستگاه‌ها
محمد علی جاوید شهردار بیرجند در این خصوص، اظهار داشت: سال گذشته مراجعاتی از طریق بخش خصوصی انجام و پیشنهادی داشتند که در نقطه‌ای از شهر بتوانند کارگران سر گذر را ساماندهی و متناسب با این موضوع دفاتر کاری جهت مراجعه کارگران و کارفرمایان ایجاد تا از این طریق کارفرمایان و کارگران بتوانند نیازهای خود را برآورده کنند.
وی با اعلام اینکه مراجعات و پیگیری‌هایی در این زمینه انجام شده، تصریح کرد: اگر اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این قضیه مشارکت و اگر پیشنهادی در این خصوص از ناحیه بخش خصوصی و دولتی برای ساماندهی کارگران داشته باشیم قطعا همراهی لازم را بابت فضای مناسب داریم.
اداره کار؛ متولی اصلی
شهردار بیرجند با بیان اینکه در مبحث کارگران سرگذر متولی اصلی امور اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، است، اضافه کرد: بخشی از شهروندان و ساکنین شهر که نیازهای مرتبط با امور ساختمانی را دارند کارگران ساختمانی هستند.
جاوید اعلام کرد: اگر پیشنهاد مشخصی از طریق دستگاههای مرتبط به شهرداری اعلام شود قطعا شهرداری همراهی لازم را در خصوص تأمین فضای غیرمسقف انجام خواهد داد.
کلام آخر…
رکود و رخوت شدید بازار مسکن و ساخت‌وساز در چند سال گذشته سبب شده تا معضل کارگران فصلی و مشکلات معیشتی و اقتصادی این قشر بیش از گذشته رنگ و بویی از جنس نگرانی به خود بگیرد.
پدیده بیکاری امروز به مانند غول خفته بهترین جوانان ما را یکی یکی شکار و به کام خود فرو می‌برد و مانند آتش زیر خاکستر سایه شومی بر سر بسیاری از خانواده‌های ما افکنده است.
مسؤولین و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی باید بدانند امروز پدیده بیکاری دیگر دغدغه یا یک مسئله ساده و یا یک مشکل و معضل نیست، بلکه این درد می‌رود تا تبدیل به یک بحران حاد و حتی یک فاجعه ملی سوق داده شود.
به هر میزان که مسؤولان دولتی و اقتصادی استان در زمینه معیشت، امنیت شغلی و درمانی کارگران فصلی بی‌مبالات هستند، مجموعه مدیریت شهری و اداره کل کار و رفاه اجتماعی استان نیز در ساماندهی و ایجاد ابتدایی‌ترین زیرساخت‌ها برای استقرار کارگران ساختمانی بی‌توجه‌اند، کارگران فصلی انسان‌های محترمی هستند که در گرمای سوزان تابستان و سرمای استخوان‌سوز زمستان فقط حاشیه چند متری و خطرناک خیابان مأمن و جایگاهشان است.
