یادداشت: شاخص امامت برای زندگی

امروز خراسان جنوبی – زنگویی zangoei@birjandtoday.ir / زندگی را تمام ساحتی باید دید. فقط یک قطعه زمان نیست که با یک خطِ تیره از هم جدا شود و بخوانیم؛ تولد- مرگ. نه در همین خط فاصله، فرصت هزاران کار است و مهلتی برای شناخت خویشتن. در همین خط تیره، می توان تارو پودها را در نقشه ای زیبا به هم بافت تا فرشی، بخوانید کارنامه ای، نفیس، شکل بگیرد که هزینه ابدیت انسان را تأمین کند. من معتقدم باید یک خط تیره و ابدیت را هم به مسیر انسان اضافه کرد تا به گزاره ای چنین برسیم؛ تولد- مرگ – ابدیت. این اقتضا می کند که در همین زندگی کوتاه، به اندازه همیشه توشه برداریم و این می طلبد تا زوایای گوناگون را مورد نظر داشته باشیم و بدانیم که؛ زندگی عهد دارد و باید محترم شمرده شود. زندگی پیمان دارد که ایمان انسان را فراتر از نماز و روزه به میزان پایبندی انسان بدان می سنجند که در منابع دینی می خوانیم؛ “شخصی خدمت امام صادق(علیه السلام) عرض کرد: آقا! فلانی خیلی نماز می خواند و خیلی روزه می گیرد. امام فرمودند : لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ نگاه نکنید که رکوع و سجود طولانی دارد فَإِنَّ ذَلِکَ شَیْ‏ءٌ اعْتَادَهُ چه بسا عادت کرده فَلَوْ تَرَکَهُ اِسْتَوْحَشَ لِذَلِک َو اگر ترک کند، وحشتش گیرد، وَلکِنِ انظُروا إِلى صِدقِ حَدیثِه وَأَداءِ امانَته ولى به راستگوئى و امانت‌پردازى او بنگرید. امام در این حدیث، شاخص ارزیابی انسان را از حوزه نماز و دعا، که عبادتی بین خلق و خالق است، به حوزه رفتار اجتماعی فرد می آورند و به تعامل درست انسان- انسان توجه می دهند تا بدانیم که باید رابطه هامان را درست تبیین و تعریف و رفتار کنیم. اصلا اصلاح رابطه خلق با خالق هم در اصلاح روابط انسانی تعریف می شود و الا آنان که صرفا خود را ملزم به عبادیاتِ صرف می دانند و به نقش های اجتماعی خود بی توجهند، نمی توانند نماد دین داران باشند که دین بر حق الناس، تأکیدی مؤکد دارد چنان که درباره شهید هم می خوانیم که وقتی اولین قطره خونش بر زمین می ریزد، همه گناهانش بخشیده می شود الا حق الناس. یعنی برای شهید که عزیز خداست هم راهی جز ادای حق الناس نیست چه رسد به امثال ما که با دو رکعت نماز، خود را از خدا و خلق، یک جا طلبکار می دانیم. کسانی که می خواهند برای ابدیت خود برنامه ریزی کنند حواس شان باشد برای همیشه، بدهکار مردم نمانند. یعنی در همین زندگی، و در همان خط تیره اول، حساب ها را صاف کنند والا در خط تیره دوم، همیشه گرفتار آن خواهند ماند. این حساب ها هم با عبادت صاف و ذمه انسان بری نمی شود بلکه با ادای حق دیگران است که می توان ذمه ای بری یافت. به گمان من، آنانی که بر عبادیات، به درستی غیرت می ورزند، شایسته ترین اند که بر حق الناس و صدق گفتار و ادای امانت هم غیرت ورزند که متناسب با شاخصِ امامت، متشخص شوند.