وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
بر اساس مطالعات ناسا، «حیدرآباد» نهبندان از سال ۲۰۰۵ تاکنون گرم‌ترین نقطه کره زمین بوده است در حالی که لایه ازن در آسمان این منطقه سوراخ نیست.
به گزارش خبرگزاری فارس از نهبندان، خراسان‌جنوبی از دیرباز مهد آثار باستانی و اندیشمندان علم و ادب بوده است، شهرستان‌های خراسان‌جنوبی هرکدام با داشتن جاذبههای گردشگری منحصربه‌فرد استان را به دنیایی تاریخی گران‌بها مبدل کرده‌اند.
شهرستان نهبندان با ۴۱ هزار و ۱۰۲ کیلومترمربع وسعت، جنوبی‌ترین شهر خراسان‌جنوبی است این شهرستان به اقتضای موقعیت طبیعی آن و مجاورت با کویر، دشتی نسبتاً وسیع واقع شده است، شهرستان نهبندان با آسمانی پر از ستاره به عنوان نگین کویر ایران شناخته شده و هر ساله با جاذبههای تاریخی و گردشگری فراوان پذیرای میهمانان نوروزی است.
آسبادهای نهبندان؛ جلوه خلاقیت کویرنشینان
شرایط دشوار طبیعی مناطق کویری و بیابانی ایران باعث شده تا مردم کویرنشین از ابتکار و خلاقیت خود استفاده کرده وبا حداکثر بهره‌گیری ازعوامل و شرایط طبیعی آن را در اختیار خود درآوردند. آسبادهای نهبندان از جمله این خلاقیت‌ها هستند که در اکثر مناطق جنوب خراسان به‌خصوص روستاهای شهرستان نهبندان دیده می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های آسبادهای ایران این است که برخلاف آسیاب‌های اروپایی که محوری عمودی داشته‌اند، محوری افقی دارند و با نیروی باد به حرکت در می‌آیند.
از دیدگاه فنی دو دیوار موازی به ارتفاع ۱۰متر که به فاصله ۴متری هم قرار دارند ساختمان عمومی بیشتر این آسبادها را تشکیل می‌دهند، در قسمت شمالی این محفظه پره‌های بزرگی وجود دارد که با کمک نیروی باد می‌چرخند، طبقه همکف نیز شامل انبارهای نگهداری آرد و گندم و یک رشته پلکان منتهی به طبقه فوقانی است.
گردشگری در روستای کویر دهسلم
روستای دهسلم نهبندان که یکی از روستاهای هدف گردشگری خراسان‌جنوبی و دروازه ورود به کویر لوت و گذار به کرمان و کلوتهای شهداد به شمار میرود هر ساله مورد توجه بسیاری از کویرنوردان داخلی و خارجی و میهمانان نوروزی است، کویر دهسلم گرم‌ترین منطقه کویری جهان است که مرتفع‌ترین، وسیع‌ترین و زیباترین تپه‌های ماسه‌ای کشور را در خود جای داده است. این تپه‌های ماسه‌ای، ما بین استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان واقع شدند.
دهسلم قناتی دارد که آب آن نسبت به دیگر روستاها بیشتر و نسبتا گرم‌تر است، شاخصه این روستا نخلستان‌های آن است که در کمتر جایی در خراسان‌جنوبی دیده می‌شود و نخلستان‌های این روستا در کنار ماسه‌های کویر مناظر بسیار زیبایی را خلق کرده است، با توجه به آثاری که از گذشته در روستای دهسلم باقی مانده، قدمت آن به اندازه نهبندان تخمین زده می‌شود.
دیدن تالاب کجی نمکزار را از دست ندهید
تالاب کجی و دریاچه نمک در شمال غربی روستای چاه‌دراز و در ۷۵ کیلومتری شهرستان نهبندان و در حاشیه محور ارتباطی بیرجند به زاهدان قرار گرفته که هر ساله پذیرای مسافران نوروزی و گردشگران است، این تالاب با مساحت ۲۲ هزار هکتار و ۷۶۵ مترمربع با وجود تداوم پدیده خشکسالی طی چند سال اخیر در شهرستان نهبندان همچنان زنده و پایدار مانده است.
تالاب کجی نمکزار، شوره‌زاری وسیع است که به دلیل پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف محل تجمع زهاب منطقه است، تالاب کجی در فصول پاییز و زمستان همواره آب دارد و محل امنی برای پرندگان مهاجر آبزی محسوب می‌شود و همه ساله پذیرای پنج هزار پرنده مهاجر و بعضا از نوع نایاب است.
گونه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی این تالاب ۱۴ گونه برآورد شده و از این پرندگان مهاجر می‌توان به عقاب طلایی، زاغ بور، دال، زاغی، گنجشک درختی، پرستو، هدهد، دم جنبانک ابلق، چکاوک کاکلی، هوبره، سبزه‌قبا، جغد کوچک، بلدرچین معمولی و زاغ نوک قرمز اشاره کرد.
رود شور؛ معجزه‌ای در قلب کویر
رود شور، تنها رود دایمی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و در طول سال پرآب است و یکی از جاذبههای زیبا و منحصر به‌فرد در حاشیه کویر مرکزی ایران به شمار میرود، رود شور از کوه‌های شمال غرب بیرجند سرچشمه می‌گیرد و ۲۰۰ کیلومتر مسیر پرپیچ و خم را در کویر لوت می پیماید و سرانجام به کوه نمک سریا و معدن نمک شهداد ختم می‌شود.
آب این رودخانه بسیار شور است و هر چه به چاله مرکزی لوت نزدیک‌تر می‌شود بر اثر گذشتن از بسترهای شور و نیز تبخیر شدن آب غلظت املاح در آن به حدی زیاد می‌شود که در کناره‌های قسمت پایینی آن کیلومترها اثری از گیاه دیده نمی‌شود و قبل از رسیدن به معدن نمک به علت بالا رفتن غلظت نمک مثل ماست می‌شود، علی‌رغم خشکسالی‌های اخیر جریان آب در رود شور متوقف نشده است.
حیدرآباد نهبندان؛ مقصد گردشگران ماجراجو
این پهنه کویری و منطقه‌ای از جنوب شرق ایران و در بخشی از کویر لوت، گاهی درجه دماسنج در گرم‌ترین روزهای سال به ۷۵ درجه می‌رسد، وقتی گرمای هوا به این درجه می‌رسد یعنی اینکه رکورد صحرای آریزونا با ۴ هزار ساعت آفتاب در طول سال شکسته شده است.
بر اساس مطالعات ناسا، «حیدرآباد» نهبندان از سال ۲۰۰۵ تاکنون گرم‌ترین نقطه کره زمین بوده است در حالی که لایه ازن در آسمان این منطقه سوراخ نیست، ریگزار یلان در نزدیکی حیدرآباد نهبندان به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین بنا به تشخیص حسگرهای ماهواره‌های ناسا در چندین سال متوالی شناخته شده و دارای بلندترین کوه‌های شنی جهان می‌باشد.
وجود درختچه‌های گز به بلندی ۱۰ متر یکی از شگفتی‌های کویر لوت به شمار میرود، وجود کلوتهای شهداد که مانند یک دژ از کویر محافظت می‌کند و شاهکاری از ساز و کار خاک، آب و باد و فرسایش زمین به شمار میرود این کویر را از دیگر بیابان‌های کشور و جهان متمایز کرده است. نیوز تراولز پدیا سایت معتبر جهانی گردشگری این بیابان بی‌نظیر را به عنوان یکی از ۱۲ نقطه گردشگری هیجانی و ماجراجویانه دنیا اعلام نمود و سفر به این کویر را برابر سفر به فضا دانست.
بزرگ‌ترین قلعه سنگی شرق کشور
قلعه «شاهدژ» نهبندان یکی از آثار به جا مانده از دوران ساسانی است که در چند کیلومتری این شهرستان همچون نگینی سنگی خودنمایی می‌کند. این قلعه در ۶ کیلومتری شرق نهبندان و ابتدای جاده نهبندان- زابل و در نزدیکی روستای خوانشرف در ارتفاع ۱۴۱۰ متری از سطح دریای آزاد، در فضای وسیع قله کوهی منفرد که از اطراف به دشت‌های باز وسیع و روستای خوانشرف اشراف دارد، قرار گرفته است.
قدمت این قلعه مربوط به دوره ساسانی تا حمله هلاکوخان که منجر به ویرانی قلعه‌های اسماعیلی می‌شود، است و به دلیل اشرافیت کامل این قلعه به شهر نهبندان و قلعه قدیمی دیگر آن در همه زمان‌ها مورد توجه حاکمان وقت قرار می‌گرفته است. معماری ایرانی این قلعه زبانزد است چراکه سنگ‌هایی در این قلعه دیده می‌شود که بدون ساروج و هیچ‌گونه ملاتی دیوارهای این قلعه را تشکیل می‌دهد.
