حتماً پیش آمده که در مرکز خرید کودکی را دیده باشید که معرکه به راه انداخته و با جیغ و گریه از والدینش می‌خواهد که برای او چیزی بخرند. آن‌ها در این شلوغه بازار شب عید هر چیزی را می‌بینند می‌خواهند و طاقت شنیدن نه را ندارند.

مادری را تصور کنید که همراه فرزند سه ساله‌اش برای خرید به بازار رفته است. کودک خیره به دستفروش‌ها و مغازه‌های اطرافش است و مادر با کشیدن دست کودک به راهش ادامه می‌دهد. وسط راه کودک دستفروسی را می‌بیند که بساط اسباب بازی به راه انداخته است:

-مامان تنفگ می خوام
– نمیشه
-توروخدا خدا مامان
-نمیشه این همه اسباب بازی داری اینم مثل اونا چه فرقی داره!
– من اینو دوست دارم (گریه و جیغ و فریاد)
– بسه دیگه انقدر گریه نکن برات می‌خرم بچه بد ولی دیگه با خودم نمیارمت بیرون.

اما برخی مادران تسلیم گریه و جیغ کودکشان نمی‌شوند و به راه خودشان ادامه می‌دهند؛ در این مواقع ممکن است شما در دلتان بگویید عجب مادر بی رحمی است…

پریسا قیاسی روانشناس کودک در گفت و گو با تبیان، برای برخورد با کودکان بهانه گیر راه حل‌هایی را پیشنهاد می‌دهد:

قاطعیت به خرج دهید

وارد فروشگاه می‌شوید و کودک شما پاهایش را روی زمین می کوبد که من این شلوار را می‌خواهم؛ با هر بار نه گفتن‌شما، صدای جیغ و فریاد کودک بلندتر می‌شود. شما نمی‌دانید از ترس آبرویتان خواسته او را برآورده کنید یا قاطعیت به خرج دهید؟
پریسا قیاسی می‌گوید: «یکی از بنیان‌های فرزندپروری، داشتن قاطعیت در تربیت کودک، وضع قوانین مناسب در خانه، تکرار دائم و مقید بودن به آن قوانین است؛ این قوانین منظور چیزهای وحشتناک و سخت گیرانه نیست بلکه قوانین خیلی ساده‌ای است که در موارد خاصی به کار گرفته می‌شود ولی در یکسری از مسائل باید دست بچه را باز بگذارید و اجازه دهید، آزادی عمل داشته باشد مثلاً رنگ لباسش را خودش انتخاب کند و خیلی در این زمینه‌ها سختگیری نکنید اما در خیلی از موارد می‌توانید قانون‌های مشخصی بگذارید. بچه‌ها از دو سالگی مفهوم قانون را متوجه می‌شوند. به شرط آنکه خیلی ساده، قوانین را برای آنها توضیح دهید، همیشه قوانین را رعایت کنید و خودتان قانون شکنی نکنید؛ اگر کودک خواست خارج از قانون عمل کند، بدون پرخاشگری و عصبانیت اما قاطعانه به او یادآوری کنید که امکانش وجود ندارد.»

قوانینی که باید برای خرید کودکان بگذارید

کودک تصور می‌کند که با جیغ و گریه، شما دلتان به رحم می‌آید و به خواسته او پاسخ مثبت می‌دهید؛ حال اگر تنها یکبار هم بخاطر گریه او تسلیم شده باشید، در واقع به او یاد داده‌اید که بالاخره با این ترفند به هدفش می‌رسد، به همین خاطر وضع قوانین می تواند گزینه مناسبی برای حل این معضل باشد اما برای خرید چه قوانینی می‌توان وضع کرد؟

پریسا قیاسی اشاره می‌کند: «در مورد خرید از فروشگاه می‌توانید قانون بگذارید که مثلاً جمعه‌ها ما خرید می‌کنیم یا هر وقت رفتیم سوپرمارکت تو می‌توانی یک خوراکی بخری؛ این قوانین را هر خانواده‌ای می‌تواند بر اساس شرایط خودش بگذارد اما باید به آنها مقید باشید؛ حتی اگر کودک جیغ‌وداد و گریه کرد، نباید قانون را بشکنید و فقط باید کودک را از آن محیط خارج کنید و به او تأکید کنید که ما جمعه به خرید می‌آییم و امروز روز خرید نیست؛ در این صورت اگر کودک بازهم به جیغ و فریادش ادامه داد شما هیچ واکنشی به رفتار فرزندتان نشان ندهید و اجازه دهید هیجانش تخلیه شود. بعدازاینکه کودک آرام شد برای او توضیح دهید که ما باهم قرار گذاشتیم که جمعه‌ها خرید کنیم از این به بعد رفتیم فروشگاه اصرار نکن چون من چیزی برات نمی‌خرم.»

قیاسی ادامه می‌دهد: «کودک باید به این اطمینان برسد که با بدرفتاری و بهانه‌گیری نمی‌تواند به خواسته‌اش برسد یعنی اگر کودک یک‌بار گفت فلان چیز را بخر و شما نخریدید، شروع به گریه کردن کرد، شما نخریدید و با جیغ کشیدن، شما تسلیم شدید و خواسته او را برآورده کردید، درواقع به او یاد دادید که هرزمانی که تو چیزی خواستی جیغ بکش تا من آن وسیله را برای تو فراهم کنم! پس باید به قوانینی که می‌گذارید پایبند باشید و نگران این نباشید که جیغ کشیدن کودک جلوی دیگران زشت است و بقیه می‌گویند چه مادر خسیسی! حاضر است گریه کودکش را ببیند اما برای او چیزی نخرد! اگر این معیارها را قرار دهید کودک متوجه می‌شود که شما در چه موقعیت‌هایی در اضطرار هستید و می‌توانید قانون را بکشند مثلاً کودک می‌داند که شما جلوی مهمان‌ها قاطعانه رفتار نمی‌کنیدلذا تمام خواسته‌هایش را در مقابل آنها از شما مطالبه می‌کند. اگر می‌خواهید که این بدرفتاری‌ها خاتمه پیدا کند، تحملتان را بالا ببرید و نگران حرف دیگران نباشید بلکه او را سریع از آن محیط خارج کنید، زیاد در آن شرایط با او صحبت نکنید و قصد قانع کردنش را نداشته باشید، فقط قانون را تکرار کنید و بعدازاینکه آرام شد با او صحبت کنید.»