رتینوپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت است که روی چشم ها تأثیر می گذارد. آسیب رگ های خونی در قسمت حساس به نور در عقب چشم یعنی شبکیه چشم، باعث بروز رتینوپاتی دیابتی می شود.

در ابتدا، رتینوپاتی دیابتی علامتی ندارد و یا فقط مشکلات چشمی خفیفی ایجاد می کند، ولی سرانجام باعث کوری فرد می شود.

رتینوپاتی دیابتی در افرادی که دیابت نوع یک و یا دیابت نوع دو دارند می تواند بروز کند.

هر چقدر مدت زمان ابتلا به دیابت طولانی تر و کنترل قندخون کمتر باشد، احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی بیشتر است.

اگر مبتلا به دیابت هستید، برای حفظ بینایی خود، به طور جدی از بروز رتینوپاتی جلوگیری کنید.

برای پیشگیری از ابتلا به این مشکل بایستی به طور مرتب و با دقت قندخون خود را کنترل کنید و هر چند مدت یکبار برای معاینه چشم های خود، نزد چشم پزشک بروید.

نشانه های رتینوپاتی دیابتی

ممکن است مبتلا به رتینوپاتی دیابتی باشید، ولی خودتان ندانید. در حقیقت باید گفت رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه خود، معمولا علامتی ندارد.

با پیشرفت بیماری، علائم زیر دیده می شوند:

– دیدن نقاط یا رشته های سیاه و کدر شناور در جلوی چشم (مگس پران چشم)

– تاری دید

– موج دار بودن بینایی

– نقاط تاریک یا کور در میدان دید

– کاهش بینایی

– اشکال در احساس و درک رنگ ها

انواع رتینوپاتی

رتینوپاتی دیابتی معمولا روی هر دو چشم تاثیر می گذارد. بسته به نوع علائم مشاهده شده، رتینوپاتی به دو نوع اولیه و پیشرفته تقسیم می شود.

۱- رتینوپاتی دیابتی اولیه

در این مرحله از رتینوپاتی، رگ های خونی جدید در چشم رشد نمی کنند. در این حالت، دیواره رگ های خونی موجود در شبکیه چشم ضعیف می شوند و برآمدگی های کوچکی به نام آنوریسم از دیواره رگ ها بیرون می زند که گاهی باعث نشت مایع و خون در شبکیه چشم می شود.

با پیشرفت بیماری، رگ های خونی کوچک بسته می شوند و رگ های خونی بزرگ تر گشاد شده و ضخامت آن ها کم و زیاد می شود.

رشته های عصبی موجود در شبکیه نیز ورم می کنند. گاهی اوقات بخش مرکزی شبکیه (به نام ماکولا) ورم می کند که آن را ادم ماکولار می گویند.

۲- رتینوپاتی دیابتی پیشرفته

در این مرحله از بیماری، رگ های خونی جدیدی در شبکیه رشد می کنند. این رگ های خونی غیرطبیعی هستند و می توانند به ماده ژله مانند شفافی که وسط چشم را پر کرده است (یعنی زجاجیه چشم) نفوذ کنند. سرانجام بافت زخمی ناشی از رشد رگ های خونی جدید، باعث جدا شدن شبکیه از عقب چشم می شود.

اگر رگ های خونی جدید از خروج مایعات از چشم جلوگیری کنند، باعث افزایش فشار داخل چشم  و بروز گلوکوم (آب سیاه چشم) می شوند.

گلوکوم نیز به عصب بینایی که تصاویر دیده شده را از چشم به مغز می برد، آسیب می زند.

زمان مراجعه به پزشک

کنترل صحیح و دقیق قند خون در بیماری دیابت، بهترین راه جلوگیری از کاهش بینایی است.

اگر بیماری دیابت دارید، بایستی سالی یک بار برای معاینه چشم های خود نزد چشم پزشک بروید، حتی اگر فکر می کنید بینایی شما مشکلی ندارد، زیرا شناخت و تشخیص رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه آن جهت درمان مناسب بسیار مهم است.

اگر یک زن باردار دیابتی هستید، بایستی چشم پزشک در طی دوران بارداری به دفعات بیشتری چشم شما را معاینه کند، زیرا بارداری گاهی اوقات رتینوپاتی دیابتی را بدتر می کند.

اگر تغییرات ناگهانی را در بینایی خود مشاهده کردید و یا بینایی شما تار، لکه دار و تیره و مه‌آلود شد، فورا نزد چشم پزشک بروید.

دلایل رتینوپاتی دیابتی

بالا بودن قند خون باعث آسیب رگ های خونی نازک موجود در شبکیه چشم می شود. حتی این قند خون بالا می تواند به طور کامل این رگ ها را مسدود کند. هر چقدر رگ های خونی بیشتری بسته شوند، بیشتر جریان خون به شبکیه متوقف می شود. این امر باعث کاهش بینایی می گردد.

در واکنش به کاهش جریان خون، چشم سعی می کند رگ های خونی جدیدی را بسازد. اما این رگ های خونی جدید به طور طبیعی رشد نمی کنند و به راحتی پاره می شوند. پارگی رگ های خونی باعث کاهش بینایی می شود.

همچنین بافت زخمی روی شبکیه تشکیل می شود که باعث کشیده شدن شبکیه می شود. گاهی اوقات این مسئله باعث جدا شدن شبکیه از عقب چشم می شود.

قندخون بالا روی عدسی چشم نیز تأثیر می گذارد. بالا بودن قندخون برای مدت زمان طولانی باعث می شود عدسی چشم ورم کند که دلیل دیگری برای تاری دید است.

عوامل افزایش دهنده ابتلا به رتینوپاتی دیابتی

عوامل زیر خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را در بیماران دیابتی افزایش می دهند:

– مدت زمان ابتلا به دیابت: هر چقدر مدت طولانی تری به دیابت مبتلا باشید، خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی افزایش می یابد.

– کنترل ناقص و یا عدم کنترل قند خون

– فشار خون بالا

– بارداری

– مصرف تنباکو (سیگار و قلیان و دخانیات)

در مطالب بعدی درباره عوارض، راه های تشخیص و درمان این بیماری برای شما صحبت خواهیم کرد.

آیلار آرزوگران