به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند  ،  اتصال به خط آهن سراسری از آرزوهای قدیمی مردم جنوب خراسان قدیم و خراسان جنوبی امروزیست. موضوعی که سالهاست موضوع اظهارنظر مسئولان بومی و غیربومی استان و گزارشهای رسانه های محلی استان بوده است. گزارش های تایید نشده از کلنگ زنی یک یا دو طرح راه آهن در سفر آینده وزیر راه و شهرسازی به خراسان جنوبی خبر می دهند.

آنچه هست، آنچه نزدیک است…

خراسان جنوبی نخستین بار سال ۸۴ به شبکه ریلی متصل شد؛ در ایستگاه طبس کلنگ احداث راه آهن مشهد_ بافق سال ۸۰ به زمین زده شد و این خط آهن ۹۷۸ کیلومتری پس از ۴ سال به بهره برداری رسید. راه آهن شرق از ایستگاه کاشمر آغاز و پس از عبور از شهر‌های تربت حیدریه و فیض آباد وارد استان خراسان جنوبی شده و شهرستان‌های بشرویه، عشق آباد و طبس را به شبکه ریلی متصل می‌کند و در نهایت به ایستگاه جندق در استان یزد ختم می‌شود.

رویای ۱۷ ساله یک کلنگ

راه آهن خراسان جنوبی ۱۷ سال قبل مطرح شد؛ زمانی که خراسان هنوز تقسیم نشده بود.آنچه اکنون به عنوان راه آهن خراسان جنوبی شناخته می‌شود شامل سه قطعه است. قطعه اول به طول ۴۷ کیلومتر از ایستگاه یونسی به سمت بیدخت گناباد است که در حوزه خراسان رضوی واقع است. مسیر قطعه دوم شبکه ریلی به طول حدود ۲۰۰ کیلومتر از بیرجند، قاین، خضری و گناباد می‌گذرد. قطعه سوم از بیرجند به سمت زاهدان کشیده خواهد شد و از شهر‌های نهبندان مود و سربیشه خواهد گذشت.

نخستین بار در آبان ماه ۸۹ نماینده وقت مردم قاینات در مجلس شورای اسلامی خبر از تصویب راه آهن شرق کشور از مسیر بیرجند- قاین – گناباد داد. خبر جدی‌تر در سال ۹۳ مطرح شد.

آذرماه ۹۳ وجه الله خدمتگزار استاندار وقت خراسان جنوبی ضمن اعلام تخصیص ردیف بودجه برای این طرح در بودجه سال ۹۴ و تخصیص ۱۰ میلیارد تومان بودجه، مدت تکمیل پروژه را پنج سال پیش بینی کرد و گفت: راه آهن خراسان جنوبی تا سال ۹۹ به بهره برداری خواهد رسید.چهار سال از آن تاریخ گذشته و هنوز کلنگ پروژه راه آهن در خاک خراسان جنوبی به زمین زده نشده است.

وعده کلنگ زنی بار‌ها داده شده که آخرین مورد آن شهریور ۹۷ بود. مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی خراسان‌جنوبی مرداد ۹۷ از کلنگ زنی قطعه دوم راه آهن از بیرجند خبر داد و یادآورشد: این قطعه شهریور ماه سال جاری با حضور وزیر راه و شهرسازی کلنگ زنی و اجرایی می‌شود.

پایان یک رویا؟کلنگی که زده شد …

پروژه زیرسازی قطعه اول راه آهن در خاک خراسان رضوی با اعتبار ۵۷ میلیارد تومان و بهمن ۹۶ کلنگ زنی شد. قرار است این زیرسازی تا سال ۹۹ به اتمام برسد و پس از آن عملیات ریل گذاری آغاز شود.

سلیمانی مسئول قطعه اول پروژه گفت: پروژه زیرسازی قطعه ۴۷ کیلیومتری اول ۲۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته که شامل خاکریزی و خاکبرداری در ۳۳ کیلومتر این مسیر و ۴۰ درصد ابنیه فنی بوده است.

وی افزود: تاکنون ۱۵ میلیارد تومان برای این مسیر هزینه شده است که شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور تنها ۶ میلیارد آن را پرداخته است.

 بودجه‌های تخصیص یافته شده برای راه آهن بیرجند

وجه الله خدمتگزار استاندار خراسان جنوبی در سال ۹۳ بودجه ساخت راه اهن بیرجند تا گناباد را ۲۲۷ میلیارد تومان اعلام کرد. بودجه‌هایی که تا کنون دست طرح راه اهن خراسان جنوبی را گرفته سه میلیارد بودجه مطالعاتی و پنج میلیارد تومان از محل اعتبارات عمرانی بوده است.

حسینی مدیرکل دفتر جذب و حمایت سرمایه گذاری استانداری خراسان جنوبی می‌گوید پیشنهاد فاینانس برای راه آهنی که بخشی از آن در مسیر خراسان جنوبی است اواخر اسفند ۹۶ به شورای اقتصاد ارسال شده و در دستور کار این شورا قرار دارد.

وی افزود: با دو سرمایه گذار خارجی نیز در حال مذاکره هستیم تا پس از صدور مجوز فاینانس مراحل سرمایه گذاری انجام شود.

اجرای هر کیلومتر راه آهن نیازمند ۴ میلیارد تومان اعتبار است.» این را نماینده مردم نهبندان و سربیشه براساس قیمت‌های سال ۹۶ اعلام کرده است.

کریدور حیاتی شرق کشور

راه آهن بیرجند گناباد بخش میانی راه آهن مشهد- بیرجند- زاهدان_ چابهار به طول حدود ۹۴۰ کیلومتر و کریدوری حیاتی برای شرق کشور است که با توجه به خشکسالی‌های ۱۸ ساله در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، می‌تواند نقش مهمی برای تحول در حوزه اشتغال و اقتصاد این استان‌ها داشته باشد.

گزارش‌های رسانه‌ای می‌گوید هندی‌ها برای ارسال کالا‌های خود به آسیای میانه و حتی اروپا به این خط آهن چشم دوخته اند، زیرا تخلیه و بارگیری از بندر چابهار برای آن‌ها بسیار مقرون به صرفه‌تر از بندرعباس است، چون مسافت کوتاه تری را تا اروپا و آسیای میانه طی می‌کنند.

با توجه به معافیت بندر چابهار از تحریم‌های اقتصادی توجه بیشتر به توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در سیستان و بلوچستان از جمله راه آهن و بزرگراه بسیار ضروری است چرا که با اجرای این زیرساخت‌ها ظرفیت بالقوه تنها بندر اقیانوسی ایران بالفعل می‌شود و تاثیر بسیار زیادی در پیشرفت اقتصادی سیستان وبلوچستان و خراسان جنوبی خواهد داشت.

ساخت ۲۵۰ کیلومتر راه آهن چقدر طول می‌کشد؟

راه آهن تهران – همدان به طول ۲۶۸ کیلومتر در سال ۸۵ کلنگ زنی شد و ۱۸ اردیبهشت ۹۶ بعد از یازده سال به بهره‌برداری رسید. این خط آهن از ۳۵ پل خاص به طول ۱۶۴۰ متر می‌گذردو ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار برای آن هزینه شده است. پروژه اتصال مرکز خراسان جنوبی به راه اهن سراسری از نظر مشخصات تقریبا مشابه این خط آهن است.

خارج از خراسان جنوبی چه می‌گذرد؟

از طرح راه‌آهن قزوین- رشت- انزلی بطول ۲۰۴ کیلومتر که در دوره ششم مجلس تصویب شد، اواخر امسال خط ریلی قزوین-رشت به بهره برداری می‌رسد و همزمان ساخت خط ریلی رشت-انزلی آغاز می‌شود. برای ساخت خط ریلی ۱۶۵ کیلومتری قزوین – رشت حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است.۵۰ درصد این خط در دشت، ۱۰ درصد آن در تپه ماهور و ۴۰ درصد در مناطق کوهستانی قرار گرفته و ۸۰ پل به طول ۱۳ هزار متر و ۵۲ تونل به طول ۲۲ هزار متر از مشخصات فنی این پروژه ملی است.

عملیات اجرایی پروژه ۲ خطه کردن ایستگاه راه آهن زنجان – قزوین به طول ۱۷۲ کیلومتر، بهمن ۹۵ آغاز شده و ادامه دارد.

خط دوم راه آهن میانه_تبریز از سال ۷۹ آغاز شده که مسیر ریلی ۳۲۰ کیلومتری تبریز به میانه را به ۲۰۵ کیلومتر کاهش خواهد داد. اعتبار هزینه شده برای این مسیر ۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال است که ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد آن مربوط به خط میانه – بستان آباد است. راه آهن بستان آباد_سراب نیز به طول ۱۴ هزار و ۸۱۳ متر کلنگ زنی شده است. بهره برداری از راه آهن ارومیه_مراغه در آبان ماه ۹۷ آغاز شد. این خط آهن به طول ۱۸۳ کیلومتر در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۷ احداث و برای آن پنج هزار و ۱۳۱ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.

راه آهن اراک (سمنگان) – کرمانشاه به طول ۲۷۲ کیلومتر اسفند ۹۶ با ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه به بهره برداری رسید. با وجود اینکه در سال ۹۶ تنها هزار و ۴۹۰ میلیارد ریال اعتبار برای راه آهن کرمانشاه در نظر گرفته شده بود، اما سازمان برنامه و بودجه سه هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال به این طرح تزریق کرد تا آرزوی دیرینه کرمانشاهی‌ها محقق شود. پروژه راه‌آهن فیروزان-کرمانشاه به طول ۱۱۰ کیلومتر آماده بهره برداری است. تاکنون برای اجرای پروژه راه آهن کرمانشاه بیش از ۱۵ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری شده است.

از مسیر ریلی ۹۳ کیلومتری همدان – ملایر هم قطعه نخست آن به طول ۴۲ کیلومتر آغاز شده و ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار از منابع ملی برای آن دیده شده است.

سرجمع سال گذشته ۵۱۶ کیلومتر در ایران ریل گذاری شده و در حال حاضر هم ۳ هزار و ۴۳۸ کیلومتر راه آهن در حال ساخت و ۴ هزار و ۹۱۶ کیلومتر هم در دست مطالعه است.

صنعت، معدن و تجارت چشم انتظار خط آهن

جمعیت کم، پراکندگی همین جمعیت کم و فاصله زیاد از مرکز یکی از عوامل قدیمی توسعه نیافتگی خراسان جنوبیست. راه آهن با کم کردن شکاف ارتباطی بین این منطقه و کلانشهر‌ها به توسعه استان کمک می‌کند. کم شدن این شکاف سرمایه گذاران غیربومی را هم به سرمایه گذاری در بخش صنعت در این منطقه امن ایران ترغیب خواهد کرد.

فعال کردن بخش معدن خراسان جنوبی هم که همواره یکی از ظرفیت‌های بالقوه استان توصیف شده منوط به اجرای خط آهن است. مهمتر از همه این‌ها قرار گرفتن هفت شهر از شهر‌های خراسان جنوبی در مسیر یک خط آهن بین المللی از چابهار تا سرخس می‌تواند فرصت‌های توسعه بی بدیلی را در اختیار مردم این منطقه قرار دهد. آیا وزیر راه و شهرسازی در سفر به خراسان جنوبی همزمان دو پروژه اتصال فردوس و پروژه اتصال قاین و بیرجند به خط آهن سراسریرا کلنگ زنی خواهد کرد؟

گزارش از فهیمه کدخدا