وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
آفات چوب‌خوار برخی از باغات استان حمله‌ور شده و جهاد کشاورزی با کمی اعتبارات به تنهایی نمی‌تواند با آن مبارزه کند حال با قدری تأمل باید گفت، دارد دیر می‌شود هنوز که آفت بر جان همه درختان رسوخ نکرده باید دستی یاری‌گر پیدا شود تا دست آفت را از درختانمان کوتاه کند.
به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، دلشان ریش‌ریش می‌شود آن زمان که اره‌برقی را بر قامت درختان آفات زده می‌گذارند، درختان یکی‌یکی نقش زمین می‌شود و آن‌ها رنج می‌برند از مرگ درختانی که سال‌های سال خود و پدرانشان برای به ثمر رساندن آن‌ها زحمت کشیده‌اند.
این روزها در هر گوشه‌ای از باغ‌های استان درختانی نقش بر زمین شده که آفات، آن‌ها را از پای درآورده است و اره‌برقی‌ها برای اینکه بیماری آن‌ها به دیگر درختان سرایت نکند جانشان را به‌طور کامل می‌گیرد.
قهر طبیعت را با قطع درختان
نظاره کردن جان دادن درختانی که ثمره زندگی کشاورزان و یادگار پدران و نیاکان بسیاری است خیلی سخت است دردی جانکاه، اما وقتی چاره‌ای جز این نیست باید ثمره دو دهه قهر طبیعت را با قطع درختان بیمار و آفت‌زده به نظاره نشست!
کشاورزان از آفاتی که به جان درختان افتاده به عنوان سرطانی نام می‌برند که مرگ تدریجی دسترنج سال‌های تلاششان را رقم زده است. آن‌هایی که سال‌ها درختان را آبیاری و اصلاحشان کردند تا به ثمر بنشیند این روزها به دلیل خوره آفات بر جانشان مجبورند تیغ بر تنه درختان بگذارند و آن‌ها را قطع کنند تا آفات به جان دیگر درختان نیفتد.
به گفته برخی از آن‌ها، گاهی در باغ‌هایی که بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ درخت به ثمر رسیده حتی یک درخت سالم نمانده است و مجبورند همه را قطع کنند تا اگر درختانی در باغ‌های همسایه سالم است آفت نگیرد، به علاوه همه آن‌ها می‌گویند که حضور این آفات ثمره جا خوش کردن خشکسالی است و در این برهه، راه چاره فقط قطع درختان است.
حضور آفات ثمره جا خوش کردن خشکسالی
کربلایی غلامعلی در حالی که در کنار درختان آلوده به آفت ایستاده، صدای دل‌خراش اره‌برقی این روزها از گوشه‌کنار باغات استان به گوش می‌رسد، صدایی که انگار با قطع هر درخت جان یک انسان گرفته می‌شود، زیرا این درختان ثمره رحمت چندین ساله کشاورزان هستند اما این روزها آفت‌ها بر جان درختان استان حمله‌ور شده تا خواب‌وبیداری کشاورزان به کابوس تبدیل شود.
آفتی به جان درختان استان افتاده که ثمره آن خشکسالی است و این آفت منجر به مرگ تدریجی درختان می‌شود.
کربلایی «غلامعلی» می‌گوید: برای به ثمر رسیدن درختان زحمت زیادی کشیده‌ام اما به دلیل وجود آفت باید درختان را قطع کنم تا به دیگر درختان سرایت نکند.
وی با بیان اینکه آفت به قدری به جان درختان افتاده که شب و روز فکر و ذهنمان از بین بردن این آفت‌ها شده است، بیان داشت: تنها راه از بین بردن آفت قطع درختان است درختانی که قدشان در آسمان طنین‌انداز است اما پوسته‌شان به راحتی از درخت جدا می‌شود.
باغداران نظاره‌گر نابودی زحمت‌ها
یکی دیگر از باغداران روستای خراشاد به فارس گفت: در این باغات بزرگ اگر نگاه کنی حتی یک درخت بدون آفت نیست، بر تن همه زخمی از آفت وجود دارد و در این نبرد کشاورزان و باغداران نابود شدند زیرا باغدار باید شب و روز نظاره‌گر خسارت و نابودی درختان خود باشد.
وی بیان داشت: نگاه به درختان آفت‌زده که بیندازی، چه جوان چه پیر همه دچار آفت هستند آفتی که به گفته کارشناسان به دلیل خشکسالی است
آلودگی ۲۶ هزار هکتار از درختان استان
آری با صدای اره‌برقی حکایت از مرگ درختانی را دارد که روزی سایه‌ساز ما بوده و از میوه آن‌ها استفاده می‌کردیم اما امروز آفت سوراخ‌هایی بر تن و جانشان نهاده که رمقی برای ادامه حیات ندارند به گون‌هایی که ۲۶ هزار هکتار از درختان استان را آلوده کرده‌اند تا دسترنج چندین ساله کشاورز نابود شود.
دست‌خالی جهادکشاورزی در برابر هجوم آفات
اما آن‌طور که مسؤولان جهاد کشاورزی استان می‌گویند، با دست‌خالی نمی‌توان برای این آفت مبارزه کرد و باید از طریق مدیریت بحران اعتباری در نظر گرفته شود و اگر درختان آفت‌زده بریده نشود، جان مابقی درختان هم در خطر است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی گفت: استان خراسان‌جنوبی شرقی‌ترین استان ایران و قرارگیری آن در ناحیه آب‌وهوای بیابانی گرم و خشک سبب شده تا اکثر جریانات رودخانه‌ای موقت و فصلی بوده و رودخانه دائمی وجود ندارد و بخش‌های وسیعی از مرکز، غرب، شرق و جنوب استان با محدودیت منابع آبی مواجه است و منابع محدود زیرزمینی تنها امکانات تأمین آب به حساب می‌آید.
خشکسالی تنها مقصر نیست
عصمتی‌پور افزود: خشکسالی تنها یک پارامتر است، بلکه عواملی مانند درجه حرارت تبخیر و تعرق، وزش باد، رطوبت نسبی، هوا، انحرافات از میانگین بارش اختلاف بین تبخیر و تعرق واقعی و تشدید شدت بیابان‌زائی و توسعه بیابانی مرتبط است، خشکسالی در استان از حالت معمول خارج شده و به حالت بسیار حاد و مصیبت‌بار درآمده است.
ضعف درختان بستر افزایش آفات
وی بیان داشت: با حاکم شدن خشکسالی در دو دهه اخیر در استان درختان ضعیف شده و ضعف درختان بستر مناسبی برای افزایش جمعیت و شدت خسارت آفات چوب‌خوار که در شرایط مطلوب و پرباران وجود نداشته با جمعیت آن‌ها بسیار کم بوده و جزو آفات ثانویه به حساب می‌شوند فراهم کرده و آن‌ها را به آفت درجه اول تبدیل کرده است.
عصمتی‌پور افزود: این شرایط قدرت مقابله درختان با عوامل مختلف خسارت‌زائی گیاهان را کاهش داده که نتیجه آن خشک شدن سطح زیر کشت بسیار بالایی از درختان گردو و انواع دانه‌دارها، هسته دارها، تحمیل خسارت هنگفتی در تمامی نقاط استان است در حال حاضر ۲۶ هزار هکتار از باغات استان آلوده به انواع آفات چوب‌خوار است.
پروانه فری یا کرم خراط بارزترین آفت/ شدت خسارت بین ۲۰ تا ۷۰ درصد متغیر است
وی با بیان اینکه که بارزترین آن پروانه فری یا کرم خراط، است که در حدود چهار هزار و ۸۱۰ هکتار از باغات میوه گردو و سیب و نیز سوسک ساخکبلند رزاسه است که در حدود شش هزار و ۳۶۷ هکتار از باغات میوه سردسیری را دچار خسارت کرده است افزود: شدت خسارت بین ۲۰ تا ۷۰ درصد در نقاط مختلف مشاهده می‌شود اما به دلیل اینکه آفت چوب‌خوار امکان سازگاری با محیط و افزایش جمعیت خود را هر ساله با وجود تداوم شرایط خشکسالی دارند امکان از رفتن کامل باغات موجود وجود دارد.
عصمتی‌پور افزود: این آفات جزو آفات خصوصی بوده و عملیات اجرایی کنترل آن‌ها بر عهده بهره‌برداران است اما در شرایط کنونی استان که این آفت حالت بحرانی به خود گرفته است و با وجود مشکلاتی اعم از خرده مالکین بالای بهره‌برداران بی‌بضاعت، وجود باغات خشکیده رهاشده به دلیل عدم حضور روستائیان در روستا و کنترل این آفت به‌طور مستقل توسط بهره‌برداران میسر نیست و نیاز به مشارکت و حمایت بخش دولتی با تأمین منابع مالی برای اجرای مدیریت کنترل آفات چوب‌خوار از محل اعتباراتی مانند اعتبارات مدیریت بحران است.
تخصیص اعتبار به صورت پراکنده و موردی
وی بیان داشت: تخصیص اعتبار به صورت پراکنده و موردی از محل ستاد حوادث غیرمترقبه در سال‌های ۸۶ و ۸۷ صورت گرفته که با توجه به گستردگی سطوح آلودگی و نیاز به انجام مبارزه همگانی تنها در بخش‌هایی به صورت الگویی و آموزشی عملیات اجرایی مبارزه با این آفات انجام شده است.
با وجود پیگیری‌ها تاکنون اعتباری به استان اختصاص داده نشده است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی گفت: در پیگیری‌های انجام شده در این راستا در سال ۹۴ در پی بازدید ریاست سازمان حفظ نباتات به همراه معاونان از وضعیت مناطق مختلف استان به‌ویژه شهرستان‌های سرایان فردوس که بیشترین آلودگی را داشته انجام و از مصوبات سفر برگزاری جلسات ستاد باغبانی حفظ نباتات با موضوع وضعیت آفات چوب‌خوار در خراسان‌جنوبی بوده که در این جلسه طرح مذکور ارائه و تأیید شده و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارسال شده اما متأسفانه با وجود پیگیری‌های بعدی تاکنون اعتباری در قالب این طرح به استان اختصاص داده نشده است.
هر ساله با وجود خصوصی بودن این آفات با توجه به طغیانی شدن در استان در حد بضاعت اعتبارات فعالیت‌هایی انجام می‌شود که شامل خرید حشرات آفت، خرید ادوات مبارزه، برنامه‌ریزی در جهت توسعه استفاده از مواد و تجهیزات کنترل غیر شیمایی برای کنترل آفات چوب‌خوار در مناطق آلوده استان است اما با قدری تأمل باید گفت، دارد دیر می‌شود هنوز که آفت بر جان همه درختان رسوخ نکرده باید دستی یاری‌گر پیدا شود تا دست آفت را از درختانمان کوتاه کند.
