به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، در حال حاضر مراکزی که در زمینه تدریس خصوصی فعال هستند، شمار زیادی نیرو به کار گرفته و بازار پررونقی را به راه انداخته اند.
کتاب «آموزش و پرورش سایه؛ تدریس خصوصی و آثار آن» اثر «مارک بری» و ترجمه «سیده خدیجه آرین» یکی از آثاری است که به بررسی تدریس خصوصی و آثار آن پرداخته است. این اثر از سوی انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا منتشر شده است.
عنوان این کتاب، با توجه به واژگان بکار رفته در چند کشور، تدریس خصوصی است که آن را به عنوان یک نظام آموزشی سایه توصیف می کند. استعاره «سایه» به چند دلایل برای این نوع آموزش مناسب است؛ نخست این که تدریس خصوصی تکمیلی فقط به این دلیل وجود دارد که جریان اصلی آموزش و پرورش وجود دارد ؛ دوم این که هر زمان که اندازه و شکل نظام آموزش و پرورش اصلی تغییر کند، اندازه و شکل تدریس خصوصی تکمیلی هم تغییر می کند و سوم این که تقریبا در همه جوامع توجه عموم بیشتر بر جریان اصلی آموزش و پرورش متمرکز است تا بر سایه آن و این که ویژگی های نظام سایه کمتر از ویژگی های نظام رسمی روشن و آشکار است.

** سازماندهی کتاب
کتاب حاضر از ۶ بخشِ، تعریف ها و پارامترها، ویژگی های تدریس خصوصی، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، اثرات آموزشی، اجتماعی و اقتصادی، تنوع و تحول نظام های آموزشی و واکنش ها و گزینه های سیاستی و جمع بندی تشکیل شده است.
برخی تعریف ها به ما کمک می کند تا نسبت به ماهیت عنوان این کتاب شناخت پیدا کنیم. موضوع نخست «بعد تکمیلی» بودن تدریس خصوصی است. این کتاب تنها به تدریس خصوصی درس هایی مربوط می شود که در مدارس تدریس می شوند، به عنوان مثال به کلاس های تدریس زبان مادری برای دانش آموزان اقلیت مربوط نمی شود، یعنی زبان هایی که در نظام آموزش و پرورش اصلی تدریس نمی شوند ولی خانواده ها نگرانند که نسل جدید آن را از یاد نبرند. موضوع دوم «بعد خصوصی» بودن است.
تمرکز اصلی این کتاب بر موضوعات درسی همچون زبان و ریاضی است و بحث های آن شامل مهارت های موسیقی، هنر یا ورزش نمی شود.

** گونه شناسی تدریس خصوصی
در بخش از کتاب می خوانیم که تدریس خصوصی ممکن است اشکال متفاوتی داشته باشد. برخی از تدریس های خصوصی به صورت یک به یک، در منزل معلم یا دانش آموز تشکیل می شود. تدریس های دیگر در گروه های کوچک، کلاس های بزرگ یا حتی در سالن های سخنرانی با پرده های نمایش ویدیویی جهت ایجاد تسهیلات برای جمعیت زیاد، برگزار می شود. برخی از تدریس ها به طور کامل به وسیله مکاتبه از طریق پست الکترونیکی یا اینترنت صورت می گیرد و حتی در بعضی جوامع از تلفن هم استفاده می شود. این که تدریس خصوصی می تواند به شیوه های گوناگونی ارائه شود یکی از دلایلی است که نشان می دهد چرا این موضوع برای بررسی کردن مشکل است. با این وجود، تنوع اشکال مختلف تدریس خصوصی، مقایسه ها و مغایرت های آموزنده ای که بین آنها وجود دارد را نیز نشان می دهد.

**مزایای تدریس خصوصی
در بخشی از کتاب در زمینه دیدگاه مثبت نسبت به تدریس خصوصی آمده است که تدریس خصوصی می تواند به عنوان سازوکاری دیده شود که طی آن دانش آموزان یادگیری خود را گسترش دهند و سرمایه انسانی بیشتری به دست آورند که نه تنها برای خودشان مفید است بلکه برای جامعه های بزرگتری که خود بخشی از آن محسوب می شوند نیز مفید خواهد بود. همچنین تدریس می تواند حجم کار معلمان آموزش و پرورش اصلی را کاهش دهد. این کار از طریق کمک به دانش آموزان برای درک مطالبی که در یک روز معمولی مدرسه ارائه شده یا خواهد شد، صورت می گیرد.

** معایب تدریس خصوصی
در این کتاب آمده است که تدریس خصوصی اغلب نابرابری های اجتماعی را به وجود آورده و آن را تداوم می بخشد و منابع مالی و انسانی را به خود اختصاص می دهد، منابعی که شاید می توانستند در فعالیت های دیگری به شیوه ای مناسب تر بکار روند.
منتقدان علاوه بر این معتقدند که تدریس خصوصی می تواند برنامه نظام آموزش و پرورش اصلی را تحریف، ترتیب یادگیری که توسط معلمان اصلی طراحی شده است را بهم ریخته و تنوع در کلاس ها را بیشتر کند. از این رو تدریس خصوصی تکمیلی، بر خلاف خصوصیت بیشتر سایه ها نه تنها یک وجود منفعل نیست بلکه ممکن است بر آنچه که از آن تقلید می کند، اثر منفی بگذارد.
این کتاب در واقع به نوعی تدریس خصوصی را وضعیت شناسی کرده و نویسنده سعی نموده به گونه شناسی و آسیب شناسی تدریس خصوصی بپردازد و از این رو نقاط ضعف و قوت آن را مدنظر قرار داده است. از این رو با اثری مواجه هستیم که به مساله شناسی در این زمینه پرداخته است.