یادداشت: با جیب پُر به بازار معرفت برویم

امروز خراسان جنوبی – رضا زنگویی zangoei@birjandtoday.ir / نیاز داریم. متنوع هم هست این نیازها. فراوان هم هست و روز افزون هم می شود. فکر کردن به نیازها به تنهایی می تواند آدمی را در هم بشکند. اما اگر بدانیم که خداوند در ازای نیازهایی که در وجود ما نهاده است، استعدادی هم قرار داده که می تواند نه تنها آن نیاز را به خوبی پوشش دهد که چتری می گستراند که دیگران هم در زیر آن رفع نیاز کنند دیگر نه تنها در هم نمی شکنیم که قامت راست می کنیم برای کشف آن استعدادها. مثل مشتری که وقتی برای خرید کالایی می رود با اطمینان از پر بودن حسابش، دست به جیب می شود و کارت بیرون می آورد. چون حسابش پر است. دلش هم خالی نیست و نمی ترسد از برداشتن وسایلی که فهرست کرده است. انسان هم که متناسب با نیاز هایش ظرفیت دارد، پی به فعلیت رساندن آن و تبدیل آن به نقدینگی معرفتی می رود و با دست پر به فرداهای زندگی می نگرد. استاد صفائی حائری در صفحه ۱۵۱ کتاب مسئولیت و سازندگی، به این موضوع اشارتی لطیف دارند که؛ “برای شناخت استعدادهای انسان و سرمایه‌های او، دو راه وجود دارد:
الف: نیازها؛ چون هر نیازی نمایانگر استعدادهایی است. همان طور که نیاز غذا نمایان گر معده، روده‌ها، رگ‌ها و سلول‌هاست، همین طور نیاز امنیت، یقین، آزادی، اعتراف، نجوا، مقبولیت و… نمایان گر استعدادهای عظیمی هستند. امنیت نمایان گر فکر است، یقین نمایان گر عقل، آزادی نمایان گر اراده و اعتراف نمایان گر وجدان و چون تفکرات آرامش می‌خواهند و عقل و سنجش، یقین، انتخاب و اراده، آزادی و وجدان و… همه این ها در وجود انسان کارسازی شده است تا هیچ کاری روی زمین نماند و هیچ نیازی نباشد که راه رفع آن پیش روی انسان قرار نداشته باشد.
ب: مقایسه با سایر جاندارها. وقتی سرمایه‌ من از بزغاله‌هاست، چگونه می‌توانم به کار بزغاله قانع شوم و در همان سطح بمانم؟” نه، نمی مانیم بلکه سرمایه را برای کاری بزرگ تر به کار می بندیم و با به روز رسانی استعداد ها، نیازها را به نیکی، پاسخ می دهیم. باری، چنان که استاد در صفحه ۲۶ کتاب حیات برتر تأکید می فرمایند؛ “انسان هایی که خودشان را شناختند و استعدادهای عظیم خودشان را دیدند، از نوع استعدادهای شان می‌توانند کیفیت زندگی بعدشان را حدس بزنند و مراحل بعدشان را ببینند و به حدی از رؤیت برسند که آن‌طرف را هم ببینند؛ « کَلَّا لَوْ تَعلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ ». و حرف آخر را هم در صفحه ۲۴ کتاب عاشورا می خوانیم که؛ “انسان باید بر اساس استعدادهایش شکل بگیرد، نه بر اساس هوس‌هایش. و با این دید کسی می‌تواند به شکل دادن انسان دست بزند که از استعدادهای او و از قلمرو استعدادهایش آگاهی داشته باشد.”….