وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
بیرجند- خشکسالی های پیاپی و هجوم آفات موجب شده تا برخی کشاورزان بدون استفاده از نظرات کارشناسانه از سموم و کودهای شیمیایی استفاده کنند.
خبرگزاری مهر– گروه استان ها: میوه سالم و به دنبال آن تولید ارگانیک دیر زمانی است که توجه همه مسئولان و تولید کنندگان بخش کشاورزی را به خود جلب کرده است تولیدی که بتواند راهگشای چالش بیماری های نوظهور باشد.
اما ماجرای تولید ارگانیک از زمانی در جهان کلید خورد که کشاورزان و تولید کنندگان این بخش برای تولید با کیفیت بیشتر و یا فرار از آنچه آفت نامیده می شود دست به استفاده از کودها و سمومی زدند که می توانست نه تنها باعث رشد سریع گیاه شود بلکه تظاهرات آفت ها را نیز منهدم کند .
با گذشت دو دهه کار به جایی کشید که استفاده بیش از حد از این محصولات باعث شده تولیدات بخش کشاورزی در حقیقت سمی و کشنده باشد تا جایی که امروز در ایران و استان هایی که خشکسالی و هجوم آفات امان کشاورزان را بریده و اوضاع نگران کننده توصیف می شود.
آمار گفتنی نیست
استان خراسان جنوبی یکی از استان هایی است که ۱۲ سال خشکسالی های بی امان؛ کشاورزی را به مشقت بار ترین شغل تبدیل کرده است. نبود آب کافی، هجوم بی امان آفت ها و دست خالی کشاورزان شرایط را کمی از کنترل خارج کرده است.
در این میان شیوع استفاده از سموم کشاورزی مسئولان بهداشتی و جهاد کشاورزی را به این مهم وادار کرده است که با نظارت بیشتری بر عملکرد تولید کنندگان این بخش صحه بگذارند.
مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در این باره به مهر می گوید: ما به دنبال این هستیم که محصول سالم تولید کنیم محصولی که حد مجاز استاندارد کودهای شیمیایی و سموم در آن رعایت شده و برای انسان هیچ خطری نداشته باشد .
مهدی یوسفی خوب می داند که توصیه های جهاد کشاورزی و عملکرد بخش ترویج در این بخش چه اهمیتی دارد لذا معتقد است باید تمامی کشاورزان استان زیر نظر کلینیک های جهاد کشاورزی کار کنند.
وی با اشاره به نظارت های بهداشتی که در این باره وجود دارد می افزاید: در مرحله تولید زیر نظر کارشناسان جهاد کشاورزی و البته مرکز بهداشت استان یک نمونه محصول قبل از عرضه به بازار پلمب شده به آزمایشگاه ارسال می شود و اگر تایید حد مجاز گرفت از طرف سازمان استاندارد برند محصول سالم می گیرد.
اما به راستی چه آماری از محصولات در کشور و خراسان جنوبی از فیلتر این آزمایش ها می گذرد؟ این سوال پاسخی تامل برانگیز دارد. چراکه این آزمایش ها به صورت رندم انجام می شود و برای تمامی محصولات کشاورزی نیست . از طرفی خود کشاورز می تواند درخواست چنین آزمایش هایی را برای تایید کیفیت کارش در خواست نماید و البته هزینه های آن را نیز پرداخت کند.
اما مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی با تاکید بر این که خراسان جنوبی کشاورزانی با ایمان و مقید دارد و کمتر درگیری های این چنینی به واسطه مصرف سم بیش از مجاز داریم یادآور می شود: ما در استان برای انجام این آزمایشات اعتبار خاصی نداریم کیت های آزمایشگاهی هزینه بسیار زیادی به کشاورز سربار می کند اما این موضوع به قدری اهمیت دارد که باید به شکل کشوری روی آن برنامه ریزی کرد.
محصول سالم مغفول مانده
به گفته وی هم اکنون این گونه از آزمایش ها به این دلیل که دستگاه های آن در داخل استان موجود نیست برای استان در مشهد انجام می شود. اما این که چه میزان از محصولات استان آلوده به سموم کشاورزی است آماری است که برای تهران ارسال می شود و تنها اندکی از اطلاعات در اختیار مرکز بهداشت استان قرار می گیرد.
برخی از کشاورزان به دلیل عدم آگاهی کافی به بیراهه می روند به عنوان مثال دوز استفاده از دارویی که توسط کلینیک گیاه پزشکی تجویز شده رعایت نمی شود و یا کود شیمیایی را از مکان های غیر مجاز تهیه می کنند یوسفی مهمترین و مایوس کننده ترین چالش مربوط به این بحث را نبود تفاوت قیمت بین محصول سالم و محصول معمولی می داند و معتقد است باید با راهکار های مطلوب محصول سالم جایگاهش را پیدا کند.
وی ادامه داد: کشاورز برای تولید محصول سالم هزینه ای به مراتب بیشتر صرف می کند و البته برای اینکه ثابت شود محصول تولیدی اش سالم است مجبور است هزینه آزمایشگاه بدهد و کد ۱۶ رقمی دریافت کند.
اوضاع تحت کنترل است
وی با تاکید بر اینکه اوضاع را تحت کنترل داریم، می گوید: اما برخی از کشاورزان به دلیل عدم آگاهی کافی به بیراهه می روند به عنوان مثال دوز استفاده از دارویی که توسط کلینیک گیاه پزشکی تجویز شده است توسط کشاورز رعایت نمی شود و یا کشاورز سم یا کود شیمیایی را از مکان های غیر مجاز و یا افراد دلال که خودشان به روستاها می روند و سم هایشان را به فروش می رسانند تهیه می کنند.
یوسفی اعلام می کند: در استان ۵۲ فروشگاه مجاز و ۱۵ کلینیک گیاه پزشکی وجود دارد که حتی با تعرفه یک چهارم مبلغی که نظام مهندسی کشاورزی تعیین کرده کار می کنند تا کشاورزان با توجه به شرایط اقتصادی که خشکسالی بر شرایط زندگی شان حاکم کرده باز هم راغب به استفاده از مشاوره و استفاده از این کلینیک ها شوند.
اشتباه بزرگ
وی با اشاره به خطاهایی که تاکنون شاهد آن بوده است به یکی از دغدغه هایش اشاره می کند و می گوید: همان طور که می دانید پسته کاری در استان چند سالی است که رشد قابل توجهی داشته اما در کنار آن پسته کاران از آفت های مربوط به آن نیز در امان نبوده اند.
یوسفی افزود: در این شرایط برخی از کشاورزان چون می دانند که استان کرمان هم همین مشکلات را دارند با تماس تلفنی از کشاورزان کرمانی راهنمایی می خواهند.
مدیرحفظ نباتات جهاد کشاورزی خراسان جنوبی این موضوع را بسیار نگران کننده توصیف می کند و ادامه می دهد: مبارزه با هر آفت باید بر اساس اقلیم و شرایط آب و هوایی همان استان انجام شود و به هیچ عنوان نباید از کود و سمی که در استان های دیگر برای مبارزه با آفات به کار می رود در استان خرا سان جنوبی استفاده کرد.
یوسفی با اشاره به آزمایش ها و تحلیل ها و بررسی کارشناسان می گوید : مبارزه با آفات در هر مکان باید بر اساس شرایط اقلیمی همان بخش استفاده شود و این بزرگترین اشتباهی است که ممکن است یک باغدار برای استفاده از سموم کشاورزی انجام دهد.
وی تاکید می کند: از کشاورزان استان خواهش می کنم برای استفاده از هر نوع کود و سم به طور حتم از راهنمایی ومشاوره گیاه پزشکان استان در کلینیک های گیاه پزشکی استفاده کنند.
نظارت سیستمی
وی درباره مجوزهایی که بابت فروش سم در استان ارائه شده اعلام می کند: این مجوز ها توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی ارائه می شود اما نظارت عالیه برعهده سازمان جهاد کشاورزی است.
وی در این باره توضیح می دهد: کلینیک گیاه پزشکی کارنسخه نویسی را انجام می دهد که ممکن است شامل سم، کود و یا ریز مغذی باشد و در مرحله بعد کشاورز نسخه را به مرکز فروش این محصولات می برد که شبیه به داروخانه است و فروشنده بر اساس نسخه سم یا کود و هر چه در نسخه خواسته شده را به کشاورز تحویل می دهد و نکات لازم را به او آموزش می دهد.
یوسفی می افزاید: در این قسمت نسخه ثبت سیستم می شود که شامل اطلاعات پیگیری است شامل اینکه کدام گیاه پزشک نسخه را نوشته؟ چه نوع سمی بوده است؟ برای چه کسی ؟ قرار است در کدام منطقه و کدام باغ استفاده شود ؟ محصول تولید کدام کارخانه و در چه استانی بوده است ؟ به این ترتیب با رصد ما می توانیم این اطلاعات را استخراج کنیم که بسیار دقیق و کنترل شده است.
مبارزه با هر آفت باید بر اساس اقلیم و شرایط آب و هوایی همان استان انجام شود و به هیچ عنوان نباید از کود و سمی که در استان های دیگر برای مبارزه با آفات به کار می رود استفاده کرد وی یادآور می شود: این سیستم فقط در فروشندگی های مجاز استان وجود دارد و اگر کشاورزی با استفاده از آنچه بدون نسخه تهیه کرده باشد دچار بحران شود یا میزان خسارت بعد از استفاده از کود شیمیای یا سم در مزرعه و باغش بیشتر شود هیچ امکان پیگیری وجود نخواهد داشت.
وی با اشاره به این که خوشبختانه در خراسان جنوبی هیچ فروشگاه غیر مجاز فروش سم و کود شیمیایی وجود ندارد می گوید: تمامی فروشگاه های مجاز سم از سازمان نظام مهندسی، پلیس اماکن، سازمان جهاد کشاورزی و تعزیرات بازدید دوره ای می شود.
هر چند مسئولان کشاورزی استان تمام تلاش خود را برای به سامان شدن اوضاع تولید در استانی که خشکسالی امان کشاورزانش را بریده و عرصه تولید را تنگ کرده است دارند اما نمی توان منکر این شد که درصد خطا وجود دارد چه از سوی کشاورزانی که از جاهای دیگر سم تهیه می کنند به امید موثر بودن چه از فروشندگانی که ممکن است از روی دلسوزی و یا بی توجهی بدون نسخه به کشاورزان سم یا کود بدهند.
به هر حال آنچه در این گفت و گو مشهود بود سر بی کلاه کشاورزانی است که تمام تلاششان را می کنند تا محصولی مطلوب و سالم به بازار بدهند اما این تلاش مفغول مانده و محصولشان در ارزش گذاری های قیمتی نادیده گرفته می شود.
