کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: بارندگی اندک در ۲ دهه اخیر استان را در رده استان های دارای تنش آبی شدید و در معرض خشکسالی قرار داده به طوری که از ۴۰ دشت استان ۲۶ مورد در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار گرفته است.
فاطمه دعاگویان افزود: روند تغییرات آب و هوایی استان بیانگر افزایش متوسط دما و تبخیر، کاهش بارندگی های موثر، کاهش میزان آب تجدید شونده در کنار استحصال بیش از حد منابع آبی و افت سطح آبخوان ها است.
وی ادامه داد: این وضعیت در درازمدت منجر به کاهش کیفیت آبخوان ها، پیش روی جبهه آب شور در بستر آب شیرین سفره های آب زیرزمینی، نمک زایی، تخریب اراضی و کویری شدن و وقوع رخدادهای دیگر نظیر فرو نشست زمین در برخی از دشت های استان و تشدید فرسایش و پدیده گرد و غبار می شود.
دعاگویان اظهار داشت: مطابق با استانداردهای جهانی در صورت استفاده سالانه بیش از ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر در یک کشور، منابع آبی آن کشور وارد بحران می شود که بر همین اساس زنگ خطر برای کشور ما به صدا درآمده است.
وی گفت: در همین ارتباط مدیریت منابع آب به ویژه در استان های خشک از اولویت های اساسی است و نیاز به اعمال سیاست های درست آبی دارد و پیش از حادتر شدن شرایط باید به فکر اصلاح و تطبیق با شرایط موجود بود.
دعاگویان به بحران آب به پیامدهای کمی و کیفی آن اشاره کرد و افزود: از جمله پیامدهای کمی بحران آب میتوان به بروز تنش های ناشی از تشدید رقابت بین متقاضیان آب، بروز مشکلات در تامین امنیت غذایی و گسترش فقر و بیکاری اشاره کرد.
وی یادآور شد: پیامدهای کیفی آب میتواند موجب بروز انواع بیماری ها به ویژه بیماری های صعب العلاج(شیوع انواع سرطانها) در اثر آلودگی آب، تهدید سلامت شهروندان و به تبع آن افزایش هزینههای بهداشت و درمان شود.
** مدیریت منابع آب
دعاگویان گفت: مدیریت منابع آب دارای سیستم های پیچیده و تحلیل آنها بسیار سخت است.
وی ادامه داد: وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست، ارگان های مهم و تاثیرگذاری در سیاستگذاری مدیریت منابع آب هستند، اما هنگامی که صحبت از سیاست های آبی میشود، لزوما تنها به این سازمان ها مرتبط نیست و مولفه هایی همچون جمعیت، توسعه اقتصادی و بسیاری از موارد دیگر نیز بر آب تاثیرگذار هستند.
کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: بسیاری از راهکارهای حل مشکل کم آبی خارج از حوزه آب است و همه سازمان ها باید در این تصمیمگیری ها حضور داشته و به دنبال اجرای برنامه های درازمدت و اثر گذار باشند.
وی در مورد عوامل تاثیرگذار بر کیفیت منابع آبی بیان کرد: عوامل طبیعی نظیر زمین شناسی منطقه در برخی مناطق سبب افزایش غلظت عناصری مانند کروم، منیزیم و سولفات در منابع آبی می شود که با اجرای طرح تصفیه خانه آب شرب این موارد مرتفع و پارامترهای مذکور در حد مجاز استانداردهای آب آشامیدنی است که نگرانی از این حیث وجود ندارد.
دعاگویان، عدم تصفیه فاضلاب های شهری و روستایی در برخی مناطق، نبود مدیریت صحیح پسماند، واقع شدن برخی از مراکز صنعتی و خدماتی در محدوده آبخوان ها در گذشته را نیز از عوامل انسانی بالقوه تاثیر گذار بر کیفیت منابع آبی استان دانست.
وی کمبود سیستم های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی، عدم استفاده مناسب و کارآمد از آب های غیر متعارف، بهره برداری غیر اصولی از منابع آبی و شیوه های نادرست مصرف آب در بخش های کشاورزی، صنعتی و خانگی، خشکسالی و تحت تاثیر قرار گرفتن منابع آب و برهم خوردن تعادل محیط زیست منطقه، توسعه صنعتی را از نقاط ضعف و تهدید بخش آبی استان عنوان کرد که نیاز به استراتژی های خاص در برنامه های مدیریتی استان دارد.
کارشناس محیط زیست تصریح کرد: باید به جای انکار موضوع کم آبی به دنبال تطبیق دادن خود با شرایط آبی موجود بود زیرا زندگی در منطقه خشک، تغییر اقلیم و تغییر نیازها در آینده ممکن است ما را با شرایط خشک تری نیز رو به رو سازد.
وی اظهار داشت: اکنون به جای تقابل با این شرایط میتوان شرایط را پذیرفت و به فکر تطبیق با شرایط بود، برنامه های سازگار با کم آبی در سطح ملی و استانی توسط دستگاه های اجرایی مسئول در حال انجام است که به طور قطع در این راه همکاری و مشارکت عمومی نیاز است.
وی در ادامه یادآور شد: آگاه سازی، آموزش، روابط عمومی و ارتباط با مردم در موضوع آب حائز اهمیت فراوان است و تبلیغات موثر میتواند به خوبی در ذهن نسل های جدید نهادینه شود و زمانیکه این آموزشها نهادینه شود همه افراد به مصرف درست آب اهمیت خواهد داد.
خراسان جنوبی با ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع وسعت سومین استان پهناور و از استان های کم آب ایران است.