یادداشت: در حوزه تخصص تان حرف بزنید، لطفا!

امروز خراسان جنوبی – زنگویی zangoei@birjandtoday.ir / نقد، عیارسنجیِ مُنصفانه است. چون بر مدار انصاف است هم منتقد را در جایگاه شایسته می نشاند و هم نقد شده را نسبت به موضوع، هوشیاری افزون تر می بخشد. جامعه هم اگر به نقد عادت کند، این عادتِ خوب او را به سرانجامی نیکو خواهد رساند. این را عرض کردم تا بگویم که؛ چند روز پیش- پنجشنبه گذشته- حدود ساعت ۱۴ و ۳۰ دقیقه داشتم در خودرو، رادیو معارف را گوش می کردم. به هر حال شبکه ای است با سویه معرفتی اگر چه به خیلی از برنامه هایش انتقاد دارم اما می گذارم برای وقتی دیگر، در این مقال به یک برنامه حسن آن توجه می دهم. برنامه ای که کارشناس محترم آن داشت نظریه جناب سروش محلاتی در باره« قیام حسینی» را نقد می کرد. بیان محترمانه و علمی در نقد، جای احترام داشت و ظرافت توجه به منابع و چهره های منبع نیز احترام انگیز بود. او البته از زاویه قرائت تبلیغ شده در این سال ها به کربلا می نگریست لذا اینکه حضرت سروش محلاتی از کلیدواژه« قیام حسینی» استفاده کرده بود، به جد اظهار خرسندی می کرد. در جایگاه نقد اما از اینکه سروش محلاتی، تکیه بحث را روی نظریه حضرت شیخ مفید( قدس سره) گذاشته بود، انتقاد داشت و نکته ظریفی هم که در میان نهاد این بود که عظمت حضرت شیخ مفید به خاطر شخصیت فقهی و کلامی آن بزرگوار است و شخصیت تاریخی ایشان در مراحل بعدی است. جناب منتقد با طرح این گزاره، معتقد بود چون حضرت مفید فقیه تراز اولی است نمی توان با همین نگاه به شخصیت و به تبع آن به نظرات تاریخی ایشان هم تکیه کرد. او پایه نقد خود را بر همین گزاره، بنا نهاده بود و به تحلیل می پرداخت. من این سویه نگاه را پسندیده یافتم که اگر فردی در یک حوزه، قامتی بلند داشت و در دانشی، مقام دانشمند یافته بود، لزوما نظراتش در همه حوزه ها نمی تواند صائب باشد و جایگاه تراز و مرجع داشته باشد که صحت دیگر نظریه ها را با آن بسنجند. این دریافت من از سخنان منتقد دانشمند و محترم مرا برآن داشت تا قلم برهمین سبق بر کاغذ برم که این گزاره را در حوزه سیاست و جامعه هم باید مورد نظر قرار داد.
همان طور که مثلا دانشمند رشته فیزیک نمی تواند در حوزه علوم نظامی صاحب نظر باشد، طبیب نمی تواند مهندسی کند، هنرمند نمی تواند تیغ جراحی بردارد، نظامی هم نمی تواند نظریه پرداز سیاست، تاریخ و مذهب باشد. این فرد حتی اگر برجسته ترین نظریه پرداز دفاعی و نظامی باشد و همه عمرش را هم در دانشگاه جنگ گذرانده باشد نمی تواند نظریه پرداز حوزه دین باشد. هرکس باید در جای خود بنشیند و مطابق دانش و تجربه خود، سخن بگوید نه مثل آن نظامی محترم، یک روز باورها و شخصیت های ملی مردم را تمسخر کند و مهمتر از آن برای تعریف و تمجید از انقلاب و ماندگاری آن، نهضت پیامبر ( ص) را هم به شکست قبل از چهل سالگی متهم کند! غافل است انگار که اگر انقلاب اسلامی بعد از قرن ها پیروز شد و اگر باقی است و ان شاا… تا قیام حضرت حجت (عج)باقی باشد، به این دلیل است که رشحه ای از نهضت رسول اعظم (ص) در آن افتاده است. این خیلی بی انصافی است که کسی نهضت فراگیر و جهانی پیامبر اسلام را شکست خورده بداند و چنین نگاهی را بر زبان آورد. یا آن نظامی دیگر بیاید و ادبیات دینی را اسباب تمسخر کند و آیه سازی کرده و «ان ربک لبلاستخر» بخواند و دیگری خود را دکترتر از همه دکترها بداند و در همه چیز اظهارنظر کند. نمی خواهم کاغذ را به سیاهه این سخنان، سیاه کنم بلکه می خواهم خود را و دوستان را و همه مردمان را به این توجه دهم که هرکس باید در حوزه تخصصی خود اظهار نظر کند. لااقل ما مخاطبان، سخنِ افراد در هر حوزه را متناسب با تخصصِ فرد در آن ساحت، جدی بگیریم نه اینکه نظر متخصص محترم و بزرگوار در یک حوزه را در همه ساحت ها و شئون، صد در صد بپذیریم. این ما را از ادبِ نقد، دور می کند و از نتایج اثرگذار آن نیز هم. ما باید ضمن حفظ نهایت احترام برای اشخاص، از پذیرش اظهارات غیر تخصصی افراد پرهیز کنیم….