مصرف الکل امسال تا حالا جان حداقل ۹۶ را گرفته است، نوشیدنی مرگ آور که تبلیغات سوداگران در فضای حقیقی و مجازی، ضعف نظارت بر قاچاقچیان و سازندگان مشروبات دست ساز بر این آشفته بازار دامن زده است.

مصرف مشروبات الکلی در فرهنگ ما مسلمانان حرام است اما اخیرا با مواردی از مسمومیت ناشی از مصرف این ماده در برخی استان ها مواجه شده ایم مسمومیتی مرگ آور که اگر اطلاع رسانی به موقع را داشت شاید، بسیاری را سیاهپوش نمی کرد.
سوء مصرف الکل از سنین جوانی شروع می‌شود و درصدی از این جوانان به مصرف این ماده معتاد می‌شوند، اعتیادی که خطر مسمومیت حاد مرگ آور، لرزش دست، بیماری فراموشی و مرگ ارمغان آن است، حالا به این ماده حرام، ترامادول هم اضافه می‌کنند.
الکل ماده‌ای است، که مصرف آن حرام است، به همین علت صحبت کردن درباره آن هم گاهی مشکل می‌شود، اما واقعیت این است که عده‌ای هر چند اندک به هر دلیل به سمت مصرف آن می‌روند و نابخردانه خود را در دامی می‌اندازند که آخر خط آن مرگ است، مرگ ناشی از بیماری، مسمومیت، تصادف و خشونت.
هر چه هست باید درباره آن صحبت کرد و آنانی را که ندانسته در دام این ماده مهلک می افتند، آگاه کرد، نوشیدنی که ابتدای آن بی آبرویی و انتهای آن مرگ است.
عوارض الکل متعدد است از مسمومیت حاد گرفته تا اختلاف تعادل و کما، از عوارض حاد این ماده خطرناک است عوارض مزمن الکل نیز شامل بیماری‌های قلبی و عروقی، گوارشی و به خصوص آسیب جدی به کبد است.
مصرف الکل در نهایت سیستم اعضاب مرکزی را تخریب می‌کند و باعث لرزش، کوچک شدن مغز و فراموشی می‌شود.
مسئله بسیار مهم دیگر ساقی هایی هستند که الکل توزیع می کنند، واقعیت ها نشان می‌دهد که در برخی از این الکل ها مواد روانگردان مانند ترامادول یا دیازپام له و حل می‌کنند و با این کار میزان وابستگی را افزایش می‌دهند، الکل مرگ آور است و اضافه کردن این مواد خطرناک نیز علاوه بر اینکه باعث تشنج حاد می شود، بر مرگ آوری این ماده خطرناک می‌افزاید.
مشکلات شرعی و قانونی مصرف الکل در ایران سبب شده بود بسیاری از معتادان به مصرف الکل از مراجعه به کلینیک خودداری کنند.
آگاه سازی جامعه در این خصوص ضروری است. باید سطح آگاهی مردم را افزایش داد، به دلیل تهیه ناسالم مشروبات الکلی هر چند وقت یک بار با یک اپیدمی مسمومیت ناشی از الکل سمی مواجه می‌شویم که افراد زیادی با علائم مشابه در یک مقطع زمانی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
بر اساس آخرین آمار از نیمه شهریور امسال تا آبان حداقل ۹۶۸ نفر بر اثر مصرف مشروب الکلی تقلبی حاوی متانول دچار مسمومیت شدند که از این تعداد ٩۶ نفر جان خود را از دست دادند.
شواهد نشان از آن دارد که علت اصلی مرگ‌ها و آسیب‌های جبران‌ناپذیر، دیر مراجعه کردن یا اصلا مراجعه نکردن بیماران به مراکز درمانی است که می‌توان حدس زد ترس از مجازات یکی از عوامل اصلی آن است.

* وابستگی به الکل یک بیستم علت مرگ در جهان
محمد رضا قدیر زاده، عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: مصرف الکل و عوارض ناشی از آن یکی از مشکلات بهداشتی، اجتماعی در تمام جوامع انسانی است. در سال ۲۰۱۶ بیش از ۳ میلیون نفر در دنیا به دلیل مصرف خطرناک الکل فوت کردند، به این معنی که از هر۲۰ مرگ در دنیا یکی به دلیل مصرف الکل است.
وی خاطر نشان کرد: مصرف الکل عامل خشونت، سوانح، مشکلات روانپزشکی و بیماری های متعدد طبی است که نه تنها مصرف کننده، بلکه تمام اطرافیان وی و جامعه را متاثر می سازد، البته مشکل وابستگی به الکل در ایران نسبت به اغلب کشورهای دنیا موضوع جدیدتری است.

* آمار دقیق نداریم
قدیرزاده گفت: بررسی روند سوء مصرف الکل در ایران نشان از روند افزایشی سوء مصرف این ماده در سال های اخیر دارد، حال آنکه در کشورهای صنعتی این روند رو به کاهش است، متاسفانه آمار دقیقی در مورد میزان مصرف الکل در ایران در دست نیست، زیرا اغلب به شکل مخفیانه مصرف می شود، اما الگوهای پر خطر مصرف این ماده در ایران نسبت به کشورهایی که الکل در آنها آزاد است، شیوع بالاتری دارد.
وی تصریح کرد: مشاهدات نشان می دهد که مواردی مثل مصرف زیاد و خطرناک و همچنین مسمومیت های شدید با الکل در کشور ما نیز به یک مساله و خطر سلامت شده است.
عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: نکه از سوء مصرف الکل می توان با عنوان اعتیاد مدرن در ایران نام برد. به این دلیل که مصرف این ماده به دنبال پدیده جهانی شدن و افزایش ارتباطات اجتماعی و تغییر سبک زندگی رواج بیشتری پیدا کرده است.

*دلایل افزایش مصرف الکل در ایران
وی اعلام کرد: دلایل زیادی برای افزایش مصرف الکل در ایران می توان بر شمرد از جمله، اطلاعات کم مصرف کنندگان در مورد عوارض این ماده، باور برخی افراد مبنی بر مضرات کمتر این ماده نسبت به سایر مواد اعتیاد آور(به گونه ای که حتی برخی افراد این ماده را جایگزین سایر مواد از جمله مخدرها می کنند)، باور غلط بر بی ضرر بودن و حتی داشتن منافعی(که متاسفانه به اشتباه هنوز حتی توسط برخی مطرح می شود) و کاهش نظارت خانواده ها بر جوانان می توان نام برد.
قدیرزاده افزود: ارتباطات اجتماعی و گسترش شبکه های اجتماعی و تبلیغ مصرف الکل، سودجویی دلالان و قاچاقچیان، ضعف مدیریت و نظارت و نبود برنامه های مناسب برای پیشگیری و کنترل مصرف این ماده، تقاضای برخی افراد به خصوص نسل جوان بازار قاچاق این ماده را بزرگتر کرده است.
وی ادامه داد: کاهش قدرت خرید و افزایش قیمت دلار نیز مزید بر علت شده است تا شاهد افزایش تولید و توزیع مشروبات الکلی تقلبی در سطح شهر باشیم و از سوی دیگر با کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان، الکل های تقلبی و دست ساز هم با قیمت های ارزان تر وارد بازار شده اند و اخیرا گزارش های زیادی مبنی بر مسمومیت های کشنده با این مواد منتشر می شود.

* مصرف الکل با غلظت بالا عوارض جدی تری دارد
قدیرزاده گفت: مصرف الکل با غلظت بالا عوارض جدی تری را برای سلامت فرد و جامعه به دنبال دارد، مشروبات الکلی که در کارخانه ها تولید می شوند تحت نظارت هستند و میزان اتانول درج شده در برچسب با میزان واقعی برابر است در حالی که الکل هایی که در منازل تولید می شوند، علاوه بر اینکه در ظروف آلوده یا توسط آب آلوده تهیه می شوند، ممکن است علاوه بر غلظت های متغیر اتانول، حاوی مواد مضر دیگری نیز باشند.

*جایگزین اتانول در مشروبات دست ساز
عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: برخی از جایگزین های اتانول در مشروبات دست ساز عبارتند از متانول یا الکل چوب، ایزوپروپانول و اتیلن گلیکول (که در ضد یخ ها استفاده می شود)، استون و برخی از موادی که در شوینده ها و ضد عفونی کننده ها استفاده می شود.
وی اضافه کرد: متاسفانه تمام این مواد جایگزین اتانول، حالت مستی مشابه الکل خوراکی را در مصرف کننده ایجاد می کنند که در ابتدا قابل افتراق از الکل خوراکی نیستند، ولی پس از مصرف، عوارض زیادی را به دنبال دارند.
قدیرزاده خاطرنشان کرد: حتی در برخی موارد وجود داروهایی مانند ترامادول، بنزو دیازپین ها و متادون نیز در مشروبات دست ساز گزارش شده است. برخی از عوارض مصرف این نوشیدنی های دست ساز عبارتند از تهوع و استفراغ، دردهای شکمی، اختلالات کبدی و کلیوی، کوری، اختلال هوشیاری و حتی کما و مرگ.

*مسمومیت با متانول از اتانول قابل تشخیص نیست
وی گفت: متاسفانه در اغلب اوقات مسمومیت با متانول از مسمومیت با اتانول حتی در اورژانس ها و مراکز درمانی قابل افتراق نیست و متاسفانه برخی از عوارض ناگوار مصرف الکل های دست ساز غیر قابل درمان است.
قدیرزاده تاکید کرد: برای جلوگیری از همه گیری های مسمومیت ناشی از الکل ناخالص بهترین راه مبارزه با تولید و توزیع و همچنین اطلاع رسانی گسترده در جامعه است.
وی افزود: مبارزه با بازار قاچاق و ساخت الکل دست ساز در کارگاه های زیرزمینی تا زمانی که تقاضا در جامعه وجود دارد تقریبا غیر ممکن است. در واقع سیاست های ممنوعیت الکل زمانی موثر واقع می شود که آگاهی جامعه را نیز بالا ببریم تا تقاضا کم شود و بازار قاچاق الکل نیز تضعیف شود.
عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: از طرفی باید به افراد مبتلا به اختلالات مصرف الکل این امکان را داد که به دور از برچسب های اجتماعی و تعقیب قضایی بتوانند از امکانات درمانی برای رفع مشکل خود بهره ببرند.
وی تاکید کرد: موضوع مصرف الکل در جامعه و کنترل آن نیاز به مداخلات فرهنگی و سیاستگذاری در سطح کلان دارد و باید در این زمینه براساس شواهد و نتایج حاصل از سیاست های قبلی اتخاذ شده در ایران و سایر کشورها تصمیم گیری کرد.

* مرگ۹۶نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی
قدیرزاده گفت: در فاصله زمانی یکم شهریور تا ۱۵ مهر امسال ۹۶ نفر در کشور بر اثر مصرف مشروبات الکلی جان خود را از دست دادند که در بررسی های سم شناسی ۷۶ نفر از آنان بر اثر مصرف متانول جان باخته اند.
وی ادامه داد: از ۹۶ نفری که در این بازه زمانی بر اثر مصرف الکل جان خود را از دست داده‌اند، ۸۶ نفر مرد و ۱۰ نفر زن هستند؛ همچنین ۸۲ نفر از این افراد در بیمارستان و هشت نفر در منزل جان باخته اند، ضمن آنکه محل فوت شش نفر از آنان نیز اعلام نشده است.
وی تصریح کرد: در فاصله زمانی اول شهریور تا ۱۵ مهر در مجموع در ۲۱ استان گزارش فوت ناشی از مصرف مشروبات الکلی داشتیم که این امر نشان دهنده یک همه گیری در کشور و توزیع حجم بالایی از مشروبات الکلی آغشته به سم متانول است.

* هشدار پزشکی قانونی به خانواده ها
قدیرزاده با اشاره به اینکه در گزارش های پزشکی قانونی مرگ چندین نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی پلمپ شده هم وجود دارد، به خانواده ها هشدار داد: هیچگونه مشروبات الکلی استانداردی در کشور وجود ندارد و حتی مشروبات الکلی پلمپ شده نیز در اغلب موارد در کارگاه های زیرزمینی تهیه و پلمپ می شود.
وی در مورد اینکه آیا ممکن است در آینده هم شاهد چنین همه گیری در تلفات مصرف الکل در کشور باشیم، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه از ابتدای شهریور ماه تاکنون دو موج مسمومیت با متانول را در کشور شاهد بوده ایم، احتمال اینکه دوباره شاهد توزیع مشروبات الکلی تقلبی و آغشته به متانول در کشور باشیم، وجود دارد، بنابراین به خانواده ها هشدار می دهیم مراقب فرزندان، نوجوانان و جوانان خود باشند و توصیه ها و هشدارهای لازم را به آنها متذکر شوند.