بازار نفت در سال‌های اخیر رفتارهای عجیبی از خود نشان داده است. از ثبت قیمت ۱۴۰ دلار در هر بشکه تا افت قیمت‌ها به زیر ۳۰ دلار را می‌توان از مهم‌ترین این رفتارها دانست که با هیچ منطقی، قابل پیش‌بینی نبود، اما اتفاق افتاد. در آخرین مورد هم با وجود آن که انتظار می‌رفت قیمت نفت بعد از ۱۳ آبان‌ماه و هم‌زمان با تحریم‌های آمریکا علیه ایران افزایش را تجربه کند، اما به زیر ۶۵ دلار در هر بشکه رسید.

از مهم‌ترین عوامل این رفتار در بازار طلای سیاه می‌توان به معافیت هشت کشور از تحریم‌های نفتی علیه ایران، کاهش تنش‌ها در خاورمیانه به‌دنبال احتمال توقف درگیری‌ها در یمن، عبور آهسته عربستان از بحران خاشقجی و همچنین افزایش تولید نفت عربستان، روسیه و آمریکا اشاره کرد.

**آمریکا، روسیه و عربستان را پشت سرگذاشت

این افزایش تولید در حالی ثبت شده است که تولید نفت ایران در ماه اکتبر ۱۵۶ هزار بشکه نسبت به ماه سپتامبر کاهش یافته، اما تولید نفت عربستان ۱۲۷ هزار و تولید نفت امارات ۱۴۲ هزار بشکه افزایش را نشان می‌دهد. همچنین ایالات متحده آمریکا در حال حاضر با تولید ۱۱٫۶ میلیون بشکه در روز، بزرگ‌ترین تولید کننده نفت جهان است. پس از آمریکا، کشورهای روسیه و عربستان سعودی نیز در حال حاضر به ترتیب حدود ۱۱٫۴ و ۱۰٫۵ میلیون بشکه در روز تولید می‌کنند.

این در شرایطی است که آخرین باری که آمریکا مقام نخست تولید نفت جهان را به خود اختصاص داده بود به چهار سال پیش و سال ۲۰۱۴ باز می‌گردد.

از سوی دیگر، فشار روانی که با شعار به صفر رساندن صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر به بازار تحمیل شده بود با معافیت‌ هشت کشور از مشتریان نفت ایران فروکش کرد.

همچنین فشارهای سیاسی بر عربستان به‌منظور خاتمه جنگ در یمن سبب شده تا تنش بین دو رقیب نفتی همیشگی در خاورمیانه یعنی ایران و عربستان کاهش داشته باشد که اطمینان خاطر بیشتری را برای مشتریان در مورد تأمین نفت پایدار فراهم می‌آورد.

**از قتل خاشقجی تا حل و فصل بحران یمن

در این زمینه، جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرناپلاس، با اشاره به اینکه بازار نفت تحت سه عامل اصلی افت قیمت‌ها را تجربه می‌کند، گفت: در حالی که ماجرای خاشقجی در هفته‌های گذشته بر مناسبات عربستان تأثیر گذاشته بود، اما از چند روز پیش به نظر می‌رسد با نگاهی که آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی به ماجرای خاشقجی داشتند، عربستان این موضوع را از سر می‌گذراند.

وی ادامه داد: همچنین از سوی دیگر، روابط ایران و عربستان در موضوع یمن با توجه به فشاری که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به عربستان در خصوص پایان جنگ یمن داشته‌اند، باعث ثبات در منطقه می‌شود.

**عقب‌نشینی آمریکا و آرامش در بازار نفت

میرزایی افزود: اما به نظرم عامل اصلی در کاهش قیمت نفت، عقب‌نشینی آمریکا در مورد به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود که تأثیر روانی بر بازار نفت داشت. درمجموع، این سه عامل یعنی عبور عربستان از ماجرای خاشقجی، احتمال خاتمه درگیری‌ها در یمن و سیاست آمریکا در معاف کردن هشت کشور برای واردات نفت از ایران، باعث شد آرامش در بازار حاکم شده و قیمت‌ها کاهش پیدا کند.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش تولید نفت آمریکا در روزهای اخیر، تأکید کرد: افزایش تولید نفت آمریکا ربطی به کاهش قیمت‌ها نداشته، زیرا از سوی دیگر تولید ونزوئلا کاهش را ثبت کرده و عربستان نیز در جبران کمبود نفت ایران موفق نبوده و تحلیل این بود که از ذخایرش استفاده می‌کرد که خیلی هم ماندگار نیست، روس‌ها نیز رقم قابل‌توجهی به تولید خود اضافه نکردند.

**سقوط قیمت‌ها در زمستان متوقف می‌شود

وی گفت: از سوی دیگر پیش‌بینی می‌شد که آمریکایی‌ها از محل نفت شیل افزایش تولید داشته باشند، اما بازار نگاهش بلند‌مدت است و کارشناسان عقیده دارند آمریکایی‌ها نمی‌توانند در چند سال آینده روند افزایش را حفظ کنند و روند نزولی خواهد شد.

میرزایی ادامه داد: افزایش یا کاهش قیمت نفت تابع عوامل پایدار و عوامل ناپایدار است. عوامل پایدار همان بحث عرضه و تقاضا و رشد اقتصادی است. عوامل ناپایدار هم مانند درگیری‌های منطقه‌ای، افزایش تنش بین ایران و عربستان، افزایش درگیری در نیجریه، ونزوئلا، طوفان در دریای شمال و… هستند که باعث افزایش قیمت نفت در بازار می‌شود.

وی پیش‌بینی جهت قیمت نفت را کار دشواری دانست و افزود: اکنون در آستانه فصل زمستان هستیم و به نظر می‌رسد کاهش قیمت بیشتر تحت تأثیر عوامل روانی در بازار است و اگر در جلسه آتی اوپک، اعضا به توافق برسند که با توجه به استمرار حضور نفت ایران در بازار، افزایش تولید عربستان و روسیه از بازار خارج شود، این روند متوقف خواهد شد.

**کاهش بیشتر قیمت نفت قابل تحمل نیست

سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز در گفت‌وگو با ایرناپلاس، با اشاره به اینکه فصل زمستان را در پیش داریم، گفت: بعید می‌دانم که قیمت نفت در بازار به سقوط ادامه دهد و حتی اگر در شرایطی قیمت‌ها کمتر شود، برای کشورهای تولید کننده قابل تحمل نخواهد بود و به نظر می‌رسد به این شرایط واکنش نشان می‌دهند.

وی ادامه داد: از همین رو، کشورهای اوپک و غیر اوپک فکری می‌کنند و احتمال دارد پیشنهاد کاهش تولید نفت به نتیجه برسد، زیرا قطعاً هیچ‌کدام از این کشورها، از شرایط فعلی راضی نیستند که قیمت ۷۹ دلار به ۶۴ دلار سقوط کند.

**همکاری عربستان و روسیه برای افزایش قیمت‌ها

به گفته حسینی دلیل کاهش قیمت نفت در هفته اخیر بحث بنیادی است، زیرا به دلیل فشارهای آمریکا تا حدی تولید نفت افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر، اعطای معافیت به ایران بر عرضه بازار اثرگذار است. درواقع جو روانی که ناشی از تحریم ایران بود شکسته شده و قیمت‌ها کاهش داشته است.

وی افزود: افزایش تولید سایر کشورها باعث افزایش مازاد می‌شود و رقابت افزایش تولید که در سال‌های اخیر بین عربستان و روسیه به‌شدت ادامه داشته و به نظر می‌رسد در پایان راه است و این دو کشور، به دنبال استراتژی افزایش تولید نمی‌روند و در جهت افزایش قیمت نفت همکاری خواهند کرد.