مایکی نام سگ آنها است از نژاد «مالتیز» که حالا حدود دو سال بیشتر ندارد؛ آرمان البته می گوید آمادگی و علاقه برای پدر شدن دارد اما همسرش راضی نمی شود.
نام واقعی این زوج پزشک نزد خبرنگار ایرنا محفوظ است؛ آرمان روانپزشک و همسرش متخصص یکی از رشته های پزشکی است که هر دو بویژه خانم دکتر می گویند آنقدر به سگشان وابسته اند که نمی توانند نبود آن را تحمل کنند.
آرزو می گوید: سال گذشته مایکی گم شد؛ سه روز تمام شهر را دنبالش گشتیم، آگهی و تراکت پخش کردیم.
وی ادامه داد: در این سه روز کار من گریه و زاری بود و برای یابنده جایزه پنج میلیون تومانی در نظر گرفتیم.
آرمان در این بخش از مصاحبه وارد صحبت شد و با لبخندی ادامه داد: وقتی مایکی را دو سال پیش خریدیم دو ماهه بود و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بابتش پول دادیم اما سال گذشته برای یافتنش پنج میلیون پرداختیم.
سعید ۳۵ ساله شهروند دیگر ساکن غرب تهران و کارمند است که یک سگ از نژاد «تریر» دارد و آن را نه تنها یک حیوان بلکه یکی از اعضای خانواده خود می داند.
او مجرد است اما می گوید احساس تنهایی نمی کند زیرا «پاپی» همه تنهایی هایش را پر کرده است.
درباره نوع ارتباطش با این حیوان می گوید: یک لحظه هم نمی توانم زندگی بدون پاپی را تصور کنم؛ روزها بعد از کار با شوق و ذوق به منزل می روم تا با سگم بازی کنم، او را به پیاده روی ببرم و اوقاتم را تا آخر شب با او بگذرانم.
در این بخش از مصاحبه به یاد سریال خانگی «عاشقانه» به کارگردانی منوچهر هادی می افتم و می پرسم مثل نقش خانم دکتر عاشقانه؟ که پاسخ می دهد: دقیقا؛ شاید خیلی ها که تاکنون سگ نداشته اند و وابسته نشده اند درک نکنند و بازی خانم دکتر این سریال که سگش گم شده بود را تصنعی فرض کنند اما این واقعیت دارد و مثل گم شدن فرزند آدم است؛ سگ ها باوفا هستند و آدم را به خودشان وابسته می کنند.
وقتی می پرسم قصد ازدواج نداری؟ می گوید: چرا باید ازدواج کنم؟ ادامه می دهم مگر ما انسان ها مسئولیت فرزندآوری و تامین نسل های آینده را برعهده نداریم، کاری که پدرانمان از زیر بار آن و سختی هایش شانه خالی نکردند؟ می خواهد پاسخ دهد، اما یکباره نگاهش خیره به نگاهم تلاقی می شود و سکوت می کند، انگار پاسخی پیدا نمی کند.
سعید اما در مورد چگونگی ارتباط با دوستانش با وجود پاپی توضیح می دهد: هر وقت به مهمانی دعوت می شوم یا قراری با دوستانم دارم آنها می گویند حتما سگت را هم بیاور و در اکثر مواقع جاهایی که نتوانم سگم را با خودم ببرم سعی می کنم خودم هم نروم.

**هزینه نگهداری یک سگ
از هزینه های این سگ از نوع نژاد تریر می پرسم؛ موضوعی که اهمیت بسیار دارد زیرا در چند سال اخیر دیگر تنها قشر مرفه و بالاشهرنشین نیستند که به نگهداری از سگ ها روی آورده اند بلکه دیگر اقشار حتی در مناطق کمتر برخوردار شهرها و روستاها نیز شاهد نگهداری سگ های خانگی در اتاق خواب افراد هستیم.
وی هزینه های نگهداری سگ را تشریح می کند و می گوید بالا است، اما آنطور نمی گوید بالا که یعنی از سر ناچاری می پردازد، بلکه می گوید از سررغبت و علاقه این هزینه را می پردازد و حتی اگر بیشتر هم باشد اشکال ندارد.
سعید سگ را یکی از اعضای خانواده اش می داند که هرچه برای آن هزینه کند لازم بوده است و ادامه می دهد: نگهداری سگ بسیار پرهزینه است اما می ارزد؛ تمام خستگی هایم بعد از یک روز پرمشغله با یک ساعت بودن با سگم فراموش می شود و انگار انرژی تازه ای می گیرم.
به گفته وی اگرچه هزینه های بالای نگهداری، درمانی و تربیتی سگ باتوجه به شرایط تورم و قیمت ها مدام در حال تغییر است اما این روزها (اوایل شهریورماه ۹۷) قیمت های نگهداری از سگ ۵ ماهه تریر را به نرخ های زیر توضیح می دهد که در هر ماه بین ۷۰۰ هزارتومان تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان خرج روی دست صاحب سگ می گذارد و به شرح زیر است:
– غذای خشک دو یا سه بسته در ماه و هر بسته ٩٠ هزار تومان
– مصرف روزانه فیله مرغ هر سه روز یک تا یک و نیم کیلو
– هزینه های پزشکی در صورت نداشتن واکسن و فقط برای کوتاه کردن مو، ناخن و انجام چکاب ١٠٠ تا ١۵٠ هزار تومان در ماه
– هزینه مصرف ماهانه ویتامین های رشد ٨٠ تا ١٠٠ هزار تومان
– مایع شست و شو ٣٠ هزار تومان در ماه
– در صورت مریض شدن حداقل هزینه پزشکی و یک چکاپ ٢٠٠ تا ٢۵٠ هزار تومان
– هر دوره واکسیناسیون ۴٠٠ هزار تومان
– هزینه های هدیه ای که سگ ها برای ترغیب به یادگیری بیشتر و سریعتر هرماه باید بگیرند شامل عروسک، مواد خوراکی و … بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزارتومان
– هزینه مربی سگ برای کسانی که خودشان وقت ارایه آموزش ندارند بین ٢٠٠ تا ٣٠٠ هزار تومان در ماه
– هزینه مهد (محلی برای نگهداری حیوانات در روزهایی که صاحبش سرکار یا مسافرت است) برای افراد پر مشغله ماهانه دست کم ٣٠٠ تا ٣۵٠ هزار تومان در ماه.
به گزارش خبرنگار ایرنا، شرح حال وابستگی سعید یا آرمان و آرزو به سگشان محدود به همین چند نفر نیست؛ واقعیت موجود می گوید در چند سال گذشته تعداد افرادی که با سگ هایشان زندگی می کنند بیشتر شده است.
البته برخی صاحبان سگ ها هستند که چندین فرزند دارند و اینطور نیست که همه صاحبان سگ های خانگی تمایلی به بچه دار شدن نداشته باشند و گرچه آمار دقیقی کسی از تعداد خانواده ها یا افرادی که سگ های خانگی دارند ارایه نداده ولی نگاهی به افرادی که در خیابان های شهر سگ به دست قدم می زنند خود گویای گسترش این پدیده است.

**شکست ارتباطات انسانی، سرآغاز این وضعیت
دکتر علیرضا احمدیان روانشناس و رفتارشناس در گفت وگو با خبرنگار ایرنا معتقد است: سبکی که امروز از ارتباط انسان با حیوان به وجود آمده با سبک تاریخی ارتباط انسان با حیوان متفاوت و از سر رابطه دلبستگی از جنس عاطفی است که نگران کننده خواهد بود.
به گفته وی وقتی انسان ها در ارتباطاتشان با انسان های دیگر، خود را شکست خورده ببینند، حس کنند سرشان کلاه رفته، یا مورد سوء استفاده قرار گرفته اند به سمت ارتباط با موجوداتی مثل حیوان یا حتی از جنس ثروت اندوزی و حوزه های دیگر روی می آورند.
به گزارش ایرنا ،کسانی که سگ ها یا دیگر حیوانات را در خانه نگه می دارند این حیوانات را موجوداتی مثل انسان ها و حتی بهتر از انسان ها می پندارند که به دیگران آزار نمی رسانند، باوفا هستند و جای خالی تنهایی هایشان را در زندگی پر می کنند.
از نگاه آنان، حیوانات موجوداتی هستند که احساس دارند، به انسان ها وابسته می شوند و وابستگی می آورند، غُر نمی زنند و مثل انسان ها هم دعوا نمی کنند؛ در کل به زعم این افراد، تحمل این نوع حیوانات راحت تر از بعضی انسان ها است؛ یا بهتر بگوییم به زعم این دسته از افراد، هزینه های ارتباط با حیوانات بسیار کمتر از ارتباطات با برخی انسان های دیگر است لذا آن را انتخاب می کنند.

**آغاز تلاش برای بقای نسل در غرب
با گرایش به نگهداری از حیوانات در خانواده ها به جای فرزندان، تهدید موضوع مهم نسل آوری از اهمیت بسیاری برخوردار شده به طوری که این موضوع حتی در دنیای غرب هم که آغازگر گسترش چنین پدیده هایی به شمار می رود این روزها محل بحث و جنجال قرار گرفته است.
در این کشورهای غربی الان جنجال برای افزایش میل به فرزندآوری در میان شهروندانشان محل بحث و نزاع قراردارد و یکی از نمونه های آن تولید کارهای سینمایی بویژه در قالب پویا نمایی است که می توان به فیلم بچه رئیس(The Boss Baby) اشاره کرد.
این فیلم در قالب پویانمایی رایانه‌ای سه‌بعدی آمریکایی سال ۲۰۱۷ اکران شد و خیلی حرف و حدیث با خود داشت زیرا در آن نسبت به آنچه در این کشورها اتفاق افتاده و سگ ها جای فرزندان را در خانواده ها گرفته اند هشدار جدی داده می شود.

** ارتباطی که همیشه بوده اما نه به این شکل
وقتی زندگی ایرانیان و حتی دیگر انسان های جوامع مختلف دنیا را بررسی می کنیم می بینیم زندگی حیوانات بویژه سگ ها در کنار انسان ها موضوع یا امر تازه ای نیست.
همواره در طول تاریخ این دسته از حیوانات در کنار انسان ها زندگی مسالمت آمیز داشته اند اما با این تفاوت که نوع این ارتباط، کیفیت و اندازه سهم زندگی حیوانات در زندگی انسان ها دگرگون شده و به شکل کنونی درآمده است.
تا بوده سگ ها به عنوان چشمان بینا، بیدار و حیوانات باوفا مراقب مردم، خانه و کاشانه شان بوده اند؛ سگ های نگهبان گله و خانه افراد که مراقبت از جان انسان ها و دام هایشان را برعهده داشته اند.
در این میان سگ های شکاری هم بوده اند که در امر شکار به صاحبانشان کمک می کرده اند اما در طول تاریخ سابقه نداشته سگ ها اینقدر هزینه روی دست صاحبانشان بگذارند، در رختخواب صاحبانشان جا و سهمی داشته باشند یا دارای این میزان از وابستگی عاطفی و روحی – روانی با صاحبانشان باشند و جای فرزندانشان را هم در برخی خانواده ها بگیرند.
این وابستگی عاطفی با حیوانات یا هزینه های میلیونی برای خرید سگ های خانگی درحالی است که هر از چندگاهی ویدیوهایی مبنی بر آزار حیوانات توسط برخی ایرانیان نیز منتشر می شود که روح شهروندان را می آزارد و به طور کلی می توان گفت که نسبت جایگاه حیوانات در زندگی انسان ها به طور کلی به هم خورده است.

** قیمت و انواع نژادها
خبرنگار ایرنا قصد معرفی یا تبلیغ انواع نژادهای سگ های خانگی را ندارد اما برای بیان واقعیت های موجود جامعه بد نیست در ادامه گزارش نیم نگاهی به این مقوله داشته باشیم.
آنطور که کارشناسان می گویند سگ‌ها در طول هزاران سال گاهی با تناسل میان هم، نژادهای خود و حتی گاهی با غیر هم نژادهایشان درآمیخته‌اند که به تنوع نژادی شان نیز انجامیده و اخیرا البته با دستکاری ژنتیکی در حوزه پزشکی هم در دنیا مواجه بوده است.
این روند تا به امروز به همین صورت ادامه داشته‌ و نتیجه آن نیز تنوع وسیع نژادها، گروه‌ها و آمیختگی‌های این نوع حیوان شده است؛ در نتیجه سگ‌ها تنها حیواناتی قلمداد می شوند که این میزان تنوع را از «چی‌واوا» تا «گریت دین» ( از نژادهای سنتی یا کوچک تا نژادهای جدید یا بزرگ) دارند.
گونه های مختلف سگ طبق نوع کاربردشان بسته به اینکه از کدام نژاد مشتق شده‌اند گروه بندی می‌ شوند و ممکن است از نژادهای سنتی و با سابقه طولانی یا نژادهای جدید باشند.
نژاد های موسوم به آپارتمانی با عنوان هایی همچون «ورکشایر تریر، شیتزو، پامرانین، مالتیز و …» شناخته می شوند و برپایه گزارش ها بیش از ۵٠ نوع نژاد سگ آپارتمانی در دنیا وجود دارد.
قیمت سگ های موجود در ایران بسته به نوع نژاد متفاوت است اما بررسی خبرنگار ایرنا نشان می دهد از ۲۰۰ هزار تومان تا حدود ۱۳۰ میلیون تومان قیمت گذاری می شوند؛ البته این قیمت ها قطعی و مشخص نیست و بویژه متناسب با نرخ ارز ممکن است متغیر باشد.

**واردات غیرقانونی
موضوع مهم، واردات این سگ ها به داخل ایران است زیرا براساس قانون، واردات این حیوانات ممنوع است اما نه تنها منعی در این امر یا محدودیتی برای عرضه آنها مشاهده نمی شود بلکه عرضه کنندگان می گویند که آمار خرید و فروش این حیوانات طی سال های گذشته رشد هم داشته است.
طبق قانونی که طی چند سال اخیر به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده ورود حیوانات زنده به ایران تابع قوانین بهداشتی و‌ گمرکی است و چند نهاد مهم دولتی نیز برای تشخیص این مصداق دخالت دارند.
به طور مثال ورود سگ و گربه از طریق شرکت های هواپیمایی در قالب مسافری و همراه به داخل کشور به صراحت ممنوع اعلام شده است.
همچنین ورود سگ به اماکن عمومی همچون پارک، سینما و گرداندن آن با ماشین در درون شهر براساس قانون ممنوع است اما با تمام این موانع قانونی آنچه واقعیت موجود را نشان می دهد رشد پدیده نگهداری از این حیوانات در داخل ایران است که برخی کارشناسان علوم اجتماعی حتی ایجاد همین موانع به این شکل را خود عاملی برای گسترش این پدیده بر می شمارند که خود جای بحث کارشناسی و روانشناختی مجزا دارد.
این کارشناسان می گویند هیچکس در دنیا نیست که مثلا نگهداری سگ را به جای فرزندآوری را بپسندد اما نحوه بیان و ارایه این آموزش خیلی مهم است و باید طوری باشد که نتیجه عکس ندهد.
صاحبنظران علوم رسانه ای می گویند استفاده از شیوه های تبلیغ غیرمستقیم به جای بیان آشکار، دستوری و مستقیم در این زمینه ها بهتر پاسخ می دهد.
صرفنظر از جنبه های فرهنگی و اجتماعی واردات غیرمجاز این حیوانات، نکته مهمی که نباید فراموش شود تبعاتی است که این پدیده می تواند به دنبال داشته باشد و آن، انتقال بیماری های مشترک بین حیوان و انسان است.
باوجود این اما شهروندان با مراجعه به مراکز عرضه این حیوان (پت شاپ) یا کلینیک های دامپزشکی، راحت سگ مورد علاقه خود را می خرند.
خبرنگار ایرنا تلاش زیادی کرد از مراکز عرضه حیوانات یا واردکنندگان این حیوانات گزارشی تهیه کند که حاضر به ارایه اطلاعات و جزییات نشدند.

**واکاوی جامعه شناختی
صرفنظر از یک قاعده ساده روانشناسی که اگر انسان ها را به طور آشکار و با لحنی نامناسب از هر چیزی منع کردید، به انجام آن حریص و به آن سو کشیده می شوند، جامعه شناسان درباره علت های گرایش روزافزون برخی افراد جامعه به نگهداری سگ در خانه و زندگی با این حیوانات نکات مختلفی بیان می کنند که وضعیت نامناسب ارتباطات بین انسان ها، محدود شدن کانون خانواده، فردگرایی، الگوبرداری از فرهنگ غرب، تبلیغات گسترده و تبعات فرهنگ چشم و هم چشمی از جمله آنهاست.
مریم پور کسمایی دارای دکترای جامعه شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور درباره علت گرایش افراد بخصوص جوانان به نگهداری از سگ معتقد است: زندگی شهری به کوچک شدن نظام خویشاوندی و کاهش شمار خانواده ها انجامیده و عمق روابط اعضای خانواده را کاهش داده که سبب می شود جامعه بشدت به سمت فرد گرایی میل پیدا کند.
وی گفت: این فردگرایی، انسان شهرنشین را به سبک خاصی از زندگی از جمله تمایل به نگهداری از حیوانات خانگی کشانده است.
پورکسمایی در پاسخ به خبرنگار ایرنا در مورد تاثیر سبک زندگی غربی و رسانه های آنها بر این گرایش در کشورمان افزود: با فرهنگ سازی در رسانه های غربی سگ به یک منزلت برای صاحبش تبدیل شده به طوری که بعضی افراد داشتن سگ را افتخار می دانند و با آن فخر می فروشند.
وی افزود: از سوی دیگر تبلیغات این رسانه ها باعث تمایل افراد جامعه به داشتن سگ بخصوص در بین بانوان شده است که از دو جهت «امنیت» و «فرار از تنهایی» مورد برسی قرار می گیرد.
خبرنگار ایرنا درباره علت گرایش برخی افراد از طبقات مختلف و حتی کم درآمد جامعه به پدیده نگهداری سگ در خانه نیز پرسید که عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اینچنین پاسخ داد: شاید علت اصلی این گرایش، نوع نگاه آنان به سگ به عنوان یک کالای لوکس و نیز الگوبرداری از سبک زندگی افراد طبقه مرفه جامعه باشد.
پورکسمایی همچنین در مورد علت های شکل گیری این نوع همزیستی سگ ها با انسان ها توضیح داد: نخست باید به تاریخ حضور سگ در جامعه ایران پرداخت؛ جامعه ما از لحاظ اجتماعی به سه دسته عشایری، روستایی و شهری تقسیم می شود.
به گفته وی، نقش و کارکرد سگ در جوامع عشایری و روستایی فارغ از هرگونه گرایش اجتماعی، سیاسی و دینی در حفظ و پاسبانی از مال و اموال این افراد بی بدیل بوده و همیشه در تاریخ ایران کارکرد سگ به عنوان یک رکن زندگی اجتماعی وجود داشته است.
این جامعه شناس ادامه داد: اما در جامعه شهرنشین و مدرن که امروزه بیش از ٧٠ درصد جمعیت کشور را در بر می گیرد این کاردکر به طور کلی فرق کرده که نیازمند بررسی های عمیق جامعه شناختی است.
به گفته وی، در این میان بیشتر شهروندان کشورهای غربی سگ را به عنوان حیوان خانگی و حتی عضوی از خانواده خود می دانند که همین امر باعث به وجود آمدن رابطه احساسی بین سگ و صاحبش می شود.
این کارشناس علوم اجتماعی بیان کرد: طرفداران سگ، باوفا بودن این حیوان را دلیلی بر نگهداری آن اعلام می کنند و می گویند که از این طریق بخشی از تنهایی شان نیز پر می شود اما برخی صاحبان سگ ها پا را فراتر می گذارند و می گویند ارتباط با سگ شان را بر ارتباط با انسان ها ترجیح می دهند.
خبرنگار ایرنا در ادامه گفت وگو با پورکسمایی از آینده ادامه این وضعیت پرسید و اینکه این پدیده چه تبعاتی ممکن است در جامعه داشته باشد که وی پاسخ داد: حضور سگ به این شکل در جمع اعضای خانواده ها فارغ از اینکه جزو کدام طبقه جامعه باشند به معنای آلترناتیوی (جایگزین) برای تشکیل خانواده و فرزند آوری، دستکم برای یک مقطع زمانی است که می تواند حس غریزی مراقبت از دیگری (فرزند) در این افراد را ارضا و تامین کند یا آن را کاهش دهد.
وی افزود: این سبک زندگی تاکنون البته در ایران به شکل گسترده نهادینه نشده است و نگهداری از سگ بیشتر جنبه منزلتی دارد اما اگر در بلندمدت به تغییر نظام ارزشی خانواده منجر شود می تواند تبعاتی برای تجدید نسل و نیز ارتباطات انسانی به وجود آورد، هرچند که در زمان حاضر قضاوت در این زمینه بسیار زود هنگام است.

**چه تیپ شخصیت هایی به این سمت می روند
احمدیان روانشناس در ادامه گفت وگوی خود با خبرنگار ایرنا بیان کرد: وقتی انسان ها احساس کنند در ارتباط با دیگر انسان ها مورد سوءاستفاده قرار می گیرند یا خودشان را تنها و دچار ناامنی روانی بینند به جای توسعه روابط انسانی که سخت، پیچیده، مبهم و دارای عوارض مثبت و منفی است به سمت ارتباط با موجوداتی مثل حیوان گرایش پیدا می کنند که گمان می کنند برایشان کم دردسرتر یا کم آسیب تر خواهد بود.
وی افزود: انسان نیازمند به ارتباط است و این وضعیت نشان می دهد این نیاز را در انسان های اطرافش نیافته و نتوانسته با آنها لایه های ارتباطی سالم برقرار کند لذا به سمت موجودی کم زیان تر به نام حیوان پناه آورده است و گمشده و آلام خود را در حوزه روابط با یک حیوان پیگیری می کند.
احمدیان در پاسخ به خبرنگار ایرنا که چه تیپ شخصیت هایی معمولا به این سمت گرایش پیدا می کنند اظهارداشت: تیپ های شخصیتی درونگرا، بدبین و افراد آشفته ای که از نظر هیجانی دچار فقر ارتباطی شدید هستند بیشتر به این سمت سوق پیدا می کنند.
وی توضیح داد: مهارت های ارتباط با انسان در افراد منزوی و درونگرا کمتر است و مستعد خواهند بود که با حیوان ارتباط برقرار و آن را به عنوان یک موضوع عاطفی وارد زندگی خود کنند.
به گفته وی، شخصیت های بدبین هم به علت نداشتن اعتماد عمیق و شدید به انسان های اطرافشان ترجیح می دهند به جای ارتباط با انسان ها به حیوانات پناه ببرند و آنها را پناهگاه عاطفی خود قرار دهند.
این رفتارشناس گفت: از وقتی که انسان ها در روابطشان با دیگر انسان ها زخم های روانی به همدیگر وارد و یکدیگر را دچار تنش های روانی کردند، لاجرم یکی از تبعات، همین وضع موجود خواهد بود.