گردو غبار و طوفان پدیده ای است که به دلیل خشکسالی اتفاق می افتد و یا اینکه از مرزهای استان ها و کشورهای دیگر وارد کشور می شود. این پدیده مدتی است که در خراسان جنوبی نیز ملموس شده و هر سال چندین ماه شاهد گرد و غبار هستیم و هر ساله خسارت های ۲۱ میلیارد بر استان وارد می کند و این در شرایطی است که هنوز وضع ما مانند دیگر استان ها همچون خوزستان و اهواز بحرانی نشده است ولی اگر از امروز مردم و به ویژه مسئولان به فکر نباشند شاید چند سال بعد ما هم این بحران را داشته باشیم. در همین راستا با مدیر کل منابع طبیعی استان که یکی از ادارات مسئول در جلوگیری از افزایش بیابان ها می باشد گفت و گو کردیم.
۲۸ کانون بحرانی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در گفت و گوی اختصاصی با امروز خراسان جنوبی گفت: میزان خسارت فرسایش بادی به منابع زیستی و اقتصادی در کانون های بحرانی فرسایش بادی استان سالیانه ۲۰۲ میلیارد و ۵۲۵ میلیون ریال برآورد شده است. علیرضا نصرآبادی عنوان کرد: از کل مساحت استان ۲۳ منطقه تحت تأثیر فرسایش بادی و ۲۸ کانون جزو کانون های بحرانی فرسایش بادی می باشد که در تمام شهرستان های استان پراکنده است. وی تصریح کرد: از مهمترین شرایط ایجاد گرد و غبار در کنار هوای ناپایدار، وجود یا عدم وجود رطوبت است به طوری که اگر هوای ناپایدار رطوبت کافی داشته باشد بارش، طوفان رعد و برق و اگر فاقد رطوبت باشد طوفان و گرد و غبار ایجاد می کند که در واقع تغییر در ویژگی عناصر دما، فشار، نم نسبی و … باعث ایجاد بارش و طوفان رعد و برق و یا سیستم های گرد و غباری می شود. به گفتۀ وی نوع و پوشش گیاهی نیز در شدت وقوع گرد و غبار نقش مؤثری ایفا می کند و بسته به سرعت باد و اندازه ذرات خاک مواد به سه شکل غلتان، جهشی و معلق جابجا می شوند.
مدیریت اصولی اراضی کشاورزی
راهی برای کاهش گرد و غبار
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی دلایل ایجاد گرد و غبار در استان را تداوم خشکسالی، کاهش پوشش گیاهی و وزش باد شدید، ویژگی های خاک و زمین شناسی منطقه، وضعیت آب های جاری و میزان رطوبت خاک دانست. نصرآبادی افزود: همچنین اراضی کشاورزی استان خراسان جنوبی نیز از مناطق آسیب پذیر و مولد طوفان های گرد و غبار هستند که مدیریت نادرست اراضی کشاورزی استان از جمله عدم توسعه سیستم های آبیاری پیشرفته، تغییر الگوی کشت و عدم احداث بادشکن حاشیه مزارع با رعایت اصول فنی بستری را برای تشدید گرد و غبار ایجاد کرده است. به گفتۀ وی بیابان زدایی و کاهش پدیده گرد و غبار در این استان از سال ۱۳۵۸ در قالب انجام پروژه های مختلف آغاز شد و طی سنوات گذشته سطح قابل توجهی از عرصه های بیابانی استان در کانون های بحرانی فرسایش بادی و یا مناطق تحت تأثیر آن با اجرای نهالکاری، مدیریت رواناب های سطحی، بذرکاری، احداث بادشکن زنده و غیرزنده و تهیه و اجرای طرح های مدیریت جنگل های دست کاشت احیا شده است. وی بیان کرد: در همین راستا با توجه به روند رو به توسعه بیابانی شدن مراتع استان، برای مقابله با پدیده گرد و غبار جامع نگری و رویکرد توسعه پایدار در اجرای پروژه های مختلف منابع طبیعی و مدیریت اصولی اراضی کشاورزی استان برای برنامه ریزی آتی مدنظر می باشد.