سیزده بدر در سیزدهمین روز فروردین ماه، آخرین مراسم از جشن های نوروزی است و این روز در تقویم رسمی ایران روز طبیعت نامگذاری شده و مردم بیرجند این روز را بنا بر سنت فرهنگی و دیرینه به دامن طبیعت می روند.
به گزارش ایرنا برخی بر این باورند که در روز ۱۳ نوروز باید برای راندن نحسی از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت بدر کنند، بعد از سیزده بدر، جشن های نوروزی پایان می پذیرد.
مردم بیرجند هم در این روز به قصد گردش و تفریح در طبیعت از خانه بیرون می روند و افرادی که باغ و یا مکانی نزدیک شهر دارند به همراه اعضای خانواده به آنجا رفته و دیگر افراد هم از تفرجگاه های اطراف روستاها استفاده می کنند.
در این روز در بیرجند کمتر کسی در خانه می ماند، ساعت اول روز خیابان ها شلوغ و پر رفت و آمد است، روستاها، کلاته ها ( آبادی ) و مناظر طبیعی اطراف شهر مملو از حضور مردم، بویژه جوانان است.
بنده دره، بند امیرشاه، چهارده، شوکت آباد، بیدخت، دامنه رشته کوه باقران ، مجموعه باغ های اکبریه ، امیرآباد و رحیم آباد و … از جمله مناطق دیدنی بیرجند است که مردم این شهر برای گذراندن سیزدهمین روز سال نو به این مکانها می روند.
همچنین برخی از مردم که امکانات و وسیله نقلیه لازم را در اختیار ندارند، ۱۳نوروز را در بوستان های شهری توحید، آزادی، وحدت ، گنجی و … سپری می کنند.
خانواده ها با صفا و صمیمیت وصف ناشدنی در کنار هم می نشینند و گل می گویند و گل می شنوند.
مردمی که در طول سال در هیاهوی شهر پی نام و نان هستند و با هم روابط سرد و خشک دارند در این روز تغییر در رفتارشان روی می دهد، همه مهربان و شادمان هستند، گویا بهترین روز سال همین روز است.
هر چند گروهی از مردم روز ۱۳ فروردین را نحس می شمارند اما در این روز همه چیز و همه کس رنگ شادی دارد.
تدارک آجیل و میوه و طبخ غذای محلی و اجرای موسیقی سنتی و رقص محلی از سرگرمی های ویژه این روز در بیرجند است.
در گذشته دختران دم بخت در این روز به کشت زارهای گندم و جو می رفتند و بهترین سبزه را گره می زدند و معتقد بودند به زودی و در همان سال شوهر دلخواه خود را پیدا می کنند.
دختران جوان در هنگام گره زدن سبزه جمله « سیزده بدر چارده به تو! سال دگه! خونه شو! هکت کوتو! هکت کوتو!» (۱۳ بدر شد، سعادت روز ۱۴از آن توست، سال دیگر وقت شوهر کردن است، شادی، شادی) را می خواندند.
این سنت های قدیمی در بعضی از نقاط بیرجند مرکز خراسان جنوبی همچنان وجود دارد و مردم این شهرستان هنوز به انجام دقیق آداب و رسوم ویژه این روز و حضور در طبیعت اعتقاد دارند.
مدیر کل محیط زیست خراسان جنوبی به خبرنگار ایرنا گفت: مسافران نوروزی از روشن کردن آتش در روز ۱۳فروردین در کنار درختان خودداری کنند.
پرویز آرامنش افزود: همچنین مسافران از بردن اسلحه به تفرجگاه ها حتی برای نشانه گیری و تفریح خودداری کنند
وی اظهار کرد: مردم در زمان حضور در طبیعت، تا حد امکان غذاهای آماده که نیاز به پخت مجدد ندارد به همراه داشته باشند و در صورت نیاز به آتش در حد امکان از زغال آماده استفاده و از شکستن سرشاخه درختان جلوگیری و خاکستر آتش را با آب و خاک خاموش کنند.
مدیر کل محیط زیست خراسان جنوبی در ادامه بیان کرد: این اداره کل در روز ۱۳ فروردین اقدام به توزیع پلاستیک زباله در خروجی شهرهای استان و تفرجگاه ها می کند.
آرامنش گفت: این اقدام برای پاکسازی طبیعت و جلوگیری از رها سازی زباله های ناشی از حضور مردم و گردشگران در روز طبیعت انجام می شود.