یادداشت امروز/آزادی به معنای ولنگاری نیست!

امروز خراسان جنوبی – زنگویی zangoei@birjandtoday.ir
برخی کلمات هستند که تا به لحاظ مفهومی، شناخته نشوند، به ضد خود تبدیل می شوند و فهم غلط از آنان، نه تنها خود فرد که همه آحاد جامعه را با مشکل مواجه می کند. از جمله این کلمات می توان به “آزادی” اشاره کرد. کلمه زیبایی که همه انسان ها را در حسرت خویش دارد و برای رسیدن به آن، چه انقلاب ها که به پا نشده است و چه قهرمانانی که از پا نیفتاده اند. این درست که آزادی، در ساخت کلان خویش ناظر به همه شئون حکومتی کشور هاست اما آنجا که بخواهیم نسبت آحاد را با آن بسنجیم، ناگزیر باید تعریفی متناسب هم داشته باشیم. در حوزه فردی، برخی ها آزادی را بی حد و مرز می پندارند و خیال می کنند آزادی یعنی اینکه هر کس، هر چه خواست، به اجرایش برخیزد! اینکه معنایش نه آزادی بلکه هرج و مرج و آنارشیسم است اما برخی ها انگار نمی دانند و نشانه این ندانستن در رفتار اجتماعی شان- که در حقیقت، اجتماع ستیز است- ظهور می یابد. وقتی هم که زبانی به انتقاد باز شود ، فورا یاد آزادی می افتند که دارد محدود می شود! نمی دانند انگار که قبل از هرچیز باید فرهنگ استفاده از آن ظرفیت را به وجود آورد تا به ضد خود تبدیل نشود. فرهنگ در این وادی یعنی: آزادی ما نباید مانع آزادی دیگران شود. این یک مرز مشخص است که با خط پر رنگ نوشته می شود. آزادی یعنی برنامه هایت را جوری تعریف کنی که پا در حریم دیگران نگذاری چه رفتاری چنین باعث تضییع حق الناس خواهد شد که در نگاه دینی، گناهی بزرگ و جرمی کلان است که گاه با اجرای حدود یا تعزیز با آن مقابله می شود. این مقابله هم خاص نگاه دین و جامعه دینی نیست بلکه در جوامعی که ذیل نظمی لیبرال هم زندگی می کنند، حد و مرزها مشخص است و اگر کسی بخواهد با عنوان آزادی، پای در حریم خصوصی دیگری بگذارد، استخوان پایش را خرد می کنند. اگر کسی باعث برهم خوردن آرامش شهروندی شود او را به حبس و بند می کشند. اگر مزاحمتی برای دیگری ایجاد کند، پلیس، قاطعانه، زحمت او را رفع می کند و هیچ کس هم نمی تواند “بانگ و آواز برآرد که آزادی نیست!” آزادی، هرگز و هیچ جا به معنای ولنگاری و یله ای نیست. همه جا آن را در چارچوب قانونی حافظ منافع همگان، تعریف کرده اند. درست هم همین است که افراد تا جایی آزاد هستند که رفتارشان مخل آزادی دیگران نباشد. این قاعده در همه حوزه ها و شئون زندگی قابل باز تعریف است. پس توجه داشته باشیم که آزادی اگر به اندازه دریا هم وسیع باشد باز به ساحل، محدود می شود. به اندازه زمین هم باشد باز به دریا محدود می شود. به اندازه کوه و جنگل هم که باشد باز به دشت و دریا محدود می شود. در شهر هم “قانون”، مرزهای آزادی را روشن می کند. قانونی که برای زندگی بهتر و توسعه فرصت های تعالی تعریف و تقنین و اجرا می شود….