وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبی از فرهنگی ترین استان های کشور است که همواره مشاهیر و نوابغ بزرگی را به جامعه تحویل داده اس ولی متأسفانه چندان توجهی در نگاه داشت این افراد و زنده نگه داشتن یاد آنها نداشته ایم و همان هایی که مانده اند نیز با بی توجهی مسئولان امکان مهاجرت آنان زیاد است. از جمله این نخبگان هم استانی ما سیدامین رونقی و الهه اسماعیلی زن و شوهر جوان ۳۵ساله ای هستند که جزو نوابغ و نخبه های استان محسوب می شوند و نه تنها از آنان حمایت نمی شود بلکه قرار است تنها آزمایشگاه تحقیقاتی نانو دانشگاه صنعتی بیرجند را هم در آن فعالیت می کنند ببندند و این واقعا جای تأسف و نگرانی دارد.
درباره خودتان بگویید چگونه آشنا شدید و به ازدواج ختم شد؟
هر دو با خنده به همدیگر تعارف می کنند تا یکی شروع کند و بالاخره آقای رونقی می گوید که خوب من فارغ التحصیل دکترای مهندسی مواد با زمینه تخصصی نانومواد هستم و همسرم هم دکترای نانوتکنولوژی با گرایش مهندسی شیمی است و هر دو عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی بیرجند هستیم. در رابطه با ازدواج هم به دلیل همین تشابه رشته ها و در یک دانشگاه بودن و همکاری های علمی که داشتیم باب آشنایی باز شد و اکنون ۳ سالی می شود که ازدواج کرده ایم.
از پژوهش های علمی و نوآور خود می گویید؟
فعالیت ما عمدتاً بر تولید انواع نانو مواد و همچنین فراوری مواد معدنی متمرکز است. همانگونه که مستحضرید، نانو ماده به موادی اطلاق می¬شود که حداقل یکی از ابعاد آنها در مقیاس ۱ الی ۱۰۰ نانومتر باشد. نانوفناوری، توانمندی تولید و ساخت مواد، ابزار و سیستم‌های جدید توسط کنترل ابعاد آن¬ها در محدوده نانومتری و استفاده از خواص منحصر به فرد آن¬ها در زمینه های مختلف صنعتی می¬باشد. با این تعریف مقدماتی، قسمتی از فعالیت¬های پژوهشی که عمدتاً معطوف به تولید نانو مواد است توسط بنده و در ادامه بررسی خواص و کاربردهای آن¬ها توسط همسرم انجام می-گیرد.
در این مسیر، شناسایی روش¬های نوین، کم هزینه و دارای قابلیت تولید انبوه نانومواد از اولویت¬های پژوهشی تیم ما محسوب می¬شود. علاوه بر این بهره¬گیری از پتانسیل¬های استان و در نظر گرفتن محدودیت¬های اقلیمی همواره مدنظر بوده است. به عنوان مثال سنتز مکانوشیمیایی نانو مواد یکی از مقوله هایی است که ما به صورت خاص به آن ورود کرده¬ایم. سنتز مکانوشیمیایی عبارت است از فعال سازی مکانیکی واکنش های شیمیایی در حالت جامد که شامل سایش و خرد کردن پودرهای مواد اولیه (واکنش¬دهنده¬ها) در آسیاهای گلوله¬ای است. محصول این فرایند معمولاً به صورت نانوکامپوزیت می¬باشد. این روش به صورت جامد و بدون نیاز به آب یا سایر حلال¬های متداول انجام می¬شود که ضمن کاهش آلودگی¬های زیست محیطی با شرایط کم آبی حاکم بر استان خراسان جنوبی نیز کاملا سازگار است.
در این راستا، فعالیت خود را ابتدا با تولید نانوکامپوزیت¬های نیترید فلزات شروع نمودیم و در ادامه با تعمیم فرایند، موفق به تولید نانوساختارهای کربنی نظیر گرافن که دارای خواص فوق العاده الکتریکی، شیمیایی، مکانیکی و … است، شدیم. ما حصل این پروژه¬ها منجر به ثبت دو پتنت با تاییدیه وزارتین و بنیاد ملی نخبگان در زمینه مذکور گردید. پس از آن و در یک نگاه بومی اقدام به فراوری معادن بنتونیت منطقه به منظور تولید نانورس نمودیم. معادن بنتونیت خراسان جنوبی از عمده¬ترین محصولات معدنی استان محسوب می¬شوند که در حال حاضر بدون فراوری به صورت خام و با قیمت بسیار پایین به فروش می¬رسند. این در حالیست که فراوری این مواد می¬تواند نقش بسزایی در اقتصاد استان و تولید مواد با ارزش افزوده ایفا نماید. در همین راستا در طرحی ملی که با همکاری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری و با مشارکت کارخانه کویر تایر جهت بهبود خواص نفوذپذیری هوا در لاستیک تدوین شده بود شرکت نمودیم و با بهره¬گیری از نانورس به عنوان یکی از ۶ تیم¬ برگزیده از میان ۴۲ تیم شرکت کننده در این رقابت موفق به راهیابی به مرحله نهایی این چالش کشوری شدیم.
در چنین پروژه های علمی و دانش بنیان مسئولان هم حمایت کردند؟
خانم اسماعیلی با خنده می گوید که متاسفانه، علیرغم انتظار، میزان همکاری و مساعدت مسئولان دانشگاه مطلوب نیست. فعالیتهای دانش بنیان بر پایه تخصص فردی استوار بوده و با دشورایهای بسیاری همراه است. انتظار می رود در چنین شرایطی حمایت بهتری از سوی مسئولان به ویژه در دانشگاه صورت گیرد. به طور کلی، می توان گفت نگاه پژوهشی در کشور و به ویژه در استان خراسان جنوبی بسیار ضعیف است، به عنوان مثال، علیرغم فعالیتهای چندین ساله فناورانه و دانش بنیان در محیط دانشگاه، نه¬تنها هیچگونه حمایت مادی و حتی معنوی از پژوهش¬های آزمایشگاهی و کاربردی صورت نگرفته است بلکه با ایجاد تنش¬های مختلف و کارشکنی¬های متعدد، امنیت و آرامش فکری ما نیز سلب شده است. البته برخی ارگان ها و شرکت¬ها نیز حضور موثر در این عرصه دارند. به عنوان مثال همین طرح ملی چالش فناوری نانو که از طرف ستاد ویژه فناوری نانو ریاست جمهوری و با همکاری شرکت کویرتایر تدوین شده است. باعث مسرت است که هنوز در استان چنین نگاه بنیادی به مقوله پژوهش از سوی شرکت¬های مطرح وجود دارد. این مسئله کمک شایانی به اعتمادسازی هرچه بیشتر و همراهی دانشگاهیان و صنایع در جهت رفع نیازهای استان می¬نماید.
دانشگاه صنعتی هم حمایت نکرده است؟
متأسفانه خیر، علیرغم برند صنعتی، مسئولین دانشگاه در صدد تعطیلی (و نه توسعه) تنها آزمایشگاه تحقیقاتی که اعم فعالیت¬های فناورانه مرتبط با نانوفناوری در آن انجام می¬شود، بر آمده¬اند. این در حالیست که این آزمایشگاه در نتیجه تلاش¬ها و پیگیری¬های¬ ما و با صرف هزینه¬های مادی و معنوی بسیار تاسیس شده است.
به عنوان دو شخص شاخص و نخبه استان راهکار و حرف شما با جوانان چیست؟
بدیهی که سطح حمایت از فعالیتهای دانش بنیان در مراحل اولیه نسبتا پایین است، به طوریکه تقریبا تنها ارگانی که در زمینه رشد ایده ها و فعالیتهای دانش بنیان فعال است، پارک علم و فناوری می باشد که بهر حال بودجه بسیار محدودی دارد و توانایی حمایت کافی از کلیه افراد ایده پرور و فناور را ندارد. لذا، فناوران بایستی میزان انتظار خود را از سازمانهای دولتی کاهش دهند و در صورتیکه به کار خود ایمان دارند، کمی ریسک پذیر بوده و طرح و ایده خود را عملی نمایند. یقینا در صورتیکه طرح انجام شده شاخص و نو باشد و مراحل تجاری سازی را به درستی طی نماید، مولفه های لازم جهت ورود سرمایه گذاران را نیز احراز خواهد نمود. البته، مقوله فعالیتهای دانش بنیان مربوط به همکاری دو بخش دانشگاه و صنعت می شود، متاسفانه، از سوی دانشگاه میزان حمایت به ویژه در زمینه های تجربی و آزمایشگاهی حتی برای اعضای هیات علمی نیز بسیار ناچیز است. امید است در سال های آتی این نگرش در دانشگاه تقویت شده و بخش صنعت نیز با کمی ریسک پذیری و اعتماد به طرح های شاخص و متناسب با نیازمندی های خود، از فعالیتهای پژوهشی و دانش بنیان بیشتر حمایت نماید.
