رئیس جمهور نامتعادل

چند وقت قبل بود که رسانه های جهانی از ترامپ نقل قول کردند که گفته بود برای اینکه از دیگر کشورها امتیاز بگیرید، بگویید من دیوانه ام. هر چند این سخنان از زبان ترامپ بود اما بسیاری از دولتمردان ایالات متحده بارها و بارها از نامتعادل بودن رئیس جمهور این کشور در برخورد با حوادث و مسائل فراملی سخن گفتند. مقام معظم رهبری(مدظله العالی) هم در سخنرانی اخیرشان بر این نکته تاکید داشتند که ترامپ کسی است که بسیاری از سیاسیون آمریکا درخواست مشاوره با روانپزشک ها را به او داده اند. او در راستای رفتار نامتعادلش در سیاست خارجی این کشور ابتدا از پیمان پاریس خارج شد و بعد درباره انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس دستوراتی صادر کرد و حالا چند صباحی است که تلاش می کند برجام را از کار بیندازد.تمدید دوباره تعلیق تحریم های هسته ای ایران از سوی ترامپ، علاوه بر قاطعیت برجام به عنوان یک توافق بین المللی، بی ثباتی و عدم قاطعیت ترامپ و مشاوران او در بیان مواضع و سناریوسازی علیه ایران و برجام را اثبات می کند.
هرچند گفته می شود که ترامپ تقویت توافق هسته ای خواستار شده است و اگر تا ۱۲۰ روز آینده ( برجام) اصلاح نشود، از آن خارج خواهد شد، اما تمدید تعلیق تحریم ها به رغم مخالفت ها و مواضع تند او نسبت به برجام، نه فقط گویای استحکام و قطعیت درونی برجام است، بلکه نگرانی مقامات کاخ سفید از پیامدهای منفی خروج از برجام و انزوای آمریکا را نشان می دهد.
حمایت جامعه بین المللی از برجام و ناکامی ترامپ
ترامپ از آغاز کارزار و تبلیغات انتخاباتی تا تکیه بر کرسی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا و طی یک سالی که از ورود او به کاخ سفید می گذرد، توافق هسته ای میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ را توافقی بد خوانده و علیه آن مواضعی تند اتخاذ کرده است. وی با ادعاهایی از جمله حمایت از تروریسم، دخالت در امور همسایگان و کشورهای منطقه، همچنین آزمایش موشک های بالستیک، ایران را عامل بی ثباتی در منطقه و ناقض روح برجام دانسته و بر رویکرد ایران هراسانه و ایران ستیزانه خود در منطقه و جهان پافشاری می کند.
سنگ اندازی های ترامپ به بهانه آزمایش های تسلیحاتی و موشکی ایران در مسیر اجرای برجام در حالی صورت می گیرد که آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش های خود پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است. رؤسای جمهوری و مقامات سیاسی کشورهای اروپایی عضو گروه ۱+۵ و فدریکا موگرینی نیز بارها بر متعهد بودن ایران به برجام تاکید و از رئیس جمهوری آمریکا خواسته اند که برجام پایبند باشد.
موگرینی نیز در نشست روز پنج شنبه گذشته گفت: موضوع موشک‌های بالستیک و تنش‌های منطقه‌ای جدا از برجام هستند و باید آنها را در چارچوب جداگانه‌ای مورد بحث قرار داد.
پنج شنبه هفته گذشته در نشست مشترک برجامی که با حضور وزیران امور خارجه ایران، فرانسه، انگلیس، آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد، حاضران ضمن تاکید بر اهمیت اجرای برجام در زمینه اقدامات لازم برای تداومِ اجرا و تعهد همه طرف‌های توافق به گفت و گو پرداختند.
وزیر امور خارجه کشورمان در این نشست بر اهمیت تعهد همه طرف‌ها، به ویژه اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی بر اجرای برجام در شرایط کنونی تاکید کرد.
فدریکا موگرینی هماهنگ ‌کننده کمیسیون برجام و وزیران خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس در این نشست به‌طور مشترک بر تعهد اروپا و دولت‌های خود بر اجرای برجام به‌عنوان یک دستاورد منحصربه‌فرد دیپلماسی چندجانبه تأکید کردند.
موگرینی در این نشست گفت: اتحادیه اروپا همواره موضع روشنی درباره برجام داشته است چنانکه در اکتبر سال گذشته در جلسه وزیران امور خارجه ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا مطرح شد برجام نتیجه داده و آژانس در ۹ گزارش تائید کرده که ایران به طور کامل به تعهدات خود پایبند بوده است.
اگر چه ترامپ مدعی شده که اگر توافق هسته ای تقویت نشود، آخرین بار است که آن را تایید می کند، اما کارشناسان معتقدند که تصمیم آمریکا بر خروج احتمالی از برجام علاوه بر آنکه از نظر حقوقی غیرممکن است بلکه اجرایی شدن آن، اعتبار آمریکا را در جامعه بین الملل زیر سوال می برد.
برجام، سندی غیر قابل مذاکره
توافق هسته ای یا به عبارتی برنامه جامع اقدام مشترک در بیست و هفتم دی ماه ۱۳۹۴( ۱۷ ژانویه ۲۰۱۶) به اجرا در آمد و یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی اتمی ضمن تایید پایبندی ایران به برجام، در بیانیه ای اعلام کرد؛ «ایران به تمام تعهدات توافق وین در ماه ژوئیه گذشته برای اجرای برجام عمل کرده است و برای اجرای برجام مانعی درمیان نیست.»
پس از تایید پایبندی ایران به تعهدات برجام از سوی آمانو، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای مشترک آغاز اجرای برجام را اعلام کردند. در این بیانیه آمده است؛ «امروز ما به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رسیدیم… امروز ۶ ماه پس از نهایی شدن آن توافق تاریخی، آژانس بین المللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران تعهدات هسته ای ذیربط خود تحت برجام را اجرا کرده است. از آنجا که ایران به تعهدات خود عمل کرده است امروز تحریم های مالی و اقتصادی ملی و چندجانبه مربوط به برنامه هسته ای ایران منطبق با برجام برداشته شد.
اتحادیه اروپایی، کشورهای ۱+۵، مرکب از جمهوری خلق چین، جمهوری فرانسه، جمهوری فدرال آلمان، فدراسیون روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا و ایران همچنین در زمینه استفاده‌های صلح آمیز از انرژی هسته ای، در چارچوب برجام، همکاری خواهند کرد.» از زمان امضای توافق هسته ای و سپس اجرایی شدن آن در دی ماه ۹۴ آژانس بین المللی انرژی اتمی و طرفین برجام به طور مکرر، پایبندی ایران به تعهدات را تایید کرده اند، اما در مقابل رئیس جمهوری آمریکا در یک سال اخیر کوشیده است به شیوه های مختلف، برجام را نادیده بگیرد؛ تبلیغ ایران هراسی به بهانه آزمایش موشک های بالستیک، نمایش نیکی هیلی با ادعای ایرانی بودن موشک پرتاب شده یمنی به ریاض و در هفته های اخیر نیز تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت برای بررسی اعتراض‌های گسترده در ایران، مواردی از بهانه جویی های آمریکا برای نقض برجام است که به شکست انجامیده است.
با وجود تلاش های ترامپ برای نقض برجام، وی برای سومین بار این توافق بین المللی را تایید کرد، امری که هم قاطعیت برجام به عنوان یک سند حقوقی بین المللی را نشان می دهد هم آنگونه که در بیانیه وزارت امور خارجه کشورمان آمده، تلاش ها و دسیسه چینی های رژیم صهیونیستی و تندروهای جنگ طلب را علیه ایران ناکام می گذارد. ترامپ تایید دوباره برجام را به تقویت توافق هسته ای مشروط کرده است در پاسخ به این ادعا در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است که «جمهوری اسلامی ایران همراه با اعضای دیگر برجام و جامعه جهانی بارها تاکید کرده است که برجام یک سند معتبر بین المللی است و به هیچ عنوان قابل مذاکره مجدد نیست.»
همچنین بیانیه وزارت امور خارجه درخصوص تمدید اسقاطیه های الزامی تحریم های برجام و برخی تحریم های جدید از سوی دولت آمریکا نوشت: رئیس جمهوری آمریکا بر اساس رویه یک ساله خود همچنان به اقدامات خصمانه علیه مردم ایران ادامه داده و تهدیداتی را تکرار می‌کند که بارها در اجرای آنها ناتوان مانده است و با ادامه روش یک سال گذشته خود همزمان با انجام اقدامات اجباری مندرج در برجام و برای نشان دادن خصومت با مردم بزرگ ایران، از سر استیصال تعدادی از اتباع ایرانی و غیرایرانی را به بهانه های غیرقانونی، کهنه و مضحک در فهرست تحریم قرا‌‌‌‌‌ر داده است تا حداقل جبران بخشی از ناکامی های خود را کرده باشد.
ترامپ به رغم ادعاهای یکساله خود علیه توافق هسته ای، بار دیگر تعلیق تحریم های هسته ای ایران را تمدید کرد، تصمیمی که علاوه بر قاطعیت برجام به عنوان یک توافق بین المللی، بی ثباتی و عدم قاطعیت ترامپ و مشاوران او در بیان مواضع و سناریوسازی علیه ایران و برجام را اثبات می کند.