دولتمردان تمامی امور را به برجام گره زده و تاکید کردند که با امضا و اجرای برجام، تمامی مشکلات مردم نیز رفع خواهد شد.
وعدههای اقتصادی
– تمام تحریمهای بانکی، بیمهای، مالی، حملونقل، پتروشیمی، فلزات سنگین و تحریمهای اقتصادی به طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق» (روحانی،تیرماه ۹۴)
– اکنون کشور از بیکاری رنج میبرد، جوانان مشکل عدم استطاعت مالی برای ازدواج دارند و دولت وظیفه دارد این مشکلات را برطرف کند و امیدوارم با لغو تحریمها این مشکلات برطرف شده و کارهای عمرانی نیز با سرعت بیشتری انجام شود.(علی یونسی، دستیار رئیسجمهور)
– ما در سال ۹۵ بهاری را آغاز میکنیم که در آن بانکها و بیمههای ما تحریم نیستند و میتوانیم با کشورهای مختلف تجارت داشته باشیم و سرمایهگذاریها در کشور ما آغاز شده و قراردادهای بسیار مهمی در سطوح مختلف با کشورهای دنیا به امضا رسیده است.(روحانی،۲۶ اسفند ۹۴)
– تحریمهای بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حملونقل و همه تحریمهای هستهای برداشته شد و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم ما آمادهتر شد. (روحانی،فروردین ۹۵)
– فقط سه ماه از اجرای برجام گذشته اما برخی فکر میکنند ۳۰ سال گذشته است. در این سه ماه ببینید چه گشایشهای فراوانی ایجاد شده است؟ (روحانی، فروردین ۹۵)
اسب زین شده و افسار پاره
روزنامه کیهان – ۱۵ فروردین ۹۴- چند ماه پیش از امضای برجام، در مطلبی با عنوان «برد- برد نتیجه داد هستهای میرود تحریمها میماند!» نوشت: «با توجه به محتویات توافق، این نتیجه به دست میآید که آنچه طرف غربی در این مذاکرات به دست آورد، شفاف، قابل شمارش و الزام آور است و در مقابل آنچه ما به دست آوردیم مبهم و قابل تفسیر است».
در همان ایام – فروردین ۹۴- «حسین شریعتمداری» مدیر مسئول کیهان بااشاره به بیانیه مشترک قرائت شده در پایان مذاکرات ایران و ۱+۵ که از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تاکید کرد: «در یک کلمه باید گفت که اسب زین شده را دادهایم و افسار پاره تحویل گرفتهایم».
منتقدان برجام از همان ابتدا و به دفعات و با دلایل کارشناسی اعلام کردند که برجام «اقدامات نقد ایران در مقابل وعدههای نسیه طرف مقابل» است.منتقدان تاکید کردند که دولت ایران میبایست قبل از امضای توافق، قواعد بدیهی همچون «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیشبینی برگشتپذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» را به جهت حفظ منافع ملی و عزت مردم کشورمان رعایت کند.
اما برخی مقامات ارشد دولت آقای روحانی و رسانههای به ظاهر حامی دولت با شانه خالی کردن از پاسخ کارشناسی به انتقادها، منتقدان را به جهنم حواله دادند.
انکار وعدهها
همانطور که قابل پیشبینی بود، آمریکا در دولت باراک اوبامای مودب! و باهوش!-به تعبیر مقامات ارشد دولت آقای روحانی- در اولین روز اجرا-دی ماه ۹۴- برجام را نقض کرد. وزارت خزانهداری آمریکا با صدور بیانیهای از افزودن نام شرکتها و افراد جدید به فهرست تحریمهای ایران به واسطه ارتباط با برنامه موشکی ایران خبر داد. پس از آن، سریال نقض برجام توسط دولت اوباما با غارت ۲ میلیارد دلاری اموال ایران، تمدید قانون تحریمی آیسا، تصویب قانون محدودیت ویزا، تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا و پابرجا ماندن تحریم سوئیفت و…ادامه یافت.
در حالیکه ترامپ در رقابتهای ریاستجمهوری سال گذشته، سیاستهای دولت اوباما را زیر سؤال برده بود در موضوع ایران، مسیر اوباما را ادامه داد.
وی در تکمیل قانون محدودیت ویزای دولتِ اوباما، قانون جنجالی محدودیت مهاجرت را امضا کرد و در ادامه اقدامات ضدایرانی اوباما، قانون سیاه چاله تحریم- یا همان مادر تحریمها- را امضاء کرد.
آمریکا – چه در دولت اوباما و چه در دولت ترامپ- هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرد.
دستاورد تقریبا هیچ
به اذعان مقامات ارشد دولت،برجام تقریبا هیچ دستاوردی برای کشورمان نداشت. اما متاسفانه دولتمردان علیرغم اذعان به این مسئله، بهجای تغییر رویه و عذرخواهی و تلاش جدی برای جبران خسارتهای محض برجام، به انکار وعدهها روی آوردند. به این موارد توجه کنید:
– مردم بعد از توافق هستهای انتظار بیشازحد از اقتصاد نداشته باشند.(محمد باقر نوبخت،معاون رئیسجمهور)
– به برجام نگاه اقتصادی نداشته باشید.(بعیدینژاد، عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای و سفیر فعلی ایران در لندن)
– توافق هستهای باعث گشایش در همه حوزههای اقتصادی نمیشود.(محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت دولت یازدهم)
دلار ۱۰۰۰ تومانی!
بزککنندگان برجام مدعی بودند که در هر روز پس از اجرای توافق، ۱۷۰ میلیون دلار عاید کشور خواهد شد! یعنی حدود ۵ میلیارد دلار در هر ماه و بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار در هر سال. اکنون که دو سال از اجرای برجام میگذرد، با حساب سرانگشتی باید ۱۲۰ میلیارد دلار (معادل ۴۸۰ هزار میلیارد تومان) پول به کشور آمده باشد.
اکنون از شبی که عدهای با اسکناس یک دلاری آمریکا و هزار تومانی و پانصد تومانی ایران در خیابانهای تهران میرقصیدند رسیدهایم به معامله یک دلار آمریکا در برابر ۴۴۰۰ تومان!این در حالی است که در روز اجرای برجام-دی ماه ۹۴- قیمت دلار حدود ۳۵۰۰ تومان بود و این بدین معنی است که ارزش پول ملی حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
تورم ۲ رقمی
پایگاه خبری یورونیوز-تیرماه ۹۶- در گزارشی نوشت:«تورم هنوز پابرجاست و قیمتها همچنان بالا میرود».
در روزهای گذشته بانک مرکزی نیز در گزارشی اعلام کرد:نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۵ معادل ۱۰ درصد است. گفتنی است بانک مرکزی نرخ تورم آبان ماه را ۹/۹ درصد اعلام کرده بود.
این در حالی است که مقامات ارشد دولت، کاهش نرخ تورم را از ملموسترین دستاوردهای برجام معرفی میکردند.
پایان حفظ برجام به هر قیمت!
متاسفانه رویکرد «حفظ برجام به هر قیمت» از سوی دولتمردان موجب از بین رفتن فرصتها شده است.
بسیاری از کارشناسان تاکید دارند که شرط عبور از مشکلات اقتصادی فعلی، توجه به سیاستهای اقتصاد مقاومتی است. این در حالی است که متاسفانه اکنون حدود ۴ سال پس از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی، اجرای این سیاست همچنان روی کاغذ مانده است.
در حال حاضر مهار و هدایت نقدینگی حدود ۱۴۰۰ هزار میلیاردی از دلالی و سوداگری تورمآفرین به سمت فعالیت اقتصادی سالم به ویژه ساختوساز مسکن -که چرخ ۲۵۰ شاخه شغلی و صنعتی را میچرخاند- میتواند همزمان درمانکننده معضل بیکاری و رکود باشد و بخشی از تورم را نیز مهار کند؛ مشروط بر اینکه دولت تامین سود صاحبان سرمایه را تضمین نماید. این مهم را حتی برخی حامیان دولت نیز متذکر شدهاند.