جوان و یک منشور گرفتاری

گاهی این قشر در هدف گذاری های جامعه مانند تکه گمشده ای از پازل سیاست گذاری مسئولان می شوند با اینکه همه برنامه ها برای آنها است اما شواهد گاهی واقعیت تلخ را مانند سنگ تیپا خورده ای به سرشان می زند که بدون پول و پارتی هیچ چیز نیستی ! اما بعضی هاشان هم حساب دیگری برای خودشان باز کرده اند انگار هنوز امیدوارند تا در این روزگار پر هراس بتوانند به خوبی گلیمشان را از آب بکشند چون معتقدند باید آرزومند و امیدوار بود چرا که آرزو بر جوانان عیب نیست. تبلیغات پشت شیشه بانک را مرور می کند و آهی می کشد و راهش را می گیرد تا برود، با کنایه می پرسم شرایط چطور بود؟
با پوزخند می گوید: برای ما که خوب نبود. خودم را معرفی می کنم و می پرسم به عنوان یک جوان تا چه حد خواسته هایتان برآورده شده؟
پاسخ می دهد: همیشه می‌گویند برای جوانان برنامه‌ریزی کردیم. وام مسکن و ازدواج برایشان در نظر گرفتیم اما در عمل هیچ چیزی نمی‌بینیم. معلوم نیست این اعتبارات برای کدام جوان‌ها هزینه می‌شود. حمید ۲۸ سال سن دارد و معتقد است مسئولان تنها اعلام می‌کنند که به جوانان تسهیلات می‌دهند اما این جوانان استفاده‌کننده مشخص نیستند. انتظارش این است که مسئولان در ارائه تسهیلات، جوانان روستایی را در اولویت قرار دهند. یک خانم فوق لیسانس مدیریت هم نظر مشابهی درباره حمایت ها دارد و به طور علمی تری درباره خواسته های جوانان سخن می گوید: عنوان می‌شود بیش از ۳۵ درصد جمعیت کشور ما را جوانان ۱۴ تا ۲۹ ساله تشکیل می‌دهند. با توجه به این که درصد قابل توجهی از ساختار سنی کشور را جوانان به خود اختصاص می‌دهند توجه به جوانان اهمیت ویژه ای دارد.
زهرا کیانی ۳۵ ساله اشتغال را بزرگترین مشکل جوانان می داند و ادامه می دهد : در حقیقت در صورتی که مشکل اشتغال جوانان حل شود بیشترین مشکل جوانان حل می‌شود چرا که حل مشکل بیکاری خود به حل مشکلاتی مانند هزینه ازدواج، پرداخت قسط وام‌ها و خرید خانه و غیره کمک می کند. محمد شیری تقاب ۲۴ ساله می‌‌گوید: مشکل اشتغال یکی از بزرگترین مشکلات جوانان است. ببینید به عنوان مثال یک پسر جوان اگر بخواهد ادامه تحصیل بدهد و مقاطع بالای تحصیلی را ادامه دهد با توجه به اینکه دیگر مدرک کارشناسی خیلی با ارزش نیست باید مدرک کارشناسی ارشد را کسب نماید که در آن صورت با احتساب اینکه وی هیچ سالی پشت کنکور نمانده باشد ۲۴ یا ۲۵ ساله خواهد بود. او با این حساب سرانگشتی ادامه می‌دهد: این جوان در این زمان نه سربازی رفته است و نه از کار عملی چیزی می‌داند چرا که تا این زمان تنها تئوری‌ها را آموخته است. حالا شما بگویید چه کسی به وی کار می‌دهد. همه جا پارتی می‌خواهند. او با اشاره به اینکه بیرجند با مرکز استان شدنش خیر آنچنانی برای جوانانش نداشت اضافه می کند: یک دوره گفتند چون می خواهند اینجا نیروگاه برق بزنند و … به نیروی متخصص برق احتیاج خواهد بود و به همین دلیل بیشتر جوانان دنبال ادامه تحصیل در رشته برق رفتند، اما حقیقت اینجاست که استان شدن بیرجند فقط شلوغی شهر را به ارمغان آورد و آنهایی که باید سرکار می رفتند رفتند و ما که نه پول داریم و نه پارتی بیکار ماندیم. البته دوستش این را که بگوییم استان شدن بیرجند هیچ فیضی برای جوانانش نداشت را کمی بی انصافی می داند و می گوید : یک جای کار ایراد دارد چون مدام شنیده می شود که می گویند خراسان جنوبی بهشت معدن ایران، خراسان جنوبی بلند ترین تپه های ماسه ای جهان، خراسان جنوبی کویر لوت و . . . اما چرا اشتغال زایی در این استان کم و یا دیر انجام می شود علیرضا محمدی بر این باور است که دست هایی جلوی اشتغال زایی در استان گرفته اند که باید کشف شوند البته اگر مسئولی خواهان رفع مشکلات باشد.
این جوان ۳۵ ساله انگار از خیلی چیزها دلش گرفته است ادامه می دهد: باورتان نمی شود همین شهر بیرجند در بحث گردشگری چقدر جای کار دارد، و از همه مهمتر چه نخبه هایی که در سیستم های اداری درگیر می شوند و در نهایت ترجیح می دهند طرح شان را قاب کنند و به دیواربزنند.
وی ترجیح می دهد این جمله را تکرار کند که زمینه اشتغال زایی وجود دارد اما اشتغال زایی انجام نمی شود یا به این دلیل که دولت همه جا ورود پیدا کرده و حالا پول ندارد.
او معتقد است اگر بخواهیم می توانیم اما باید موانع برداشته شود و این حذف موانع در خراسان جنوبی از شکستن شاخ گاو سخت تر است. چون اگر فقط مشکل از بی پولی دولت بود در استان های دیگر فلان مشکلی که ما در این استان برای اشتغال زایی با آن مواجه ایم وجود نداشت.
معاون سازمان ملی جوانان خردادماه سال ۱۳۸۵ از تهیه برنامه ملی اشتغال جوانان خبرداد، برنامه ای که به برخی از استان ها نرسید و از برخی استان ها هم گذشت اما آنچه در این برنامه مورد توجه بود این بود که عنوان شد در این برنامه هشت بند مختلف برای رفع مشکل اشتغال جوانان پیش بینی شده است که شامل ارتقای بهره‌وری نیروی جوان، افزایش فرصتهای شغلی جدید به خصوص در حوزه (IT)، تسهیل قوانین و مقررات بازار کار، افزایش حضور موثر بخش خصوصی در اشتغال جوانان، تقویت و حمایت از کارآفرینی جوانان،‌ گسترش مهارت آموزی آنان، افزایش انگیزه کار در جوانان و اصلاح قوانین کار و امور اجتماعی پیش بینی شده است..که البته باید در دولت تدبیر و امید هم ادامه می یافت. گزارش های مدیر کل فنی و حرفه ای و کار و دانش ها و وام هایی که بابت اشتغال در این چند سال پرداخت شد و برخی از آن ها به ثمر ننشست نشان می دهد همه مسئولان دغدغه جوانان را دارند اما این دغدغه نتوانسته هنوز آنچنان که باید راه گشایی کند، این را عده ای از مصاحبه شونده ها این طور عنوان می کنند که در یک مقطع زمانی با افزایش ساخت و سازهای مسکن عده زیادی مشغول به کار شدند و حتی جوانان زیادی از روستاها به شهرها آمدند و با این حساب تشکیل خانواده دادند اما الان مانده در گل نه راه پیش دارند نه راه پس، چون در این برنامه ها هیچ گاه به اشتغال پایدار اندیشیده نشده است.
«از دختران جوان در اشتغال سوء استفاده می‌شود» این نظر فاطمه علیزاده جوانی ۲۲ ساله که ورزشکار نیز هست در خصوص اشتغال جوانان است و می گوید« شرکت‌های خصوصی تمایل به استخدام زنان جوان در کادر خود دارند. زیرا با حقوق کم زنان راضی به کار می‌شوند.»
او اضافه می‌کند: «شغل وجود دارد اما با حقوق بسیار پایین جوانان باید استخدام شوند و مردان جوان برای اینکه باید یک زندگی را اداره کنند حاضر نمی‌شوند با این حقوق کار کنند».
جوانان چه دختران و چه پسران معتقد هستند که در زمینه اشتغال به رغم قوانینی که وزارت کار تعیین کرده است، بیشتر ادارات غیر دولتی آن را رعایت نمی‌کنند. زیرا هیچ ناظری بر فعالیت شرکت‌های غیر دولتی نظارت نمی‌‌کند. این است که بحث خوداشتغالی چند سالی است پر رنگ تر از قبل بین جوانان زمزمه می شود که البته آن هم چالش های خود را دارد.
برنامه ریزی جامع برای جوانان هر ساله با نزدیک شدن فصل تابستان و بحث اوقات فراغت جوانان مطرح می‌شود. تمام سازمان ها و نهادهای مختلف برنامه‌ریزی‌های مختلفی برای پر کردن اوقات فراغت جوانان پیش‌بینی می‌کنند که اصولا به رغم این همه برنامه‌ریزی باز هم تعداد زیادی از جوانان برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت خود ندارند. صندوق مهر رضا(ع)، افزایش وام ازدواج، اختصاص وام مسکن برای خرید و یاساخت مسکن و . . . همه این ها اگر کار نباشد چطور دریافت و یا پرداخت می شود . این سوال در ذهن همه جوانان وجود دارد که مشکلات آنان کی حل می‌شود. رئیس سازمان ملی جوانان به این سوال پاسخ نداده است اما عنوان می‌‌کند« جوانان مطمئن باشند که دولت و مسئولان کشور دارند به سختی برای حل مشکلات آنان تلاش می‌‌کنند» اما آیا جوانان می توانند امیدوار باشند که دولت مشکلات آنان را حل خواهد کرد؟ آیا تلاش مسئولان کشور به حل معضل بالا رفتن سن ازدواج، خرید مسکن، اشتغال و غیره نخواهد انجامید؟