وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
سوالات انتخابات مهمترین مسئله‌‌ای است که سخنگوی شورای نگهبان در گفتگویی به آن پاسخ داده است.
به گزارش حوزه مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، طبعا زمانی که مقابل سخنگوی شورای نگهبان قرار می‌گیریم آن هم در آستانه برگزاری انتخابات و در این فرصت باقی مانده اندک، سؤالات بیشتر معطوف به همین موضوع خواهد بود همین انتخابات و هم ادوار انتخابات. مهمترین مسئله‌‌ای که اکنون مورد سوال است بحث رجال سیاسی است.بالاخره شورای نگهبان چه تصمیمی در این مورد دارد؟ تصور من این است که یک رویه عرفی وجود دارد که در هر دوره با توجه به شرایط روز و افرادی که حضور پیدا می‌کنند تصمیم گرفته می‌شود. آیا این تصور من در مورد عرفی بودن این مسئله درست است؟ من فکر می‌کنم قرار بود اتفاقاتی در این مورد در شورای نگهبان بیفتد و بحث‌هایی صورت بگیرد. اگر اتفاق جدیدی در این مورد افتاده، بگویید وگرنه بفرمایید معیارهای شورای نگهبان چیست؟
کدخدایی: در رابطه با بحث رجل سیاسی و معیارهای اصل یکصد و پانزدهم قبلا شورای نگهبان یک رویه‌ای داشت که همچنان آن رویه برقرار است و در تشخیص مصادیق اعضای شورای نگهبان اعلام نظر می‌کنند که در گذشته در همه انتخابات انجام شده است. دور قبل در این مورد تلاش داشتیم یک آیین‌نامه داخلی تدوین شد که مسئله مقداری شفاف‌تر شود.یک کمپ داخلی بود و طبیعتا برای خود اعضا و برای بیرونی‌ها به آن شکل نمی‌توانست اثری داشته باشد اما اخیرا که سیاست‌های کلی انتخابات از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد، ذیل جزء ۵ بند ۱۰ تعیین معیارها و شرایط و تشخیص آن‌ها را برعهده شورای نگهبان گذاشتند. این کار در دستور کار شورای نگهبان قرار گرفت و دوستان کارشناس ما هم بحث‌های خوبی داشتند. یکی، دو نوبت است که در شورای نگهبان بحثمان این بوده که بررسی اصلی را داشته باشیم. به دلیل این گرفتاری‌ها و مصوباتی که آمده، فرصت نشد. خوشبختانه بحثی را در مورد جزء ۵ بند ۱۰ اصل یکصد و پانزدهم داشتیم. بحث‌های خوبی هم شد اگر چه بحث‌ها مقدماتی بود. قرار شد ادامه پیدا کند و همه نظراتشان را بدهند ولی می‌گذاریم تا زمانی که ثبت‌نام‌ها آغاز شود ان شاءالله تا قبل از آن بتوانیم نظر شورای نگهبان را بر اساس معیارهایی که در قانون اساسی است و در سیاست‌های کلی تدوین شده، اعلام کنیم.
معیارها برای رجل سیاسی تا الان، تاحدودی عرفی بوده است
یعنی تصور می‌کنید ممکن است به این انتخابات برسد؟
کدخدایی: ما تلاشمان این است که برای انتخابات برسد.
اکنون که به صورت مدون وجود ندارد طبعا رویه سابق برقرار است. بفرمایید طبق همان رویه عرفی که وجود دارد، رجل سیاسی برای شورای نگهبان کیست؟
کدخدایی: معیارها تا الان، تاحدودی عرفی بوده است. یعنی افرادی که ثبت‌نام می‌کردند در شورای نگهبان مورد بحث قرار می‌گیرند و اگر مانع قانونی وجود نداشت، بحث می‌شود که مثلا فردی مسئولیت اجرایی داشته یا نداشته و اگر داشته، چه وضعیتی بوده و چقدر در آن مسئولیت اجرایی موفق بوده است. در مورد ویژگی‌های مذهبی‌اش بحث می‌کردند و اینکه به هر حال در حوزه مذهب فعالیت‌ها و اقداماتی که انجام داده قابل احترام است. طبیعتا در بحث‌های امانت‌داری و تقوا هم بحث‌هایی می‌شد. اما نهایتا رأی‌گیری شورای نگهبان تعیین‌کننده است.
یعنی اجماع تکلیف را معین می‌کند؟
کدخدایی: خیر، اجماع لازم نیست برای تأیید افراد اکثریت را می‌خوانیم. پرونده فردی که باز شود، مطالب مطرح و هر کدام از اعضا صحبت می‌کنند و نهایتا رأی‌گیری که آیا شرایط اصل یکصد و پانزدهم را دارد یا ندارد؟ اگر ۷ رأی وجود داشت، کفایت (می‌کرد) و اعلام می‌شد.
بعد از مهلت ثبت‌نام پرونده همه افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند باید به شورای نگهبان بیایند.
کدخدایی: در وزارت کشور که ثبت‌نام آغاز می‌شود برای پرونده‌ها هم برای شورای نگهبان فرستاده می‌شود.
کارشناسان امور انتخابات بررسی‌های مقدماتی در مورد افرادی که ثبت نام کرده‌اند را انجام می‌دهند
بعد این اتفاق می‌افتد که همه پرونده‌ها بلااستثنا وارد جلسه شورا می‌شود؟
کدخدایی: بله. کارشناسان امور انتخابات بررسی‌های مقدماتی را انجام می‌دهند. ما اداره کل انتخابات داریم که کارشناسان بررسی می‌کنند اگر کسی سوابق سوئی داشته باشد از وزارت اطلاعات تشخیص هویت و نیروی انتظامی سوال می‌کنند ممکن است نسبت به افراد گزارش‌هایی رسیده باشد که آن گزارش‌ها را بررسی می‌کنند و ماحصل را به آقایان اعضا در جلسات اعلام می‌کنند. تصمیم گیرنده اعضای شورا نگهبان هستند.
یعنی همه افرادی که ثبت‌نام می‌شوند ۱۲ نفر شورا باید در مورد آن‌ها نظر دهند؟ حتی اگر هزار نفر ثبت‌نام کرده باشند؟
کدخدایی: همه مسائل به شورا گزارش می‌شود و اعضای شورا نظر می‌دهند حتی برای کسی که محکوم کیفری است.
یعنی همه اسامی به جلسه شورا می‌آیند؟
کدخدایی: بله باید به جلسه شورا بیاید و باید نظر دهد.
بعد از آن طبیعتا شما به یک عده محدودتری می‌رسید.
کدخدایی: بله، تعدادی وضعیتشان روشن است.
بعد دوباره سر همان مثلا ۱۵ نفری که می‌مانند، برمی‌گردید
کدخدایی: حسب مورد و اسامی که برایمان می‌آید. مثلا آقایی وزیر و معروف بوده، سمتی داشته را بررسی می‌کنیم. ۵ نفر بعد از آن آدم‌های گمنامی بوده‌اند و ممکن است سوابق کیفری هم داشته باشند طبیعتا آن‌ها ساده‌تر کنار گذاشته می‌شوند.
مثلا به آقای زید که رسیدید همان اول تصمیم می‌گیرید که دیگر جلسه دوم ندارید؟
کدخدایی: بله، بحث می‌کنیم. مگر اینکه تحقیقات ناقص باشد آنوقت دوباره بحث می‌کنیم یا اینکه مذاکرات شورای نگهبان به نتیجه نرسد و کافی نباشد و بخواهیم در یک جلسه دیگر بحث می‌کنیم.
این اتفاق زیاد افتاده؟
کدخدایی: زیاد نه ولی بعضا اتفاق می‌افتد.
سال ۹۲ اتفاق افتاد؟
کدخدایی: بله، برخی افراد اینطور شدند و چند جلسه صحبت کردیم.
غیر از آقای هاشمی فرد دیگری هم بود؟
کدخدایی: برخی افراد بودند.
آقای روحانی هم بودند؟
کدخدایی: ضرورتی ندارد بگویم.
دو یا سه جلسه برای بررسی صلاحیت هاشمی جلسه تشکیل دادیم
راجع به آقای هاشمی چند جلسه تشکیل شد، حالا که ایشان به رحمت خدا رفتند شاید راحت‌تر بتوانید اظهار نظر کنید.
کدخدایی: دو یا سه جلسه‌ای بود. باید جلسات را ببینم.
یعنی در مورد آقای هاشمی به اکثریت نمی‌رسیدید؟
کدخدایی: خیر بحث‌های کارشناسی است به هر حال آقایان باید قانع شوند و بعد به سراغ رأی‌گیری برویم. هر کسی ممکن است نظر موافق یا مخالف داشته باشد و نسبت به همه همینطور است.
یعنی رأی‌گیری نمی‌کردید؟
کدخدایی: اینطور نیست که یکبار رأی‌گیری کنیم و دوباره باز هم رأی‌گیری کنیم این که نمی‌شد.
خبری راجع به آقای هاشمی منتشر شد که دوباره رأی‌گیری شد!
کدخدایی: آن خبر کذب است. صراحتا چند بار دیگر هم گفته‌ام که خلاف واقع است.
بحث‌های کارشناسی بین ۱۲ نفر می‌شد یا از بیرون مسائلی منتقل می‌شد؟
کدخدایی: جلسات شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها چه مجلس و چه ریاست جمهوری محرمانه است. مخصوصا وقتی میخواهیم جمع‌بندی و نتیجه گیری کنیم. اما مثلا در یک جلسه اقای زید را بررسی می‌کنید و می‌گویید که نیازمند تحقیقات است. بحث‌های مختلف هم می‌شود و آقایان می‌خواهند که تحقیقات بیشتری صورت بگیرد. دوستان کارشناس ما باید بروند و تحقیق کنند. ممکن است بگوییم از وزارت اطلاعات به عنوان یک مرجع رسمی باید دوباره سوال کنیم که باز سوال می‌کنیم. ممکن است آقایان بگویند که کارشناسان در جلسه شورا بیایند و مستقیما برای خود ما توضیح دهند.
یعنی این درخواست شورا نگهبان است؟
کدخدایی: بله، کارشناسان را دعوت می‌کنیم تا بیایند و توضیح دهند همه این احتمالات وجود دارد و همه اینها رویه شورای نگهبان بوده تا الان.
یعنی استثنا نبوده است؟
کدخدایی: نخیر، ممکن است خواندن پروژه یک فرد کافی باشد و آقایان به تصمیم برسند، رأی بدهند مثبت یا منفی و تمام شود. ولی خیلی از این افراد هم هستند که چند جلسه بحث می‌شود. فرقی هم نمی‌کند که آدم معروفی باشد یا نباشد. در چند جلسه بحث می‌کنیم و به جمع‌بندی نهایی می‌رسیم ابهامات و تردیدهایی اگر وجود داشته باشد و وقت تمام شده باشد و آقایان قصد رفتن داشته باشندبرای جلسه دیگری می‌گذاریم با این که ممکن است بگوییم تحقیقات بیشتری صورت می‌گیرد و به کارشناسان ارجاع کنیم تا در این موضوع هم بررسی و نظرشان را به ما اعلام کنند.
آقای مصلحی در سال ۹۲ به درخواست شورای نگهبان آمده بودند؟
کدخدایی: معمولا به شورا می‌آمدند.
مصلحی در مورد آقای هاشمی در شورای نگهبان گزارش ارائه داد
در مورد آقای هاشمی، شورا از آقای مصلحی دعوت کرد که گزارش دهند؟
کدخدایی: بله
یعنی درخواست آقای مصلحی نبود؟
کدخدایی: خیر، گاهی اوقات برای نمایندگان مجلس، دوستان وزارت می‌آیند و از آنجا که اطلاعات بیشتری دارند در جلسه شورا توضیح می‌دهند. اگر آقایان اعضاء قبول کنند، مانعی نیست. درمورد آقای هاشمی هم ما دعوت کردیم.
آیا طبق گزارشی که آقای مصلحی دادند، اعضای شورا به این نتیجه رسیدند که ایشان تأیید نشوند؟
کدخدایی: خیر، اصلا، اعضای شورا طی دو یا سه جلسه‌ای که بحث داشتیم تقریبا جمع‌بندی را داشتند.
یعنی اکثریت از اول هم نظرشان این بود که به آقای هاشمی رأی ندهند؟
کدخدایی: از اول هم همین بود. منتها رأی‌گیری نکرده بودیم. آقای مصلحی هم توضیحات کلی و کلانی ارائه دادند که نسبت به شخص آقای هاشمی نبود. مسائل کلی انتخابات و تهدیدهایی که وجود دارد را بحث کردیم و رفتند. فکر می‌کنم جلسه رأی‌گیری هم بعدا انجام شد نه اینکه در همان جلسه رأی بگیریم.
دو سال پیش طی گفت‌وگویی که با آقای هاشمی داشتیم از ایشان ماجرای رد صلاحیت را پرسیدیم ظاهرا دو نفر برای ایشان پیغام می‌برند. آیا این به درخواست شورا بوده است؟
کدخدایی: بله، خود من گفتم و با این دو فرد هم صحبت کردم.
که انصراف دهند!
کدخدایی: بله
آقایان لاریجانی و روحانی با مرحوم هاشمی صحبت کردند که از انتخابات انصراف دهند/ وقتی در جلسه رأی‌گیری می‌شود و فرد برای تأیید رأی نمی‌آورد، انصراف دهند که ما نتیجهای اعلام نکنیم
آقای لاریجانی و آقای دکتر روحانی.
کدخدایی: بله
مشخصا چه پیغامی دادید؟ گفتید که انصراف دهید تا ما شما را رد صلاحیت نکنیم؟
کدخدایی: در رابطه با اشخاص مخصوصا در مورد کسانی که معروف هستند این رویه شوراست وقتی در جلسه رأی‌گیری می‌شود و فرد برای تأیید رأی نمی‌آورد، انصراف دهند که ما نتیجهای اعلام نکنیم. وقتی انصراف داده می‌شود، نتیجه اعلام نمی‌شود. در مورد شخص ایشان هم همین پیشنهاد بود اینکه چگونه این کار انجام شد، یادم هست که آخر وقت بود و قرار بود برخی آقایان فقها با ایشان صحبت کنند اما چون به قم رفته بودند و نبودند، نهایتا من پیشنهاد کردم که از طریق آقای روحانی و لاریجانی می‌توانیم اعلام کنیم. استقبال کردند و قراری با آقای روحانی گذاشتم که در همین ساختمان آمدند و صحبت کردیم و مطلب را گفتیم. به آقای لاریجانی هم تلفنی گفتیم ولی هر دو زحمت کشیدند و فردا صبح نتیجه را به ما اعلام کردند و گفتند که صحبت کرده‌اند و آقای هاشمی هم گفتند که من انصراف نمی‌دهم. تکلیف ما هم همین بود که اعلام شود.
دلیل رد صلاحیت ایشان چه بود؟ آیا سن و سال ایشان مطرح بود؟
کدخدایی: در مورد ریاست جمهوری بارها عرض کرده‌ام که اصل جمع بندی در مورد تأیید صلاحیت‌ها، رأی اعضای شورای نگهبان است که حالا اگر بخواهیم مورد یا مواردی را بگوییم ممکن است اگر کسی رأی نداده باشد به یک جهت باشد و دیگری که رأی ندارده باشد به جهت دیگری باشد پس نمی‌توانیم بگوییم. مهم است افرادی که در شورای نگهبان هستنتد به اقتناع برسند که رأی مثبت یا منفی بدهند.
هیچ رایزنی‌ای بعد از انجام آن نشد؟
کدخدایی: بعد از آنکه با آقای روحانی و آقای لاریجانی صحبت کردیم و آقایان هم همان فردایش آمدند و صحبت کردند دیگر نتیجه را اعلام کردیم.
در همان سال ۹۲ در دوران تحقیقات خبری منتشر شد که بازخوردهای زیادی داشته اما نهایتا تکذیب شد. خبر این بود که آقای روحانی رد صلاحیت شدند! این خبر صحت داشت؟ آیا راجع به ایشان مجددا بحث کردید؟
کدخدایی: رد صلاحیت نبود بحث‌های مختلفی بود اما اینکه رد صلاحیت شده باشند نبود.
یعنی اینکه بحث کردید که ایشان بمانند یا بروند؟
کدخدایی: به هر حال ببینید! در مورد پرونده افراد تازمانی که هنوز شورای نگهبان فرصت دارد ممکن است اخبار یا گزارش‌هایی بیاید و آقایان مایل باشند گزارش‌ها را بشنوند و ببینند. طبیعتا ما تکلیف داریم که جلسه بگذاریم و این گزارش‌ها را مطرح کنیم. بحث برخی از گزارش‌ها ولی اینکه بحث صلاحیت باشد خیر.
یک سوال مهم راجع به انتخابات و شورای نگهبان وجود دارد که اگر شما توضیح بدهید شاید ابهامات بر طرف شود. سوال این است که فرد مثل آقای سعیدی‌کیا و شریعت‌مداری با آن همه سابقه وزارت رد صلاحیت می‌شوند و در مقابل فردی مثل آقای غرضی تأیید و وارد انتخابات می‌شوند. چه معیاری در این مورد وجود دارد؟
کدخدایی: همین بحث رأی است که شما می‌فرمایید دلیل رد صلاحیت فلانی چه بوده است؟ رأی افراد است من که نشسته‌ام و آقای زید را میبینم با سابقه ای که دارد، نظرم مثبت است. همکارم که در کنار من نشسته، همین فرد را منفی می‌بیند و رأی منفی می‌دهد طبیعتا افرادی که رأی مثبت یا منفی می‌دهند نزد خودشان حجت و دلایلی دارند. اما اینکه بخواهیم بگوییم این دلیل شورای نگهبان یا حجت شورای نگهبان است، نمی تواند باشد. اما نکته مهم این است که به هر حال آقای زید رأی می‌آورد و مورد تعجب شما می‌شود ولی آقای امر رأی نمی‌آوردو باز دوباره شما تعجب می‌کنید.
یعنی شورای نگهبان تشخیص داده که آقای غرضی می‌تواند ایران را اداره کند؟
کدخدایی: روی اشخاص صحبت نکنیم.
مثلا آقای زید؟
کدخدایی: به هر حال تشخیص آقایان این بوده و ما نمی‌توانیم خلاف آن را بگوییم.
تصوری که ایجاد شد این بود که بالاخره کسی باشد که سطحش از بقیه خیلی پایین‌تر باشد که خیلی هم رأی پایینه برخی شخصیت‌ها به چشم نیاید یا بهتر بگوییم برخی افراد نفر آخر نشوند. آیا این درست است؟
کدخدایی: یک علت اینکه شاید این فاصله‌ها را حس می‌کنید به دلیل این است که ما واقعا معیار عینی نداشتیم معیارهای من بیشتر کیفی است و طول موج و فرکانس معیار کیفی خیلی زیاد است باید بتوانیم این را حتما به یک معیارهای عینی و ملموس تبدیل کنیم که اگر این کار بشود به راحتی می‌توانیم به شما بگوییم که اگر زید رد یا تأیید شده به خاطر این بوده که این ها را نداشت.در مجلس این مسئله مقداری ملموس‌تر است اگرچه آنجا هم اعتقاد و التزام عملی به اسلام دامنه وسیعی دارد و نیازمند جزئی تر و کمی‌تر کردن مسئله است. در ریاست جمهوری خیلی غیر عینی بودن شرایط این آثار رادارد. یعنی موجب می‌شود که ابهامات وجود داشته باشد.
به انتخابات سال ۹۶ برویم؛ بحث مهمی که این روزها وجود دارد این است که گفته شده حتما دلیل نمی‌شود فردی که اکنون رئیس جمهور است پس برای دور بعد هم حتما باید تأیید صلایت شود. اما دوستانی که نقد دارند میگویند ایشان از تاریخی که انتخابات برگزار می‌شود تا تاریخی که رئیس جمهور بعدی سرکار می‌آید رئیس جمهور است. چگونه یک فرد بی‌صلاحیت می‌تواند رئیس جمهور مملکت باشد؟
کدخدایی: اگر قول می‌دهید تیتر یک نکنید، توضیح می‌دهم؛ این یک بحث کارشناسی و کاملا حقوقی است ولی دوستان رسانه‌ای این خبر را سیاسی می‌کنند. واقعیت این است که ما هیچکدام قصد این کار را نداریم و من فقط قانون را توضیح می‌دهم. قانون می‌گوید همه کسانی که ثبت‌نام می‌کنند چه برای انتخابات مجلس و چه برای انتخابات مجلس و چه ریاست جمهوری و چه خبرگان، شورای نگهبان باید بررسی صلاحیت شوند. فرقی نمی‌کند فرد نماینده فعلی است، نماینده سابق یا یک فرد عادی. فرقی نمی‌کند رئیس جمهور فعلی است یا رئیس جمهور قبلی یا فرد ساده‌ای که اصلا پستی نداشته باشد. در خبرگان، هم به همین صورت است. پس تکلیف قانونی شورای نگهبان این است که همه افرادی که ثبت نام می‌کنند را بررسی کند. در رابطه با سوال دومتان؛ صلاحیت مقامات که قبلا تایید شده‌اند به همان دوره چهار ساله محدود است. ما به آن دوره چهار ساله وارد نمی‌شویم و نمی‌گوییم پرونده نماینده مجلسی که الان نماینده مجلس و نزدیک انتخابات است، تایید نمی‌شود. سوالتان این است که او چگونه الان نماینده مجلس است و این سوالی است که از سوی نمایندگان هم مطرح شده است. می‌گوییم شما برای آن چهار سال دوره قبل تایید شدید. اظهار نظر شورای نگهبان اگر الان مبنی بر رد باشد مربوط به دوره آینده می‌شود. این بحث کاملا حقوقی است و خواهشم این است که خیلی سیاسی نشود.
پس آن دوره چه می‌شود؟
کدخدایی: آن دوره سر جای خودش است، اظهار نظر شورای نگهبان برای چهار سال گذشته بوده و اظهار نظر فعلی‌اش برای چهار سال آینده است. شورای نگهبان قبلا برای چهار سال گذشته، اظهار نظر کرده بنابراین مورد تایید است.
یعنی تا پایان همین دوره فقط صلاحیت دارد؟
کدخدایی: بله، حکم قانون است نه حکم من و افراد دیگر.
میگویند آقای روحانی جلسه‌ای با حضرت آقا داشتند و آقای روحانی بعد از آن جلسه گفته که من در دوره بعدی نامزد می‌شوم ماجرا چیست؟
کدخدایی: ما راه خودمان را می‌رویم .
به شما ابلاغ، پیام و توجهی شده است؟
کدخدایی: معمولا چیزی به ما ابلاغ نمی‌شود.
میگویند معمولا شورای نگهبان به بعضی شخصیت‌ها می‌گوید اگر در انتخابات شرکت نکنید بهتر است؟
کدخدایی: شورای نگهبان به عنوان یک مقام رسمی و جایگاه رسمی این کار را نمی‌کند ولی مثلا شما از من می‌پرسید که می‌خواهید برای مجلس ثبت نام کنید. به عنوان دوست نظرت در این مورد چیست؟ ممکن است بگویم با این شرایط شما بروید یا نروید. به عنوان یک نظر شخصی ممکن است توصیه‌ای داشته باشم ولی به عنوان نظر قانونی و الزام‌آور ابدا این کار را نخواهم کرد.
اکنون این اتفاق افتاده است؟
کدخدایی: بله تعدادی آمده‌اند.
ممکن است برخی را که رد صلاحیت کردیم، تایید کنیم
از چه زمانی کار انتخابات ۹۶ را شروع می‌کنید؟
کدخدایی: در بحث انتخابات باید هیئت‌های نظارتی شکل بگیرند و هیئت‌های نظارت باید هیئت‌های اجرایی را در رده‌های مختلف تایید کنند و طبیعتا کارهای مقدماتی برای برگزاری انتخابات از جمله آموزش ناظرین و افرادی که باید سر صندوق‌ها باشند در حال انجام است ما کار خاص دیگری را شروع نکرده‌ایم.
افرادی در انتخابات قبل صلاحیتشان تایید نشده اما در این دوره شروع به کار انتخاباتی کرده‌اند آیا ممکن است صلاحیت این افراد تایید شود؟
کدخدایی: بله ، ممکن است ما اشتباه کرده باشیم. ممکن است فرد مستندات جدیدی را داشته باشد و آن‌ها را برای ما بیاورد ممکن است قبلا یک مرجع رسمی نظری داده بود که اشتباه کرده و حالا نظرش را اصلاح کرده باشد. به خاطر همین است که قانون‌گذار می‌گوید صلاحیت هر فردی باید در همان دوره مورد بررسی قرار بگیرد یعنی اگر یک نفر ده بار هم ثبت نام کرده باشد ما ده بار صلاحیتش را بررسی می‌کنیم تا اگر اشتباه یا کوتاهی صورت گرفته باشد جبران شود و حقی از کسی تضییع نشود.
نمی‌توانیم نیت‌خوانی کنیم و انگیزه فرد را شناسایی کنیم
یک بحث در میان اصلاح‌طلبان این روزها خیلی مطرح شده است، میگویند ممکن است افرادی را تحت عنوان نامزد پوششی برای ثبت نام راهی وزارت کشور کند. سوال این است که اگر یک نفر اعلام کند که نامزد پوششی است و تا قبل از انتخابات بخواهد انصراف دهد آیا شورای نگهبان صلاحیت او را تایید می‌کند؟
کدخدایی: تا الان نداشته‌ایم که کسی بگوید من برای نیامدن ثبت نام کرده‌ام! چون همه برای آمدن ثبت نام می‌کنند. ولی گاهی اوقات شده که فردی گفته می‌خواهد بداند صلاحیتش تایید می‌شود یا نمی‌شود؟ از جهت عقلی این اشکال دارد چون به هر حال فرد می‌خواهد کار عبثی انجام دهد ولی واقعیت این است که قانون دست ما را بسته و ما نمی‌توانیم کسی را منع کنیم . یعنی نمی‌توانیم نیت‌خوانی کنیم و انگیزه فرد را شناسایی کنیم و بگوییم برای رقابت واقعی آمده یا برای پوشش یا اینکه فقط می‌خواهد تاییدش را بگیرد. اینها را نمی‌توانیم استخراج کنیم. این امکان‌پذیر نیست بنابراین حمل بر این می‌کنیم که همه کسانی که می‌آیند و ثبت نام می‌کنند واقعا می‌خواهند در رقابت شرکت کنند و صلاحیتشان را هم بررسی می‌کنیم. حالا دیگر هر اتفاقی افتاد بقیه‌اش با اراده خودشان است.
اگر اعلام کند که برای کاندیدا نشدن می‌آید چطور؟
کدخدایی: ما منع قانونی نداریم.
یعنی اصلا کاری ندارید به اینکه فردی اعلام کند نمی‌خواهد تا روز آخر در انتخابات بماند؟
کدخدایی: بله چون قانون‌گذار اجازه ندارد که به انگیزه‌ها وارد شود. کار عبثی است ، وقت ما را هم می‌گیرد. منع قانونی ندارد. افرادی را داریم که ثبت نام می‌کنند و تمام مراحل را می‌روند اما دو روز قبل از انتخابات انصراف می‌دهند شما اصلا انگیزه‌اش را هم متوجه نمی‌شوید این افراد را در مجلس زیاد داریم و چاره‌ای هم نداریم.
آقای رئیسی هروقت بخواهد می‌تواند از سمت هیات نظارت استعفا کند و نامزد شود
یک بحث دیگر درباره این دور از انتخابات مسئله جناب آقای رئیسی است در قانون گفته شده کسی که در سمت ایشان قرار دارد قبل از ثبت نام باید استعفا کند اما گفته نشده منظور از ثبت نام دقیقا چه روزی است؟ آیا روز ثبت نام نامزد مطرح است یا ثبت نام کاندیداها؟ از لحاظ قانونی بفرمایید فردی که در این سمت قرار دارد چه زمانی باید استعفا دهد؟
کدخدایی: ایشان هر وقت که اراده کرد و اگر قرار بر آمدن داشته باشد باید استعفا دهد. حالا این استعفا هر چه زودتر بهتر. قانون‌گذار برای برخی سمت‌ها زمان معلوم کرده مثلا می‌گوید ۶ ماه قبل یا ۹ ماه قبل استعفا دهید که در مجلس زیاد داریم . ولی برای ریاست جمهوری استعفاهای محدود به زمانمان کم است. استعفای از حیث دخالت در انتخابات را داریم . مثلا هیچ کدام از افرادی که به نحوی در انتخابات دخیل هستند یا دخالت دارند حق ندارند ثبت نام کنند. ایشان هر وقت اراده کرد که ثبت نام کند، استعفا می‌دهد و ثبت نام می‌کند اینجا دیگر محدودیت زمانی نداریم هر وقت خواست اعلام می‌کند و هیچ منعی ندارد.
یک نکته مهم در مورد شما وجود دارد که آن ماجرای رای گرفتن شما از مجلس دهم است. چه اتفاقی افتاد که شما رای گرفتید آن هم از این مجلس؟
کدخدایی: بقیه هم پرسیده‌اند، من نمی‌دانم چه شد؟ ما احترام می‌گذاریم رای مجلس بوده است.
میگویند با آقای عارف مذاکره کرده‌اید؟
کدخدایی: مذاکره به مفهوم این نیست . مشکلی ندارد و محدودیتی ندارد از جهت اینکه بگویم دوستانی در همه طیف‌ها داریم و معمولا هم رایزنی می‌کنیم ولی اگر خاطرتان باشد هم فراکسیون امید همه افراد را دعوت کرد و هم فراکسیون ولایت. چون همه را دعوت کردند ما هم رفتیم و آنجا صحبت هم کردیم. نظراتمان را گفتیم آن‌ها خیلی شفاف سوال کردند و ما هم شفاف پاسخ دادیم. گفتیم ما اینگونه هستیم و بعد هم در آن فراکسیون همین حرف‌ها را زدیم. در صحن مجلس هم که آمدیم همان حرف‌ها را زدیم حرفی خارج از آنچه در صحن گفته شد در آنجا مطرح نبود.
یعنی هیچ مذاکره جداگانه‌ای در جریان نبوده است؟
کدخدایی: مذاکره به مفهوم مذاکره نبوده بیان دیدگاه‌های دو طرف بود چون هر ۵ نفر رفتند.
بعد از رای آوردن من در شورای نگهبان گویا با آقای عارف از سوی اصلاح طلبان خارج از مجلس برخورد شده است
اصلاح‌طلبان خارج از مجلس تصمیمشان این بود که شما رأی نیاورید خبری که من دارم این است که به آقای عارف گفته بودند تلاش کنید آقای کدخدایی رأی نیاورد. یعنی تصمیم تشکیلاتی جناح اصلاح‌طلب این بود که شما رأی نیاورید. این تصمیم به اعضای فراکسیون امید هم ابلاغ شده بود.
کدخدایی: برای اولین بار این نظر شما را تأیید می‌کنم چون من خودم هم اخباری داشتم. بعد از این اتفاق هم گویا با آقای عارف از سوی اصلاح طلبان خارج از مجلس برخورد شده است.
آنچه رخ می دهد درواقع این است که آقای عارف قبل از رأی‌گیری بین نمایندگان امید در صحن علنی مجلس حاضر شده و گفته که تصمیم عوض شده و ما میخواهیم به آقای کدخدایی رأی بدهیم چه اتفاقی در این یک ساعت افتاد؟
کدخدایی: آقای عارف از اول نظرش مثبت بود. چون شخصا مرا می‌شناسد و من هم شخصا با ایشان ارتباط دارم. اصلا ربطی به فراکسیون امید و مجلس ندارد بنابراین اینکه آقای عارف نظرشان عوض شده باشد، خیلی بعید است چون نظرشان از اول مثبت بود. بقیه را نمی‌دانم.
میگویند آیت‌الله جنتی با آقای عارف تماس داشته است؟
کدخدایی: نمی‌دانم باید از ایشان سوال کرد.
یعد از آن اتفاق که فراکسیون امید به شما رأی دادند نگاهتان به فراکسیون امید مثبت‌تر شد یا هیچ فرقی نکرده است؟
کدخدایی: من روابط سیاسی ندارم خیلی از اعضای فراکسیون امید از دوستان قدیم ما هستند قبل از اینکه فراکسیون امید تشکیل شود با اینها رابطه داشتم. این رفاقت و دوستی‌مان همچنان باقی است. فرقی نمی‌کند در فراکسیون غیر امید هم همینگونه شود، باز دوباره همین وضعیت خواهد بود. چون دوستی هایمان بر اساس فراکسیون‌ها نبوده است. با خیلی از آقایان نماینده ارتباط دوستانه و کاری داشته‌ایم و این ارتباط برقرار است، تفاوتی نمی‌کند چون نگاهمان هم نگاه سیاسی نیست. معتقدیم اینجا فقط نظر، نظر کارشناسی است، نباید هم فرقی بکند. ممکن است فراکسیون امیداز جهت سیاسی از یک نظر خوشش نیاید یا یک مطلبی برای فراکسیون اکثریت از یک جهت سیاسی خوشایند نباشد اما ما نگاه نمی‌کنیم که چه کسی خوشش می‌آید یا نمی‌آید. ما به معیارهای قانونی و حقوقی‌مان نگاه می‌کنیم و بر اساس آن نظر می‌دهیمممکن است ناراحت شوند یا خوشحال فرقی نمی‌کند.
در مورد خانم خالقی که پیروزی ایشان بعد از انتخابات توسط شورای نگهبان باطل اعلام شد، مباحثی پیش آمد تا دامنه آن به انتخابات ریاست جمهوری کشیده شد.
کدخدایی: من آن زمان در شورا نبودم .
میگویند اگر این رویه ادامه پیدا کند شورای نگهبان همین کار را در مورد رئیس جمهور منتخب هم می‌تواند انجام دهد.
کدخدایی: در ریاست جمهوری تا مرحله تنفیذ، شورای نگهبان این حق را از نظر حقوقی و قانونی دارد.
اینکه می گویید تفسیر شما از قانون است یا اصلا قانون مشخص کرده؟
کدخدایی: نظارت شورای نگهبان، نظارت آن ، استصوابی در تمامی مراحل و در تمام امور است ماده ۸ قانون انتخابات ریاست جمهوری را بخوانید. در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری وقتی می‌گوید نظارت عام در تمامی امور و در تمامی مراحل یعنی چه؟ حالا برخی آقایان اعتقادشان این است که حتی بعد از تصویب اعتبار نامه ها در مجلس هم این نظارت استمرار دارد اما شورای نگهبان تا زمان تصویب اعتبارنامه‌ها سابقه و رویه‌ای داشته که این کار را می‌کرده است پس رویه‌اش به دلیل این بوده که تفسیر خودش از قانون همین بوده و این کار انجام شده است. نسبت به قضیه اصفهان هم ظاهرا بر اساس همین نظر رأی داده بودند .
یعنی شما می‌فرمایید بعد از اینکه انتخابات تمام شد و هیأت‌های وزارت کشور و شورای نگهبان هم آرا را تأیید کردند و گفتند که صورت جلسات درست است و هر دو مرجع اعلام کردند و تعداد رأی‌هایی که شمردند، یکسان بوده، باز شورای نگهبان تا روز تنفیذ ممکن است بگوید که آقای زید رئیس جمهور نباشد!
کدخدایی: توجه دارید که اعلام صحت انتخابات بر عهده شورای نگهبان است نه هیأت‌های نظارت.
نکته دیگری که در انتخابات خبرگان وجود داشت و محل بحث شد اینکه فقها می‌توانند بحث کنند؟
کدخدایی: در رابطه با خبرگان اگر بحث صلاحیت افراد را می‌فرمایید طبق قانون خبرگان که مصوب خود مجلس است…
نه اصل ۹۹ را می‌گویم.
کدخدایی: نه قانون انتخابات خبرگان که مصوب خود مجلس خبرگان است آمده‌اند بررسی صلاحیت‌ها را به فقهای شورای نگهبان واگذار کرده‌اند.
اما سه نفر از فقها در انتخابات نامزد بودند…
کدخدایی: بله.
یعنی فقط سه نفر راجع به کل کاندیداهای انتخابات نظر دادند؟
کدخدایی: یک مرحله صلاحیت نامزدهاست و یک مرحله هم نظارت بر انتخابات است. در مرحله صلاحیت فقها هستند که طبق قانون …
من متوجه پاسخ شما شدم اما نکته من این است که در همین انتخابات اخیر سه نفر از فقها خودشان کاندیدا بودند.
کدخدایی: ظاهرا گفته شده نسبت به استانی که کاندیدا هستند نمی‌توانند نظر دهند.
در مورد ثبت‌نام خانم‌ها در انتخابات به چه نتیجهای رسیدید؟ آیا تغییری در تصمیم قبلی شما حاصل شده است؟ بحث‌های زیادی در این مورد تا کنون مطرح شده است.
کدخدایی: خانم‌ها می‌روند و ثبت نام می‌کنند من در مورد قسمت دومش حرفی نزدم که تایید می‌کنند یا نمی‌کنند گفتم در روند رسیدگی قرار می‌گیرد ممنوعیت برای ثبت نام تا الان نبوده است.
برداشت شما از کلمه رجال کلمه مرد است؟
کدخدایی: شورای نگهبان باید اعلام کند.
نظر شما به عنوان حقوقدان چیست؟
کدخدایی: نمی‌توانم نظر شخصی بدهم.
بعید می‌دانم که دیگر خود آقای احمدی‌نژاد بخواهد بیاید
حضرت آقا توصیه فرمودند که آقای احمدی‌نژاد در انتخابات نباشند تحلیلی هم در این مورد داشتند برداشت من این است که منظور آن فرمایش گرایش، فکر و دامنه ، حضور آن فرد یا تفکری است که می‌تواند در انتخابات باشد و خطری را متوجه کشور کند اکنون آقای زید منسوب به ایشان اعلام نامزدی کرده‌اند و مرحله بعدتر از ایشان دوست آقای زید گفته‌اند که او همان احمدی‌نژاد است. یعنی تا دیروز اگر می‌گفتی مشاعی همان احمدی‌نژاد است اشتباه می‌کردید ایشان آقای احمدی‌نژاد است شما در بررسی صلاحیت آقای زید فرمایش حضرت آقا را ملاک قرار می‌دهید؟
کدخدایی: آن توصیه شخصی است یعنی به شخص خود آقای احمدی نژاد باز می‌گردد.
آیا توصیه ای به معنای حکم به شورای نگهبان نبوده است؟
کدخدایی: نبوده ولی این توصیه مقام معظم رهبری نسبت به ایشان به عنوان یک امر قانونی هم می‌تواند محسوب شود بعید می‌دانم که دیگر خود آقای احمدی‌نژاد بخواهد بیاید اما اینکه این را به اطرافیانشان تسری دهیم از جهت این ممنوعیت خیر. اگر افرادی ثبت نام کنند در چارچوب خودشان و وضعیت خودشان بررسی می‌کنیم.
حتی اگر بگویند من و او یکی هستیم و من معاون اولش خواهم بود!
کدخدایی: ارتباطی ندارد آن ممنوعیت حضرت آقا در مورد شخص ایشان است. ما افراد را در چارچوب مقررات خودمان بررسی و اعلام نظر هم می‌کنیم.
اکنون برداشت شما از جامعه ایران برای انتخابات سال ۹۶ چیست؟ این جامعه از اتفاقات این چهار سال راضی هست یا خیر؟ صریح‌تر بپرسم آیا میل به تغییر دارد یا به دنبال تثبیت است؟
کدخدایی : نمی‌توانم تحلیل سیاسی را بیان کنم که به شورای نگهبان منتسب شود. اما آنچه می توانم بگویم اینکه مردم ما خیلی باهوش هستند و تصمیم‌های درستی می گیرند. برای مردم تفاوتی نمی‌کند که چه کسی و از چه حزب و گروهی باشد. مردم انتظار دارند و معمولا هم به شعارهایی رای داده اند که در جهت رشد و پیشرفت و سازندگی کشور بوده است. هرکسی که در این چارچوب قرار بگیرد به نظرم مردم هم استقبال می کنند و اگر کسی هم قرار نگیرد طبیعتا استقبال نخواهند کرد، این شور و احساسات هم درصدی روی افراد تاثیر دارد. واقعا باید برای مردم روشن شود اولا ویژگی‌ها و شاخص‌های رئیس جمهور، نماینده مجلس، نماینده خبرگان رهبری که چه کسانی باید باشند و چه کسی می‌توانند بیایند. شاید این برای ما صورت خوبی ناشته باشد که شما با ۱۲ هزار نفر مواجه می شوید که ثبت نام می کنند یا در انتخابات ریاست جمهوری بیش از هزار نفر ثبت نام می کنند! وظیفه شما رسانه‌ای‌ها اینجا سنگین می‌شود، شما اگر بتوانید وظایف رئیس جمهور و نماینده مجلس و خبرگان را به خوبی تبیین کنید و درواقع شفافیت را بین مردم ترویج کنید، کمتر افراد می توانند با یک شعار اصطلاحا تو خالی و شعاری که پشتوانه و واقعیت نداشته باشد، مردم را تحریک کنند که در این جهت به او رای دهند. برای شورای نگهبان آنچه مهم است مشارکت گسترده مرم است. انتظارم و حدس من هم این است که انشاالله در ۹۶ مشارکت بالایی خواهیم داشت.
هیچ آرایش سیاسی در شورای نگهبان وجود ندارد
اکنون در شورای نگهبان چه آرایش سیاسی ای وجود دارد؟
کدخدایی: هیچ آرایشی وجود ندارد.
مثلا برخی میگویند فقها این طرف و حقوقدانان آن طرف هستند؟
کداخدایی: نه، این طور نیست. اختلاف سلیقه در محافل کارشناسی یک امر طبیعی است. من ممکن است سر یک مساله حقوقی با حضرت آیت الله جنتی اختلاف نظر داشته باشم که ایشان یک رای مثبت دهند و من رای منفی، اینکه طبیعی است. از این بحث های طلبگی در داخل شورا زیاد داریم اما اینکه این بحث ها منتسب شود به یک جناح یا گروه خاص، ابدا این گونه نیست.
یعنی اینکه می گویند آقای جنتی در شورا این تعداد رای دارد و در مقابل برخی دیگر تعداد دیگری درست نیست؟
کدخدایی: اصلا ما جناح بندی سیاسی و گروهی در داخل شورا نداریم. ممکن است حتی من که خیلی به آیت‌الله جنتی نزدیک هستم در خیلی از آرا اختلاف سلیقه داشته باشیم. نظرات هم علنی است و ضبط می‌شود. بحث روشنی است و زیا هم نمونه داریم.
