امروز شاهدیم در بیشتر مراسم رونمایی ها، از شخصیت های هنری و فرهنگی و چهره های سیاسی از وزیر و نماینده مجلس تا اقوام و بستگان نویسنده و ناشر و مترجم نیز حضور دارند.
برگزاری چنین آیینی برای انتشار یک کتاب به خودی خود کاری بسیار خوب است اما کمتر در چنین نشستی به هدف اصلی برپایی آن توجه می شود.
رونمایی یک کتاب کاری پسندیده و برای مخاطبان جالب توجه است زیرا آنها می توانند درباره کتابی که قرار است بزودی مورد استفاده قرار گیرد، اطلاعات لازم را بدست آورند، اطلاعاتی که هویت این کالای فرهنگی را پدیدار می کند.
اما اینکه در چنین نشستی بدون توجه به اصل، بیشتر به حواشی پرداخته می شود، موجب شده که اثرگذاری این رویداد فرهنگی کم شده و سبب بی حوصلگی شرکت کنندگان از جمله خبرنگاران حوزه کتاب شود، افرادی که مجبور هستند طی یک ماه چند روز خود را به پوشش خبری این جلسات اختصاص دهند.

** مراسم رونمایی کتاب، فرصتی برای سخنرانی مسئولان
مدیر انتشارات تیمورزاده در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در این باره می گوید: در مراسم رونمایی از کتاب، بهتر است در خصوص ویژگی ها، نحوه شکل گیری، پدید آورنده و ناشر آن صحبت شود بدان معنا که این نشست اختصاص به کتاب داشته باشد در حالیکه در بیشتر موارد این نشست ها که شکل و ظاهری فرهنگی نیز دارد به یک فرصت برای سخنرانی یک مسئول بدل می شود.
فرهاد تیمورزاده با بیان اینکه جلسات رونمایی به مذاق برخی مسئولان بیشتر خوش می آید، می افزاید: در بسیاری از مواقع شاهدیم برای این نشست ها، حمایت های دولتی انجام و بودجه ای نیز صرف می شود تا به عنوان یک حرکت فرهنگی در کارنامه برگزار کننده و یا حامی منظور می شود در حالیکه این کار بی فایده است.
وی ادامه می دهد: شاهدیم در برخی از این نشست ها، دوستان، اقوام و بستگان مترجم، نویسنده، ناشر و عوامل برگزارکننده حضور دارند در حالیکه باید افرادی در این جلسات حضور یابند که مخاطب اصلی آن کتاب هستند و برای آنها مهم است که درباره محتوا، ناشر و دیگر مشخصات کتاب مورد نیاز خود اطلاعات کسب کنند.
ناشر برگزیده بیست وسومین جشنواره کتاب سال دانشجویی با بیان اینکه فقط برای یکی از هزاران کتاب منتشر شده توسط این انتشاراتی نشست رونمایی برگزار کرده، اضافه می کند: برای این جلسه برنامه ریزی مفصلی انجام و حتی درباره نحوه تولید آن کتاب یک مستند نیز تهیه شد.
وی با بیان اینکه معمولا یک پای ثابت این نشست ها مسئولان هستند، می افزاید: این افراد با سخنرانی، فشردگی برنامه را سبب می شوند در حالیکه هیچ اشکالی وجود ندارد وزیر، نماینده و یا مسئولی فقط در این مراسم حضور پیدا کنند.
تیمورزاده با بیان اینکه مسئولان حاضر در مراسم رونمایی ها در بیشتر موارد نسبت به آن کتاب شناختی ندارند، ادامه می دهد: معمولا در این نشست ها کلی گویی شده و درباره فواید کتاب خوانی و سرانه مطالعه در کشور سخن گفته می شود در حالیکه هیچیک چاره ساز نیست و دردی را دوا نمی کند.
به گفته دریافت کننده لوح ناشر برگزیده دهمین دوره کتاب سال دانشجویی، لازم است در جلسه رونمایی از کتاب، درباره ماموریت ورود آن به بازار صحبت کرد و اینکه انتشار این کتاب چه اتفاقی را رقم خواهد زد.

** فاصله رونمایی تا انتشار کتاب منطقی باشد
تیمورزاده می گوید: باید زمان رونمایی از کتاب با زمان انتشار آن فاصله منطقی داشته باشد در غیر این صورت رونمایی بی معناست، کتاب ها پس از دریافت مجوز از وزارت ارشاد اجازه رونمایی و انتشار خواهند داشت هرچند امروزه شاهد چاپ و توزیع غیرقانونی برخی کتاب ها هستیم.
به گفته وی، جلسات رونمایی باید حداکثر در هفته ای که قرار است که انتشار یابد، برگزار شود.
مدیر انتشارات تیمورزاده با بیان اینکه مراسم رونمایی کتاب تبدیل به اتفاقی خوشایند برای مسئولان شده، می گوید: این مراسم همچنین نشانه فعالیت فرهنگی برای جایی است که مراسم در آن برگزار می شود.
وی یادآور می شود: نباید جلسات رونمایی با جلسات نقد کتاب اشتباه گرفته شود در حالیکه در بسیاری از این نشست ها درباره مزایا و معایب کتاب سخن گفته می شود و در این صورت این سوال مطرح است که مگر یک منتقد چه اندازه زمان در اختیار داشته که کتاب را مطالعه و آن را بررسی کند، مگر به نسخه های دستی آن دسترسی داشته است؟

** کتابهای شاخص رونمایی شوند
مدیر نشر دف نیز در این باره می گوید: رونمایی ها عموما به دلیل معرفی کتاب تولید شده به مخاطب انجام می شود که بی شک در این میان نقش خبرنگار و رسانه برای پوشش آن بسیار موثر است، این افراد باید کمک کنند تا دیگران از کتاب های تازه نشر یافته مطلع شوند.
حمید شعبانی با بیان اینکه حجم زیاد آثار تولیدی و شباهت آنها از حیث محتوا و عنوان باعث می شود، مخاطبان حساسیت خود را نسبت به یک اثر برگزیده و شاخص کم کم از دست دهند، ‌می افزاید: باید مراسم رونمایی برای کتاب های ویژه،‌شاخص و جریان ساز برگزار شود؛ کتابی که می خواهد به مدلی برای آثار بعد از خود تبدیل شود.
وی ادامه می دهد: به دلیل آنکه رونمایی ها تبدیل به یک جریان معمول برای هر عنوان کتاب شده، حساسیت های مردم و مخاطبان نسبت به آن اندک شده است.
این فعال عرصه نشر با بیان اینکه در مراسم رونمایی معمولا نویسنده، مترجم، ناشر و تعدادی میهمان ویژه برای سخنرانی حضور دارند، اضافه می کند: خوب است میهمانان افرادی شاخص و صاحب نام باشند و بتوانند درباره کتاب، جایگاه، نویسنده و یا مترجم آن سخن بگویند.
وی می گوید: اگر در مراسم رونمایی افرادی غیر مرتبط با کتاب مورد نظر سخنرانی کنند، جلسه از دستور اصلی خارج می شود، هر چند بخواهند، توصیه به مطالعه و خواندن کنند زیرا این عمل واکنش سرد حاضران را در پی خواهد داشت.
شعبانی با پیشنهاد برای تخصصی برگزار کردن مراسم رونمایی کتاب، می افزاید: این کار علاوه بر اینکه کمک می کند تا مخاطبان اصلی و واقعی کتاب در این مراسم حضور یابند و کتاب را خریداری کنند، دیگر ملال آور هم نخواهد بود.

** استفاده ابزاری از مراسم رونمایی
شعبانی با بیان اینکه در برخی موارد در مراسم رونمایی کتاب، بحث های سیاسی و تبلیغاتی برای انتخابات آتی مطرح شده، می گوید:‌ در این صورت فردی که با نیت استفاده از نشست برای معرفی کتاب مراجعه کرده، غافلگیر، و ذهن او مخدوش می شود.
وی می افزاید: این کار پسندیده نیست که برای هر کتابی مراسم رونمایی گرفته شود زیرا این کار باعث از بین رفتن حساسیت و لوث شدن ان می شود بنابراین رونمایی بهتر است برای کتابهای شاخصی برگزار شود که به تشخیص افراد متخصص انتخاب شده اند.
به گفته مدیر نشر دف، این جلسات باید به سمت بیان و سخن گفتن از فحوا و محتوای کتاب، خاطرات نگارنده و تهیه و تولید آن رود تا باعث علاقه مندی مردم شود، هرچند حضور افراد مشهور و هنرمند نیز در این نشست ها کمک می کند تا علاقه مندان بیشتری در آن شرکت کنند.
وی می افزاید: ممکن است بسیاری که علاقه مند به کتاب نیستند، برای گرفتن یک امضا از هنرمند و یا فرد مشهوری در این مراسم حاضر شوند که این جزو حاشیه های جلسات رونمایی است.

** انتخاب زمان برای مراسم رونمایی سلیقه ای است
شعبانی با بیان اینکه فاصله زمان تولید یک اثر تا مراسم رونمایی آن سلیقه ای و متفاوت است، ادامه می دهد: برخی ناشران ترجیح می دهند کتاب تولید شده در فروشگاه و در معرض دید عموم قرار گیرد و پس از مدتی برای کتاب مورد نظر نشست رونمایی برگزار شود.
وی می گوید: این به سیاست ناشر بستگی دارد، حتی می توان ابتدا کتابی را رونمایی و سپس منتشر کرد، به این ترتیب مردم تشنه تر می شوند اما در حالت اول، مخاطبان درباره اثر تولیدی اطلاعات کامل را کسب می کنند.
مدیر نشر دف اضافه می کند: حتی می توان برای کتابی ارزشمند مانند کتاب دو زبانه «گیاه شناسی» اثر دکتر علی شریعتی که سالها از انتشار آن گذشته و مجددا تجدید چاپ شده، مراسم رونمایی برگزار کرد.
به گفته وی، جلسات رونمایی از این دست می تواند با هدف جلب مردم به اثر باشد که بسیار هم شایسته و پسندیده است.