گزارش/ گزارشی از مهم ترین علل طلاق

زهرا باقری

در کنار انتخاب رشته تحصیلی و انتخاب شغل، انتخاب همسر سومین اتفاق سرنوشت ساز زندگی هر فردی است که در واقع مهمترین آن‌ها به شمار می‌رود، چرا که رشته تحصیلی و شغل را به راحتی می‌توان تغییر داد اما پایان دادن به زندگی مشترک لطمات جبران ناپذیری بر هر دو طرف می‌گذارد.
به نظر می‌رسد شناسایی عوامل طلاق و برطرف کردن آن در انتخاب همسر و در ادامه زندگی می‌تواند جلوی تصمیمات اشتباه بسیاری را در زندگی بگیرد.

بیشترین آمار طلاق
آمار موجود نشان می دهد بیشترین طلاق صورت گرفته، در پنج سال اول زندگی زوجین اتفاق می افتد. بر اساس آمار منتشره در سال ۹۲، طلاق در زندگی هایی با عمر کمتر از یک سال، از سال هشتاد و سه تا  به امروز، با رشدی ۹۰درصدی همراه بوده است.
از جمله عللی که سبب بروز طلاق در سال های نخست زندگی می شود، فروکش کردن احساسات و عواطف زوجین پس از وصال است که به تدریج وجودشان برای یکدیگر سرد و کم رنگ می شود. باید اشاره کرد که عشق ورزیدن امری آموختنی است و افراد باید بیاموزند که چگونه رابطه شان را همیشه گرم نگه داشته و به دست گذر زمان نسپارند.
پسر و دختر به تصوراتی با هم ازدواج می‌کنند، اما در زندگی مشترک متوجه اختلاف نظرات و سلیقه ها می‌شوند و چون فرهنگ گذشت، صبر و تحمل در زندگی را به آنان آموزش نداده اند، طلاق بهترین و سریع‌ترین راه حل این بحران به نظر می‌رسد و به همین علت است که میزان رشد طلاق توافقی در ایران روز به روز در حال افزایش است.
بر اساس آمار منتشره از سوی سازمان ثبت احوال، نبود شناخت صحیح زوجین از یکدیگر، ۱۴درصد علت طلاق ها را به خود اختصاص داده است.
عدم تطابق زندگی مشترک با آن چه جوانان در فیلم‎‌ها و داستان‌ها دیده اند،  بزرگترین مشکلی است که زوج های جوان با آن درگیر می‌شوند. اتفاقی که در اکثر دوستی‌های مجازی رخ می دهد و چون در روند طبیعی، این شناخت ایجاد نشده، تصویر غلطی از طرف مقابل شکل می‌گیرد، اما در زندگی واقعی و پس از ازدواج است که این شناخت ها کامل می‌شود و بعضا طرفین متوجه می شوند تصورشان از طرف مقابل شان غلط بوده است.
اختلاف میان خانواده زوجین مساله بعدی است که از عوامل طلاق به شمار می رود. والدینی که باید در جهت حل مشکلات زوج جوان بکوشند اما با دخالت های مکرر و نابجا، به مشکلات فرزندانشان خواسته یا ناخواسته دامن می زنند و زمینه را برای طلاق زوجین فراهم می کنند.

فقر مهارت ارتباطی
جلال یونسی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، فقر مهارت های ارتباطی را دلیل ۴۰ الی ۴۵درصد طلاق ‌ها بیان کرد. وی این آمار را حاصل بررسی نودهزار پرونده طلاق در استان تهران دانست.
مهارت برقراری ارتباط از مهمترین عواملی است که خانواده ها با آن درگیر هستند، بیان علاقه ها و صحبت از نیازمندی ها در بین زوجین مهارتی آموختنی است و به این جهت مشاوره های خانواده برای از بین رفتن این فقر بهترین گزینه هستند، اما در مشاوره های روانشناسی توجه به این نکته ضروری است که خود مشاوران مهارت لازم را داشته باشند و بتوانند با توجه به فرهنگ ایرانی – اسلامی مشکلات را حل و فصل کنند نه بر اساس مبانی و آموزه های غربی.

مشکلات جنسی، بی تاثیر در طلاق؟
در سال های اخیر، یکی از علل شایع در خصوص طلاق، مسائل جنسی مطرح شده است. ادعایی که همچنان رد یا تایید نشده است. در همین خصوص وحید شالچی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: در سال های نخست زندگی، مسائل جنسی تاثیری بر طلاق نداشته و این مساله در سال های بعد با یکنواخت شدن و فرونشستن آتش اولیه به صورت کاهش عواطف و عشق ورزی خود را نشان می دهد.
مجید ابهری جامعه شناس، معتقد است: آمار طلاق در دوران عقد در حال افزایش است و همچنین در کنار طلاق هایی که ثبت قانونی می شوند شاهد افزایش طلاق هایی موسوم به طلاق عاطفی نیز هستیم. آمار ۸۵ درصد طلاق در ۵ سال اول زندگی نیز یکی دیگر از مواردی است که ابهری در خصوص موضوع طلاق ارائه داده است.

او در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها در خصوص این رقم گفته است: « این واقعیت بیانگر انتخاب نادرست و ضعف تفاهم می باشد چرا که ازدواج یعنی پیوند دو نفر از دو فرهنگ و دو دیدگاه متفاوت اجتماعی و برای جذب این دو دیدگاه حداقل پنج سال زمان لازم است.»

ناتوانی جنسی، عامل ۶۰درصد طلاق‌ها
اما مجید ابهری معتقد است: ۶۰درصد طلاق ها ریشه در مشکلات جنسی دارد، اما مردم عرف و فرهنگ جامعه ایران اینگونه نیست که افراد این علت را به زبان بیاورند و ابراز کنند.
ناهید دامن پاک مقدم نیز به آمار ۶۰درصد معتقد است و ضمن برشمردن ۵ عامل برای طلاق، مساله جنسی را یکی از پنج دلیل طلاق در کنار مسائل اقتصادی، شخصیتی، ارتباطی و اجتماعی می داند.
تامین نشدن نیازهای جنسی در زندگی و عدم شناخت دقیق زوجین از نیازهای جنسی یکدیگر و بی تفاوت بودن نسبت به این موضوع، سبب می شود دامنه این مشکل به سایر رفتارهای طوجین نیز کشیده شود و رابطه آن ها را سرد کرده و به جدایی بکشاند.
طبق روایات موجود و همچنین نظر کارشناسان، روابط جنسی ارتباط مستقیمی با رفتارهای تداوم بخش زندگی مشترک دارد و صمیمیت جنسی باعث تعمیق صمیمیت عاطفی می‌شود،  اما این عدم تطبیق جنسی زوجین بوسیله مشاوره و تمرین روابط جنسی سالم قابل درمان است، چراکه اکثر زوجینی که با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند به دلیل ناآشنا بودن با مراحل درست این رابطه ( از قبیل نوازش و معاشقه پیش از ایجاد رابطه که تاثیر بسیار زیادی بر زن دارد) به عدم رضایت می‌رسند.
اما نکته قابل توجه این است که اگر از نظر اعتقادی و اخلاقی زوجین اشتراک کمی داشته باشند، هرچند که رابطه جنسی موفقی هم داشته باشند، ثبات چندانی در زندگی نخواهند داشت، زیرا رابطه جنسی و رابطه عاطفی ارتباط مستقیمی با هم دارند، به عبارت بهتر همانطور که عدم رابطه جنسی خوب باعث ایجاد اختلاف می شود، عدم داشتن رابطه عاطفی خوب هم باعث عدم رضایت جنسی خواهد شد. که در این مورد مراجعه به مشاوره پیش از ازدواج در زندگی مشترک هم کارساز خواهد بود.

گرمی  فضای مجازی، سردی کانون خانواده
از علل دیگری که در زمینه طلاق مطرح است می توان به اعتیاد و فضای مجازی نیز اشاره کرد. در خصوص اعتیاد افکار عمومی جامعه به حد کافی اشباع شده است اما موضوع فضای مجازی و اثرات آن برخانواده موضوعی نسبتا جدید است.  افزایش ضریب نفوذ اینترنت در خانه ها باعث شده است که بسیاری از مردم، به زندگی دوم (سکند لایف) یا همان هویت دوم روی بیاورند. بسیاری از زوجین عمده وقت خود را در شبکه های مجازی به خصوص شبکه های موبایلی سپری می کنند و دیگر مثل سابق وقتی برای شریک زندگی خود نمی گذارند و به این ترتیب رفته رفته با کانون سرد خانواده ای مواجه می شوند که در آتش بی توجهی حتی به سمت طلاق هم حرکت کرده است.
در کنار این ها، آسیب های موجود در این فضا نظیر ارتباط با نامحرم و اختلاط سبب حیازدایی و ارتباطات نامشروع شده و بیش از پیش موجب ضربه خوردن به پیکره ی خانواده ها می شود. در گزارشاتی که از سوی شورای فرهنگی اجتماعی زنان منتشر شده است، فضای مجازی به عنوان یکی از علل مهم در طلاق مطرح شده است

کلام آخر
هرچند که آمار دقیقی از دلایل طلاق در کشور، به دلیل عدم بیان دلایل اصلی طلاق در اکثر موارد وجود ندارد، اما جسته و گریخته مسئولان و کارشناسان آمارهایی را منتشر می‌کنند که می‌تواند سرنخ های خوبی برای دریافت اوضاع طلاق در کشور باشد.
در بین عوامل یاد شده عدم رضایت جنسی بیشترین موردی بود که بر آن تاکید شد که به نظر می رسد با مراجعه به روانشناس متعهدی که به آداب و رسوم و اعتقادات پایبندی بیشتری نسبت به بقیه روانشناسان دارد و بهره گیری از توانمندی و تخصص وی می‌توان جلوی بیشتر شدن اختلاف و همچنین طلاق را گرفت.