انتشار تصاویری دردآوراز واقعیت تلخ اعتیاد، بی خانمانی و رانده شدن معتادان از آغوش گرم خانواده در چند روز اخیر دررسانه ها قلب مردم ایران را بشدت متاثر کرد. نمی توان صورت مسئله ای چنین بزرگی را پاک کرد. اعتیاد بیش از یک میلیون نفر از مردم واقعیت تلخ جامعه ما است که تلاش دولت را در کنار نهادهای مدنی برای مهار آن می طلبد.
به گزارش ایرنا، انتشار تصاویر و گزارشی از گورخوابها درمنطقه شهریار تهران در یک روزنامه صبح تهران بازتاب گسترده ای در بین رسانه ها و فضای مجازی داشت و همه آحاد جامعه ایران را تحت تاثیر قرار داد. صفحات مجازی در دو سه روز اخیر مملو از پیام های نگران کننده و ابراز ناراحتی مردم بود. مردمی که غرورشان به دلیل شکسته شدن غرور هموطنان شان که در گور زندگی می کردند، جریحه دار شد.
کارتن خوابی و بی خانمانی واقعیتی تلخ است که در بسیاری از جوامع دنیا حتی در کشورهای توسعه یافته هم مشاهده می شود، اما در جامعه ای که انقلابی بزرگ را پشت سر نهاده و هشت سال دفاع مقدس را با تقدیم بهترین جوانانش به جبهه های نبرد سپری کرده است، قابل قبول و شایسته نیست.
صحبت های اخیر دکتر حسن روحانی رییس جمهوری درباره گورخوابی تاثر بالاترین شخص اجرایی کشور را به وضوح بیان کرد.
رییس دولت تدبیر و امید با اندوه اعلام کرد: «دولت و جامعه چنین فقری را نمی پذیرد.»
با چنین تاثری بود که روحانی شامگاه پنجشنبه (دیشب) از محمد نهاوندیان رییس دفتر رییس جمهوری و علی ربیعی وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی، استاندار تهران و رییس سازمان بهزیستی خواست برای رسیدگی به معتادانی که از گورخوابها به مراکز درمانی آورده شده بودند و از چگونگی درمان آنها و دیگر مددجویان بستری در مرکز درمانی اخوان دیدن کنند.
**مشخصات مددجویان مرکز نگهداری اخوان
در مرکز نگهداری و درمان اخوان در شهرستان ملارد ، چهار هزار و ۵۲۲ نفر نگهداری می شوند که ۴۱درصد آنها در سنین ۳۰تا ۴۰سال قرار دارند. سنین یاد شده مهمترین بخش از زندگی هر انسان و بهترین زمان کارکردن و فعالیت اجتماعی است.
۴۷ درصد از معتادان این مرکز که بین سن ۱۵تا۲۵سال بودند ، برای نخستین بار مواد مخدر را تجربه کرده اند.
در این مرکز برخی از افراد در کنار فرزندانشان برای ترک اعتیاد آورده شده اند به طوری که هم پدر و هم پسر پیشتر درگیر اعتیاد بودند. ۳۶درصد از افراد تحت درمان در این مرکز هرویین، ۲۵درصد مخدر شیشه ، ۱۷درصد تریاک، ۱۹درصد چند مصرفی و سه درصد قرص مصرف می کردند.
نحوه مصرف ۷۵درصد معتادان تحت درمان این مرکز به شکل تدخینی، ۱۳ درصد استنشاقی، ۶ درصد تزریقی و ۶درصد دیگر هم به شکل تزریقی بوده است.
سابقه ترک مصرف مواد در این مرکز نشان می دهد ۵۶ درصد بیش از سه مرتبه، ۳۲درصد سه مرتبه، هفت درصد ۲ مرتبه و پنج درصد یک مرتبه سابقه ترک مصرف مواد داشته اند.
مدد جویان تحت درمان اعتیاد ۵۶ درصد بدون سابقه کیفری و ۴۴درصد دارای سابقه هستند. همچنین ۶۵درصد از مددجویان بومی منطقه ملارد و ۳۵درصد غیر بومی هستند. ۲۶درصد مددجویان پیش از اعتیاد شاغل و ۷۴درصد بدون شغل بودند.
آمار بالا نشان می دهد بیکاران در جامعه بیش از شاغلان در معرض اعتیاد قرار دارند.
همچنین ۳۷ درصد مددجویان این مرکز مجرد، ۲۸درصد طلاق گرفته، ۱۹ درصد متارکه و ۱۳درصد متاهل هستند.
آمار مددجویان به لحاظ سطح سواد نشان می دهد، ۴۲ درصد دارای مدرک سیکل، ۲۴درصد ابتدایی، ۱۵ درصد دیپلم، هشت درصد فوق دیپلم، ۶درصد بیسواد ، چهار درصد لیسانس و یک درصد هم فوق لیسانس هستند.
**گفت و گوی ربیعی با مددجویان
علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پس از نشست با مسئولان شهرستان ملارد، به اتاق مددجویان رفت و با آنها به صحبت نشست.
یکی اهل قزوین بود، دیگری اهل آذربایجان و یکی از خراسان و…..
اکثر آنها می گفتند پس از گذشت یک تا دو ماه حالشان بهتر شده و می توانند مرکز را ترک کنند. دوره درمان در این مرکز شش ماه است.
برخی مدعی بودند خانواده هایشان بی سرپرست مانده اند و باید هرچه زودتر به خانه برگردند. ربیعی به آنها گفت تا زمانی که دوره درمان تان کامل نشده در این مرکز بمانید زیرا خیلی سریع می توانید دوباره به اعتیاد روی آورید. اعتیاد بیماری دشواری است که مداوای آن به زمان نیاز دارد.
همچنین در این بازدید محمد نهاوندیان به مددجویانی که دوره درمان را می گذراندند قول داد در صورت گرفتن گواهی سلامت از مرکز، به آنان تسهیلات برای شروع یک فعالیت اقتصادی داده شود.
یکی از مددجویان کشاورز بود می خواست که او را مرخص کنند تا بتواند به کار کشاورزی مشغول شود. ربیعی به او یادآور شد که فقط ۲ ماه است که در مرکز برای ترک اعتیاد بستری است و بهتر است دوره درمان خود را به طور کامل طی کند.
پرویز مرد معتادی که از آرامستان نصیرآباد شهریار دو شب پیش به این مرکز سپرده شده بود و تصویرش در فضای مجازی منتشر شده بود، چهره بسیار متفاوتی با عکس منتشرشده اش پیدا کرده بود. موهایش را کوتاه کرده بودند و استحمام کرده بود. دیگر از چهره پریشان او خبری نبود. مردی بود که اعتیاد پیرش کرده بود.
پرویز به ربیعی گفت: مغازه ای در خیابان مولوی داشتم اما با اعتیاد کارم را رها کردم و خانواده هم من را طرد کردند.
تعدادی از معتادان به همراه فرزندانشان در آنجا بستری بودند.
یکی از معضلاتی که معتادان با ربیعی مطرح می کردند نگرانی از بیکاری پس از مرخصی بود .
آنها می گفتند پس از پاک شدن از اعتیاد وقتی به جامعه وارد می شوند کسی به آنها کار نمی دهد و به طور عام نمی توانند به کار قبلی خود هم بازگردند.
ربیعی به آنان گفت: در صورت رهایی از اعتیاد سازمان بهزیستی می تواند شما را در یافتن شغل کمک کند.
رکود اقتصادی ناشی از سومدیریت دولتهای نهم و دهم گریبان همه بخش های کشور را گرفته و مشکل عمده تعطیلی واحدهای تولیدی و تعدیل نیروی کار است.
بسیاری از مددجویان می گفتند از چند سال گذشته بیکار شده اند و بیکاری، نبود درآمد آنها را به سوی اعتیاد و ترک خانواده و خیابان خوابی کشانده است.
ربیعی معتقد است، جامعه پذیری یکی از روش های درمان معتادان در کنار درمان پزشکی است. این افراد هنگامی که از سوی جامعه طرد می شوند بیشتر در معرض اعتیاد قرار می گیرند.
به گفته وزیر تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، سازمان های مردم نهاد(سمن) می توانند در این زمینه نقش موثری بر عهده گیرند و از طریق مشارکت دادن این افراد در کلاس های جمعی زمینه فعالیت و حضور اجتماعی آنان را افزایش دهند.
** فعلان اجتماعی به صحنه بیایند
معضل اعتیاد تنها بیماری فیزیکی نیست که از طریق درمان پزشکی برطرف شود، بلکه حل این موضوع به در نظر گرفتن پارامترهای گوناگون نیاز دارد.
ربیعی معتقد است: دیگر فقر به تنهایی موجب اعتیاد نیست بلکه این معضل را می توان در میان دیگر اقشار متوسط و بالای جامعه هم مشاهده کرد.
بدون شک ، هم اکنون نمی توان رابطه خطی میان آسیب های اجتماعی و پارامترهایی که موجب آن می شود ترسیم کرد.
به گفته ربیعی، پدیده های اجتماعی چند بعدی هستند و مسائل گوناگونی در بروز آنها دخیل هستند.
جامعه ای که شادی و تعامل اجتماعی را تجربه نکند، بیشتر در معرض بروز آسیب ها است.
یکی ازتجارب ارزشمندی که در سه سال گذشته از سوی دولت تدبیر و امید به جامعه روان شد ایجاد روحیه تعامل و مدارا بود.
حل مساله هسته ای در سایه گفت و گو و بدور از مناقشه درس بزرگی برای مردم ایران است. می توان با قدرت های بزرگ جهانی مذاکره و گفت و گو را تمرین کرد. تمرینی که مردم ایران سخت به آن نیاز دارند.
مدارا باید در کنار حل مسائل اقتصادی صورت گیرد .برای کاهش آسیب های اجتماعی باید درست بیاندیشیم و اندیشمندان اجتماعی را به صحنه آوریم.
آسیب اجتماعی باید ریشه یابی شود تا بتوان آن را مهار کرد. آسیب با پند و نصیحت کاهش نمی یابد.
شادی واقعی را به جامعه بیاوریم، اقتصاد را تحرکی دوباره بخشیم ، امید را با کردار درست در مردم ایجاد کنیم و روحیه همبستگی و با هم بودن را اموزش دهیم تا آسیب ها کاهش می یابد.
به واقع نمی توان صورت مسئله بزرگ اعتیاد را در جامعه پاک کرد و همان طور که هنرمند بزرگ کشورمان ‘اصغر فرهادی’ که خود با حضور موثر در عرصه های بین المللی شادی را برای مردم بارها به ارمغان آورد، در نامه خود به رییس دولت تدبیر عنوان کرد: ‘ما که تنها نظارهگر و شنونده فراموشکار رنجهائیم’، بیاییم از این پس این گونه نباشیم و دست در دست ارزش های ازدست رفته را به جامعه مان بازگردانیم.