همه ما دوست داریم یک کودک منظم داشته باشیم. نظم مقوله ای است که باید در طول زندگی به کودکان آموزش داده شود، زیرا کودکان با نظم متولد نمی شوند و آموزش تدریجی آن جزء وظایف والدین است. آموزش نظم به کودکان بسیار زمان بر است و نیازمند تکرار و تمرین های مداوم و مستمر است اما هر چه آموزش پیش برود، کار آسان تر می شود.

فرآوری:ه. منفرد
بخش خانواده ایرانی تبیان

خیلی از مادرها می گویند «من هر چه قدر به فرزندم می گویم وسایل شخصی است را سر جایش بگذار، هر روز صبح تختت را مرتب کن یا اتاقت را همیشه مرتب نگه دار، انگار تاثیری ندارد. خیلی از راهکارها را امتحان کرده ام، خیلی شرط و شروط برایش گذاشته ام؛ اما دست آخر هم، آن گونه ای که می خواستم نشده است.» برای این مادرها پیشنهادهای ویژه ای داریم.
هر قدر هم که شما آدم منضبط و خانه داری باشید، دنیای پر جنب و جوش کودکانتان را نمی توانید محدود کنید کودکان دوست دارند بازی کند و این بازی کردن یعنی پخش کردن تمام اسباب بازی ها در گوشه و کنار خودشان!

راهکارهای آموزش نظم به کودکان

یکی از اساسی ترین گام ها در آموزش نظم به کودکان، تعیین یک برنامه روزانه، مثل ساعت خواب، زمان غذا خوردن، بازی کردن و دیگر کارهای روزانه است. این برنامه ریزی کمک می کند تا کودک احساس امنیت بیشتری کند زیرا از توقعات والدین خویش آگاه می شود.
برای کودکان خردسال، انتقال از کاری به کار دیگر کمی دشوارتر است بنا بر این باید به آنها کمک کنید و چند دقیقه زودتر این انتقال و جا به جایی را به وی اطلاع دهید مثلا بگویید:” تو چند دقیقه دیگر وقت داری، بعدش باید بخوابی”
در مورد انتخاب های کودکان نیز باید شفاف عمل کنید. مثلا بگویید: ” تو می توانی شیر یا آبمیوه بخوری اما نوشابه نمیتوانی بخوری” توجه داشته باشید که کودکان فراموش کارند و نیاز به یادآوری دارند، پس قوانینی را که وضع می کنید هرزگاهی گوشزد و یادآوری نمایید.

*نکات مهمی که والدین در تعیین قوانین باید به آنها توجه داشته باشند:

– محکم عمل کنید

با چند قانون محدود شروع کنید، زیرا اگر تعداد قوانین زیاد باشد به خاطر سپردن آنها برای کودک دشوار می شود. در مورد “نه” گفتن و مخالفت های خود مطمئن و محکم عمل کنید. شما به عنوان والدین باید به هرآنچه که اعتقاد دارید محکم بچسبید و بر آن پای بند باشید و برای مخالفت های خویش دلیل موجه داشته باشید، همچنین در هر مخالفتی باید از اینکه فرزندتان دلیل شما را متوجه شده است اطمینان حاصل کنید. مثلا بگویید: ” تو نباید با دوچرخه به خیابان بروی چون خیابان ها شلوغ است و خطر دارد”

– اجازه صحبت دهید

در هر شرایطی اجازه صحبت کردن و اظهار نظر به کودکان بدهید زیرا باید در تعیین و وضع قوانین نقش داشته باشند، ضمن اینکه باید بتوانند در مورد تفکرات و احساسات خویش به راحتی با والدین صحبت کنند و این حضور و آزادی اظهار نظر هیچ ربطی به سن کودک ندارد. کودکان خردسال هم باید به راحتی بتوانند با والدین خود صحبت کنند و والدین هم باید توجه لازم به نظرات آنها داشته باشند.
این نکته را نیز مد نظر داشته باشید که گوش فرا دادن به نظرات کودکان، الزاما به معنای ایجاد تغییر در قوانین نیست بلکه در این گفت و گوها شما هم بهتر می توانید “بایدها” و نبایدها” یتان را برای کودکان تشریح کنید.

– قانون صادره را تعریف کنید

قانون یا هدف تان از قانونی را که وضع کرده اید به روشنی توضیح دهید و در مورد اجرای آن هم جدی باشید. مثلا در مورد ساعتی که می خواهید فرزندتان در منزل باشد، بگویید: ” ساعت ۱۲ باید خونه باشی” نگویید ” دیر نکنی”. هیچگاه گمان نکنید وضع قوانین از شما چهره ای زورگو و دیکتاتور می سازد و اجازه ندهید این طرز تفکر باعث شود که هرزگاهی کوتاه بیایید زیرا اینگونه رفتار، وضع را خیلی خراب تر می کند.

– در برابر قانون شکنی های آرام و صبور باشید

همیشه عادلانه رفتار کنید. دقت داشته باشید رفتاری کنید که بتواند حسی در کودک ایجاد کند که آن اشتباه را تکرار نکند. مثلا اگر روی دیوار نوشت، در تمیز کردن دیوار نوشته ها حتما به او کمک کنید.

– الگو شوید

کودک را با کودک دیگری که از نظر شما، منظم است، مقایسه نکنید؛ زیرا این رفتار نادرست، باعث تنفر کودک از آن فرد و از شما خواهدشد. به جای این کارها، سعی کنید خودتان الگوی مرتب و منظمی باشید و این موضوع را جلوی چشم کودک به او ثابت کنید.

– از باید و نباید استفاده نکنید

از کلمه شرطی «اگر» استفاده نکنید و حرفتان را قاطع بزنید؛ برای مثال به جای این که بگویید: «اگر وسایلت را جمع کردی، می توانی تلویزیون نگاه کنی» بگویید: «وسایلت را جمع کن و بعد تلویزیون ببین». همچنین استفاده از «باید» و «نباید»، عصبانیت کودک را به دنبال دارد. سعی کنید آن ها را حذف کنید و از عبارت های قشنگ تر و محترمانه تری استفاده کنید.

– آرامش را به کودک نشان دهید

سعی کنید در خانه خود این طرز فکر را القا کنید که تمیز بودن خانه احساس بسیار خوبی به انسان می دهد. اگر کودک از جمع کردن وسایلش خودداری کرد، خودتان آن ها را جمع کنید و بگویید: «به نظرت این طوری بهتر نیست؟»
با تکرار این نوع آرامش ها و تلقین کردن ها کودک به تدریج می آموزد بدون این که شما چیزی بگویید خودش همه وسایل اضافه را جمع کند. این مسئله هم برای مادر و هم برای فرزند مفید است. کودک نظم را یاد می گیرد و بخشی از کارهای مادر نیز کم می شود.

* ایده هایی برای نظم اتاق کودک

هر قدر هم که شما آدم منضبط و خانه داری باشید، دنیای پر جنب و جوش کودکانتان را نمی توانید محدود کنید کودکان دوست دارند بازی کند و این بازی کردن یعنی پخش کردن تمام اسباب بازی ها در گوشه و کنار خودشان! پس بهترین گزینه برای شما استفاده از سبدها و باکس های اسباب بازیرا به شما توصیه می کنیم:

– سبد پارچه ای غیر جاگیر

سبد ها ی پارچه ای گزینه ی مناسب دیگری برای اسباب بازی هاست، نکته ی مثبتی که این سبدهای پارچه ای دارند قابل شست و شو بودن آن هاست، اگر در خیاطی مهارت دارید به سادگی می توانید با پارچه های محکم بلااستفاده یکی از آن ها را خودتان بسازید.

– تهیه سبدهای حصیری رنگ اتاق

سبدهای حصیری در طرح ها و رنگ ها و اندازه های مختلف وجود دارند که به خوبی برای نظم بخشیدن به فضای اتاق کودک شما طراحی شده اند، می توانید نوع رنگی یا ساده ی آن ها تهیه کنید و یک سبد طبیعی دوست داشتنی برای اسباب بازی کودکان خود داشته باشید.

– انباری هایی به نام ننو

ننوهای قدیمی گزینه ی مناسب دیگری برای جای دادن اسباب بازی های کودکان شماست! این ننو می تواند یادگاری از کودکی خودتان یا فرزند اولتان باشد که گوشه ی انباری خاک می خورد، آن را بیرون بیاورید وبا خلاقیت خود تزیین کنید برای اتاق کودک دلبندتان استفاده کنید .

– یک سطل بزرگ با دوام

سطل های بزرگ پلاستیکی به دلیل دوام بالا برای کسانی که کودکان شیطون دارند بسیار مناسب اند. برای تهیه آن ها کودکان خود را همراه داشته باشید و از او بخواهید رنگ مورد علاقه اش را انتخاب کند و با این کار احترام به عقاید را از کودکی به او بیاموزید.