وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
سرویس فرهنگی خبرگزاری خانه ملت، مریم احمدی- آسیب‌های اجتماعی در مدارس به مرحله “هـــــــــشـدار” رسیده است؛ چراکه به غیر از استناد به آخرین آمارهای ارائه شده توسط مدیرکل دفتر پیشگری از آسیب‌های اجتماعی آموزش پرورش در اواسط ماه جاری، مبنی بر اینکه ۱۳۶ هزار نفر از دانش‌آموزان در معرض خطر ابتلا به مصرف مواد مخدر هستند و از این میان ۳ هزار و ۶۰۰ نفر حداقل یکبار مصرف‌کننده موادمخدر بوده‌اند، طبق اعلام مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر “یک درصد” دانش‌آموزان کشور گرفتار اعتیاد شده‌اند.
اگرچه در سال‌های اخیر آموزش‌وپرورش در رابطه با اعتیاد دانش‌آموزان آمار مشخصی اعلام نکرده اما طبق نتایج تحقیقاتِ سال گذشته یک استاد دانشگاه بر روی گروهی از پسران و دختران دبیرستانی در تهران، منتشر شده در “فصلنامه رفاه اجتماعی وابسته به دانشکده علوم بهزیستی” کشیدن قلیان و سیگار، رابطه جنسی، کتک‌کاری بیرون از خانه و نوشیدن الکل به ترتیب شایع‌ترین رفتارهای پرخطر بین دانش‌آموزان هستند.
همچنین صحبت‌های مدیرکل وقت آموزش‌وپرورش شهر تهران در جمع معاونانش مبنی براینکه “اخبار خوبی از مدارس به گوش نمی‌رسد، ما در ارائه آمار به خبرنگاران، آنها را دور می‌زنیم و متاسفانه باید بگویم؛ بزرگ‌ترین تهدید تهران بعد از زلزله، تربیت است.” بر این مسئله صحه می‌گذارد.
این در حالی است که نمی‌توان از جایگاه “تربیتی” آموزش و پرورش به‌عنوان مهمترین نهادی که دانش‌آموزان پس از خانواده وقت خود را در آنجا می‌گذرانند به راحتی عبور کرد، این درحالی است که بسیاری از کارشناسان بخش “پرورشی” را در آموزش و پرورش کاملا مقفول مانده می‌دانند و معتقدند این نهاد مهم انسان‌ساز چنان درگیر تامین حداقل‌های خود شده که مسئله “تربیت” در آن به فراموشی رفته و مسئولان استراتژی مشخصی را برای آن با توجه به آسیب‌های متعدد پیرامون نسل جدید به واسطه رشد در “عصر ارتباطات” ندارند.
باید عنوان کرد؛ دانش‌آموزان نیز در تیررس آسیب‌های اجتماعی سطح جامعه قرار گرفته و این آسیب‌ها که زمانی تنها در لایه‌های پنهان جامعه بودند، امروز نه تنها آشکار دیده می‌شوند بلکه مدارس را نیز غبارآلود کرده‌اند.
تبعیض، فاصله طبقاتی، حاشیه‌نشینی، بحران فرهنگی، کاهش آستانه تحمل در جامعه، افزایش احساس رقابت و ناراضی بودن از خود و آینده‌ای غیرقابل پیش‌بینی و… موضوعاتی هستند که نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در جایگاه افرادی که سال‌ها به شغل معلمی و تدریس در دانشگاه مشغول بود و فعالیت در حوزه مدیریت آموزش و پرورش را تجربه کرده‌اند، بیش از دیگر موضوعات از علل گرایش دانش‌آموزان به رفتارهای پرخطر معرفی کردند.
فریده اولادقباد، محمود صادقی و جبار کوچکی‌نژاد دلایل مختلف این آسیب و راه‌های مقابله با آن را در گفتگو با خانه ملت تشریح می‌کنند؛
اولادقباد: شیوع خودکشی و اعتیاد در میان دانش‌آموزان، علامت بحران فرهنگی است
فریده اولادقباد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت به مناسبت آغاز هفته «مبارزه با اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی» در مدارس با اشاره به افزایش آمار اعتیاد در میان دانش‌آموزان طی سال‌های اخیر، گفت: عدم آموزش رفتارهای صحیح اجتماعی به جامعه شهری به‌ویژه به نهاد خانواده سبب رشد مصرف مواد مخدر در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه دانش‌آموزان شده است.
کاهش اعتیاد در میان نوجوانان و جوانان نیازمند پیگیری برنامه‌های مدون است
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید به آسیب‌های اجتماعی نگاه ملی داشت، افزود: کاهش اعتیاد در میان نوجوانان و جوانان نیازمند پیگیری برنامه‌های مدونی است که در این برنامه باید مباحث مختلف و متفاوتی مانند مهاجرت، امکانات تفریحی و ورزشی، آموزش‌های اخلاقی و مذهبی، نحوه استفاده از فضاهای مجازی و شبکه‌های خارجی، دارا بودن شغل و هدف در زندگی و… توجه کرد.
اولادقباد معتقد است؛ رشد بی‌‌رویه مهاجرت و حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ مانند تهران در بروز رفتارهای پرخطر تاثیرگذار است چراکه بیکاری، فقر اقتصادی، شکاف شدید طبقاتی و تقابل فرهنگی با فرهنگ شهرنشینان می‌تواند موجب بروز این رفتارها شود.
نوع آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر میان دانش‌آموزان در شهرهای مختلف کشور متفاوت است
وی با بیان اینکه نوع آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر میان دانش‌آموزان مناطق مختلف کشور و حتی محله‌های شهری همچون تهران متفاوت است، گفت: دراین خصوص نباید از نقش آموزش مهارت‌های زندگی از سوی وزارت آموزش و پرورش، رسانه ملی و دیگر ارگان‌های تربیتی مانند مساجد و فرهنگسراهای شهرداری‌ها برای دانش‌آموزان و والدین به راحتی عبور کرد، چراکه مهارت‌های زندگی، “نـــه” گفتن را به نوجوانان می‌آموزد و آنها را با خطرها آشنا می‌سازد.
رفتارهای پرخطر منجر به ایدز در میان نسل نوجوان شیوع پیدا کرده است
وی با تاکید بر اینکه «اعتمادبه نفس» و «عزت نفس» می‌تواند روحیه زندگی سالم را در دانش‌آموزان افزایش دهد، افزود: رسانه‌ها نقش بسزایی در معرفی شفاف و روشن مواد مختلف مخدر و آسیب‌های پیرامون آنها دارند اما متاسفانه آنطور که باید به این مهم نمی‌پردازند.
این نماینده با ابراز تاسف از اینکه برخی از رفتارهای پرخطر که منجر به بیماری ایدز می‌شود در میان نسل نوجوان شیوع پیدا کرده اما رسانه ملی ورود به آن را همچنان تابو می‌داند، گفت: علاوه بر اینکه رسانه ملی باید به این مهم با جدیت ورود کند، آموزش و پرورش نیز باید در راستای تحقق هدف تربیتی خود، کارگاه‌ها و طرح‌های آموزشی متعددی را برای دانش‌آموزان به منظور آشنایی با عواملی که می‌تواند سلامت آنها را تحث تاثیر قرار دهد برگزار کند.
پدیده خودکشی و اعتیاد در میان دانش‌آموزان نشان از “بحران فرهنگی” دارد
به گفته اولادقباد باید بحران هویت فرهنگی را ناشی از این دانست که نهاد خانواده نتوانسته در انتقال باورها، ارزش‌ها و هنجارها الگوی خوبی برای فرزندان خود باشد؛ همچنین رسانه‌ها نتواستند این باورها را به نسل‌های جدید انتقال دهند چراکه پدیده خودکشی و اعتیاد در میان دانش‌آموزان و نسل جدید نشان از بحران فرهنگی دارد.
فضای مجازی و ماهواره‌ها دانش‌آموزان را دچار دوگانگی فرهنگی می‌کند
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تاکید براینکه کاهش آسیب‌های ناشی از دوگانگی ارزشی دانش‌آموزان نیازمند تعامل تمامی ارگان‌ها با خانواده‌ها است، گفت: معتقدم فضای مجازی و فیلم‌های خارجی موجود در این فضاها و ماهواره‌ها دانش‌آموزان را دچار دوگانگی فرهنگی می‌کند چراکه آنها نمی‌دانند آنچه این شبکه‌های می‌گویند؛ درست است یا آنچه در مدرسه و گاه خانواده دیکته می‌شود؛ درواقع دوگانگی فرهنگی، بی‌هنجاری و کج‌روی را در پی دارد.
صادقی: کاهش آستانه تحمل در جامعه، از علل گرایش دانش‌آموزان به هیجانات کاذب با مواد روانگردان
محمود صادقی با انتقاد از افزایش اعتیاد در میان دانش‌آموزان طی سال‌های اخیر به خانه ملت، گفت: دلایل گرایش نوجوان به اعتیاد را باید در حوزه موضوعات اجتماعی و تربیتی پیگیری کرد و البته ریشه‌یابی این دلایل نیازمند بررسی تمامی ابعاد پیرامونی است.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه مسائل فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در گرایش دانش‌آموزان به اعتیاد دخیل هستند اما معتقدم این مسائل تنها بخشی از دلایل این گرایش را در برمی‌گیرند و باید از بعد روانشناسی اجتماعی نیز به مسئله نگاه کرد.
رفتارهای مبتنی بر صبر، آرامش، طمأنینه در جامعه کاهش پیدا کرده
وی با تاکید براینکه متاسفانه رفتارهای مبتنی بر صبر، آرامش، طمأنینه در جامعه کاهش پیدا کرده و آستانه تحمل پایین افراده آمده است، اضافه کرد: دلیل کاهش آستانه تحمل جامعه را باید در مدیریت کلان کشور جستجو کرد و حتی می‌توان گفت؛ نوع رفتارهای اجتماعی از سوی این مدیریت به جامعه تزریق می‌شود.
به اعتقاد صادقی، بی‌ثباتی، مسائل اجتماعی، مشکلات معیشتی و ترس از آینده‌ای غیرقابل پیش‌بینی سبب کاهش آستانه تحمل خانواده‌ها شده و همین مسئله گرایش نوجوانان به هیجانات کاذب با مواد روانگردان و مخدر را به دنبال داشته است.
وی ادامه داد: در گذشته معلمان یک شغل داشته و مابقی وقت خود را با دانش‌آموزان خود می‌گذرانند اما معلمان امروز به دلیل مشکلات اقتصادی دو یا حتی سه شغل دارند و توان روحی لازم برای درک و تعامل با دانش‌آموزان خود را از دست داده‌اند.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تصریح کرد: اگرچه رسانه‌های مجازی نیز می‌توانند موجب گرایش نسل جدید به رفتارهای مخاطره‌آمیز شوند، اما معتقدم ناکامی‌های طولانی مدت اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها، فاصله طبقاتی و تبعیض بیش از هر مسئله دیگری بر این موضوع تاثیرگذار است.
کوچکی‌نژاد: معضل افزایش گرایش دانش‌آموزان به اعتیاد نیازمند راه‌حل‌های مناسب است؛ نه مسکوت ماندن
جبار کوچکی‌نژاد با انتقاد از افزایش آمار اعتیاد در میان دانش‌آموزان طی سال‌های اخیر به خانه ملت، گفت: اعتیاد دانش‌آموزان با وجود درصد پایین بسیار نگران‌کننده است و عوامل مختلف فرهنگی، فقر، تبعیض، اختلاف‌های شدید والدین در خانواده و دوری نسل جدید و گاه خانواده‌های آنها از تعلیمات اخلاقی و مذهبی را می‌توان در ردیف دلایل گرایش دانش‌آموزان به اعتیاد، رفتارهای پرخطر و خودکشی برشمرد.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی به نقش و جایگاه تربیتی آموزش و پرورش در مسیردهی به زندگی و انتخاب‌های دانش‌آموزان اشاره کرد، افزود: اگر معلمان تربیتی مدارس بتوانند با دانش‌آموزان مستعد گرایش به رفتارهای پرخطر و خانواده‌های آنها ارتباط برقرار کنند به‌یقین بسیاری از آسیب‌ها با دانش‌آموز رشد نکرده و در صورت شناخت درست دلیل گرایش آنها به مواد مخدر، می‌توان راه‌حل‌هایی نیز پیدا کنند.
وی با تاکید براینکه نقش وزارت آموزش و پرورش، مشاوران مدارس و مربیان تربیتی و پرورشی در تغییر رفتارهای اخلاقی دانش‌آموز و تاثیر برخانواده‌هایی که شاکله درست اخلاقی ندارند، غیرقابل آنکار است، افزود: مسئولان نباید از آمار رو به افزایش گرایش دانش‌آموزان به اعتیاد ترسیده و بر روی آن سرپوش بگذارند بلکه باید با پذیرفتن واقعیت راه‌حل‌های مناسب پیدا کنند.
نباید نقش فضای مجازی را در گرایش‌ها به رفتارهای پرخطر در میان دانش‌آموزان نادیده گرفت
کوچکی‌نژاد معتقد است نباید نقش اینترنت، فضای مجازی و عدم کنترل والدین نسبت به نوع و میزان استفاده فرزندان‌شان از این فضا را در گرایش‌ها به رفتارهای پرخطر در میان دانش‌آموزان نادیده گرفت؛ هرچند این کنترل به معنای فیلتر بیش از اندازه نسل متعلق به عصر ارتباطات نیست.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اضافه کرد: متاسفانه وزارت آموزش و پرورش برنامه و بودجه مشخصی برای مسائل تربیتی ندارد و تمام هم‌وغم خود را بر روی “آموزش” گذاشته؛ با این حال سیستم آموزشی نیز ایرادات بسیاری دارد./
