وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
خبرگزاری مهر، گروه استان ها-عالیه نخعی: زعفران یکی از مهم‌ترین محصولات استراتژیک خراسان جنوبی بوده که قیمت مناسب در کنار سازگاری با اقلیم جغرافیایی منطقه آن را به‌عنوان مهم‌ترین محصول استراتژیک استان قرار داده است.
کشت زعفران در خراسان جنوبی از سال های قبل آغازشده و در حال حاضر این استان با تولید سالانه حدود ۵۶ تن در رتبه دوم تولید این محصول در کشور قرار دارد به گونه‌ای که امروز خراسان جنوبی را به نام سرزمین طلای سرخ شناخته‌شده و کیفیت زعفران این استان زبانزد خاص و عام است.
هرچند از قدیم‌الایام زعفران را بانام خراسان می‌شناخته‌اند اما اکنون چند سالی است که خشک‌سالی مانع توسعه سطح زیر کشت مزارع زعفران در استان شده و کشاورزان ناچار به فروش پیاز زعفران به‌عنوان منبع درآمدی برای خانوارهای خود هستند و باز هم مثل همیشه بازارهای سیاه دلالان از این فرصت استفاده کرده و با قاچاق پیاز زعفران از این استان به استان‌ها و کشورهای دیگر انحصار تولید این محصول را از دست خراسان جنوبی خارج کرده‌اند.
حالا این روزها کشورها و استان های همسایه جا پای زعفران خراسان گذاشته‌اند و خبرهایی از افزایش تولید زعفران در استان های قزوین، استان های مرکزی و غرب کشور و کشور افغانستان به گوش می‌رسد که هر چند خبرهای خوشی برای مردم این مناطق است اما ناقوس خطر را برای ۳۷ هزار زعفران کار استان به صدا درآورده است.
قاچاق پیاز زعفران به کشور افغانستان در سال های گذشته سبب شده که این کشور در حال حاضر به‌عنوان مهم‌ترین رقیب کشور در تولید زعفران قرار گیرد و نگرانی مسئولان در این زمینه روز به‌روز نیز بیشتر می‌شود.
اینجا پایتخت طلای سرخ نخواهد بود
از طرفی زعفران خراسان جنوبی به دلیل اقلیم گرم و خشک منطقه کیفیت بی‌نظیر در کشور داشته و فروش پیاز زعفران به استان های دیگر ضمن خارج شدن انحصار این محصول از دست استان های خراسان و کاهش قیمت، سبب شده که برخی از استان‌ها زعفران خود را به نام زعفران قاینات به فروش برسانند که این خود تأثیر زیادی در بازار زعفران استان خواهد داشت.
یکی از زعفران کاران سرایانی دراین‌ارتباط در گفت و گو با خبرنگار مهر می‌گوید: این روزها دلالان به دلیل بالا بودن قیمت پیاز زعفران به سمت قاچاق این محصول سوق پیداکرده‌اند.
محمد منصوری با بیان اینکه به‌طورکلی سود زحمات و تلاش‌های شبانه‌روزی کشاورزان در جیب دلالان است، عنوان داشت: این کار سودجویان تاکنون خسارت زیادی به اقتصاد کشور و کشاورزان وارد کرده و خواهد کرد.
افرادی که اقدام به خریدپیاز زعفران کشاورزان می کنند و آن را به صورت قاچاق از استان خارج می کنند افرادی شناخته‌شده هستند وی اضافه کرد: با ادامه این روند تا چند سال دیگر انحصار تولید زعفران با ورود این کشورها به این عرصه از دست ایران گرفته می‌شود و دیگر نام خراسان جنوبی به‌عنوان پایتخت تولید طلای سرخ جهان نخواهد بود.
یکی دیگر از زعفران کاران استان نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در افرادی که اقدام به قاچاق پیاز زعفران می‌کنند افراد شناخته‌شده هستند، بیان کرد: یک سری از افراد از قاچاق پیاز زعفران سود کلان می‌برند و در واقع با اقدامشان ندانسته تلاش می‌کنند زعفران را از انحصار خراسان خارج کنند.
سرو قد با اشاره به اینکه در گذشته سرایان و تمامی روستاهای آن زیر کشت زعفران بوده است، عنوان داشت: قاچاق پیاز زعفران به بیرون از استان و روند رو به گسترش آن در سایر نقاط هم در کاهش قیمت زعفران و هم در کیفیت پایین تأثیر زیادی داشته است.
کشف ۸۷ تن پیاز زعفران قاچاق
دبیر کمیسیون هماهنگی مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر از کشف و ضبط ۸۶ هزار و ۶۶۵ کیلوگرم پیاز زعفران قاچاق در استان طی شش ماهه نخست امسال خبر داد و گفت: دراین‌ارتباط ۴۴ نفر دستگیر و ۴۴ دستگاه خودرو نیز توقیف‌شده‌اند.
در حال حاضر زعفران را بانام ایران می‌شناسند و چنانچه در کشوری از جمله افغانستان کشت شود به‌طور حتم جا پای ایران می‌گذارد همان‌طور که تاکنون نیز تا حدودی موفق بوده اند رضا حسنی مقدم، ارزش ریالی این کشفیات را دو میلیارد و ۵۹۹ میلیون ریال عنوان کرد و افزود: در سال گذشته نیز بالغ بر ۶۷ هزار و ۱۶۵ کیلوگرم پیاز زعفران که به‌صورت قاچاق از استان قصد خارج شدن داشت کشف و ضبط شده است.
وی با اشاره به اینکه ارزش ریالی این کشفیات نیز حدود دو میلیارد و ۱۴ میلیون ریال بوده است، بیان کرد: دراین‌ارتباط ۳۹ دستگاه خودرو توقیف و ۳۹ نفر نیز دستگیرشده‌اند.
قاچاق پیاز زعفران به افغانستان، چین و هند
دبیر کمیسیون هماهنگی مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی با اشاره به قاچاق پیاز زعفران به افغانستان، چین و هند، عنوان داشت: ما با انتقال پیاز زعفران به کشورهای دیگر مشکل‌داریم چراکه زعفران یک محصول استراتژیک برای استان است.
حسنی مقدم ادامه داد: در حال حاضر زعفران را بانام ایران می‌شناسند و چنانچه در کشوری از جمله افغانستان کشت شود به‌طور حتم جا پای ایران می‌گذارد همان‌طور که تاکنون نیز تا حدودی موفق شده اما کیفیت زعفران ایران در هیچ جای دیگر وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر پیاز زعفران از استان به استانی های مرکزی یا غرب کشور صادر می‌شود، بیان داشت: انتقال پیاز زعفران به استان های دیگر نیز تنها باید با مجوز جهاد کشاورزی باشد و در این صورت برای انتقال آن مشکلی وجود ندارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه جهاد کشاورزی با صادرات پیاز زعفران به خارج از کشور بسیار حساس بوده و با آن مقابله می‌کند، اظهار کرد: تا جایی که امکان داشته باشد با همکاری سایر دستگاه‌ها جلوی این صادرات را گرفته‌ایم.
فروش پیاز زعفران به یک معضل برای زعفران کاران تبدیل شده است
هاشم ولی پور مطلق با بیان اینکه سازمان جهاد کشاورزی در زمینه انتقال پیاز زعفران به استان های دیگر دو رویکرد مد نظر قرار داده است، بیان کرد: رویکرد نخست این است که پیاز زعفران باید تعویض شود و خود یک نوع محصول برای زعفران کاران بوده و اگر امکان فروش را برای آنها محدود کنیم به کشاورزان ضرر زده‌ایم.
وی ادامه داد: در سال های گذشته به دلیل اینکه شرایط آب و هوایی مناسبی در استان وجود داشت و محدودیت منابع آب نداشتیم توسعه مزارع و فروش پیاز زعفران در داخل خود استان انجام می‌شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر باوجود خشک‌سالی های چندین ساله در افزایش سطح محدودیت‌هایی به وجود آمده است، عنوان داشت: در این شرایط فروش پیاز زعفران به یک معضل برای زعفران کاران تبدیل شده است که یا باید از آن صرف‌نظر کنند که منطقی نیست یا با شرایط مناسب به استان های دیگر صادر کنند.
تنها راه چاره مدیریت فروش پیاز زعفران به استان های دیگر است
ولی پور مطلق با تأکید بر اینکه تنها راه چاره در این زمان مدیریت در فروش پیاز زعفران به استان های دیگر است، بیان داشت: در سال های گذشته نسبت به خروج پیاز زعفران از استان سخت‌گیرانه عمل می‌شد اما بر اساس دستورالعمل وزارتخانه و تصمیمات جدید خروج پیاز زعفران با شرایط خاص برای مزارع داخل کشور انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه تحقق این امر از یک جهت برای ایجاد درآمد زعفران کاران خوب خواهد بود، افزود: بااین‌وجود افزایش سطح زیر کشت زعفران و در نتیجه افزایش تولید در کشور رخ خواهد داد و از نظر کیفی نیز ممکن است به کیفیت زعفران استان نباشد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی به رتبه دوم استان در تولید زعفران کشور اشاره کرد و گفت: تاکنون در هیچ کجای کشور زعفرانی به کیفیت زعفران استان نداشته‌ایم و این زعفران از نظر کیفیت و مواد قابل‌رقابت با استان های دیگر نیست.
ولی پور مطلق ادامه داد: بااین‌وجود نبود برند برای زعفران استان سبب شده تا برخی زعفران های تولیدی در دیگر استان‌ها را به نام زعفران قاینات به فروش برسانند که این خود بر بازار زعفران استان تأثیر خواهد گذاشت.
طرح مطالعه نشده صدور پیاز زعفران از استان
دبیر شورای ملی زعفران ایران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه به‌هیچ‌عنوان با توسعه کشت زعفران در استان های دیگر موافق نیستم، اظهار کرد: کشور را باید منطقه‌ای و تخصصی کنیم.
به جای گسترش سطح زیر کشت زعفران باید بهره وری آن را افزایش دهیم زیرا بازار زعفران در دنیا محدود است و به تناسب افزایش سطح زیر کشت بازار برای فروش وجود ندارد محسن احتشام بیان کرد: همان‌طور که در صنعت طرح آمایش سرزمینی داریم در کشاورزی نیز طرح آمایش سرزمینی داشته باشیم و هر منطقه‌ای اختصاص پیدا کند به کشت محصولی که در آن اقلیم و شرایط آب و هوایی مساعد است.
وی با اشاره به اینکه استان های دیگر در کشت زعفران اشتباه می‌کنند، عنوان داشت: با توجه به بازاری که داریم به‌طور حتم در چند سال آینده سایر استان‌هایی که اقدام به کشت زعفران کرده‌اند از کشت این محصول منصرف خواهند شد و بازهم باید قاینات و خراسان رضوی کشت کنند.
وی عنوان کرد: صدور پیاز زعفران از استان طرحی مطالعه نشده است چرا که در شرایط فعلی میزان برداشت متناسب با سطح زیر کشت و توسعه بازار نیست.
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند با تاکید بر اینکه به جای گسترش سطح زیر کشت زعفران باید بهره وری آن را افزایش دهیم، بیان کرد: بازارزعفران در دنیا محدود است و به تناسب افزایش سطح زیر کشت بازار برای فروش وجود ندارد.
احتشام با بیان اینکه بین عرضه ، تقاضا و میزان تولید زعفران تعادلی وجود ندارد، عنوان کرد: اگر فاکتور های کیفی زعفران را از دست بدهیم، بازار فعلی که کشور در دست دارد نیز از بین خواهد رفت.
کاشت زعفران از قدیم‌الایام مختص استان خراسان و به‌ویژه خراسان جنوبی بوده و اگر فعالیت‌های نظام‌مند برای جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران انجام نشود، در آینده نزدیک شاهد کاهش چشمگیر کاشت این محصول، کاهش قیمت و خروج انحصار این محصول خواهیم بود و به‌طور حتم در سایه این مشکلات شاهد بیکاری کشاورزان و مهاجرت آنها به حاشیه شهرها خواهیم بود که بدون تردید مشکلات فراوان بعدی را به دنبال خواهد داشت.
