وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
مسئولان سازمان در تهران مخالف بودند. همکارانم در بیرجند هم گلایه داشتند. با این حال، بعد از ۲۵ سال باغ اکبریه و رحیمآباد را تخلیه کردیم، البته با این امید که مکانی مناسب در اختیار میراث فرهنگی قرار خواهد گرفت. حال نه تنها مکانی که انتظار داشتیم به ما نرسید حتی در پرداخت اجاره بها هم هیچ عنایتی نمیشود.
شرط یونسکو
عمارت و باغ اکبریه، یکی از بناهای تاریخی شهر بیرجند است. این بنا در دوره قاجاریه توسط شوکت الملک در دو طبقه ساخته شده است که در نشست سی و پنجم یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. البته این ثبت در حالی انجام شد که مأمور سازمان یونسکو به اداری بودن بخشی از باغ اکبریه پی نبرده بود؛ موضوعی که بعدها داستان میشود و شاید خط و نشانهایی هم میکشد که اگر این بنا تخلیه نشود، شاید ثبت جهانی میراث دچار چالش شود.
البته مدیرکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری خراسانجنوبی نیز با این جمله که مأمور سازمان یونسکو در زمان بازدید متوجه اداری بودن این قسمت نشده است اشاره کوچکی به این موضوع میکند و در این باره میگوید: باغ اکبریه به عنوان نمونهای از باغ ملی در فهرست میراث جهانی ثبت شده است و ثبت در میراث یونسکو الزاماتی برای کشوری که آن میراث در آن است به وجود می آورد.
حسن رمضانی از پایش همواره این اثر میگوید و اینکه اگر تعارضی با ضوابط ثبت شده مشاهده شود، اثر به فهرست آثار در خطر میرود که برای کشور هزینه دارد. بنابراین بعد از مدتی به دلیل اینکه این ساختمان تنها به عنوان باغ ملی باشد و مردم از این اثر فاخر فرهنگی بهره ببرند، اقدام به جابه جایی کردیم.
او تخلیه این باغ بعد از ۲۵ سال را اقدامی بسیار حساس عنوان کرد که با مخالفت برخی از مسئولان پایتخت و حتی برخی از کارمندان اداره رو به رو بود. اما این امر مهم انجام شد و علاوه بر باغ اکبریه، رحیمآباد نیز تخلیه شد.
عهدی که وفا نشد
البته قبل از تخلیه باغها با معاون استاندار نیز تعامل برقرار شد و امضای موافق او برای کمک به این اداره کل بعد از تخلیه نیز روی نامه رمضانی به استانداری مینشیند.
او از اطلاعیه و تقاضایی سخن میگوید مبنی بر اینکه اگر کسی ساختمانی برای اجاره دارد اعلام کند و بعد از مدتی با جابه جایی اعتبار، ساختمانی با ماهیانه ۸ میلیون تومان برای این اداره اجاره میشود.
وی در این باره میگوید: بعد از استقرار متوجه شدیم که ساختمان دارای مشکلاتی مانند نداشتن آسانسور و پارکینگ مناسب است. علاوه بر این ساختمان به دلیل نداشتن پایان کار بیمه ندارد و به طور کلی یک ساختمان مسکونی است.
در این کش و قوس اجاره ۳ ماه ابتدای سال را سازمان مدیریت و برنامه ریزی پرداخت میکند اما رمضانی در نیمه راه تنها میماند.
به گفته مدیرکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری خراسانجنوبی در سرفصل اعتباری این اداره کل، با وجود سربار شدن هزینههای اجاره بها هیچ تغییری به وجود نیامده است و این موضوع شرایط را به سمتی سوق داده که گاهی برای تأمین این هزینهها از اعتبارات جاری سازمان و چه بسا اضافه کاریها نیز کسر میشود.
رمضانی باغ اکبریه را از حالت اداری خارج میکند تا استانداری نیز هر چه سریعتر درباره تخلیه ارگ کلاه فرنگی تصمیم بگیرد و آنجا را تخلیه کند اما ماجرا آن طور که او میخواهد پیش نمیرود چرا که استانداری با گرفتن ساختمان فرمانداری شرایطی را به وجود میآورد که دوباره این بنای تاریخی مکانی میشود برای استقرار یک اداره و این بار چون فرمانداری بیرجند بیخانه شده است ساختمان های اطراف ارگ نصیب فرمانداری میشود.
البته نه اینکه بخواهد ارگ را به او بدهند بلکه برای این هدف که ارگ باید به شکل قبلی اش برگردد و معتقد است اگر ساختمانهای اطراف این بنا در اختیار میراث قرار میگرفت به طور حتم زودتر طرح بازسازی ارگ به نتیجه میرسید.
از این که اکنون در ساختمان اجارهای ساکن شده است گلایهای ندارد اما میگوید: انتظار داشتم حداقل اگر ساختمانی را به این اداره اختصاص ندادند دست کم در عهدی که برای کمک در پرداخت اجاره بها به ما دادند وفا میکردند.
شرایط خاص«میراث»
این مدیر، اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری خراسانجنوبی را فراتر از یک اداره کل میداند چرا که هر روز و هر سال پذیرای مهمانان و گردشگران خارج از استان و حتی خارج از کشور است.
او معتقد است شرایط این اداره کل به دلیل نوع خاص مخاطبش ویژه است و به طور حتم شرایط ساختمانی این اداره روی سرمایه گذارانی که برای کار در حوزه گردشگری یا دیگر حوزه ها وارد این اداره میشوند تاثیر گذار است.
تصویر سازی ذهنی مدیرکل درباره¬ی آنچه سرمایه گذار بخش میراث فرهنگی از یک اداره کل انتظار دارد قابل تأمل است اما اکنون این موضوع تنها چیزی است که در جابهجایی این اداره کل مورد توجه قرار نگرفته است.
وی درباره ساختمانی که قرار است در سایت اداری برای این اداره کل ساخته شود نیز تصریح میکند: حفاظت از بافت تاریخی و ۵ موزه بیرجند وظیفهای است که در دوری از شهر و استقرار در سایت اداری کمی مشکل ساز خواهد بود.
معاون عمرانی استاندار درباره این موضوع نظر متفاوتی دارد، همایون نخعی نژاد میگوید: میراث، برای این که در ساختمان های حاشیه ارگ کلاه فرنگی مستقر شود باید این ساختمان ها را بخرد، جمله ای که پاسخ متفاوت مدیرکل میراث فرهنگی را در پی داشت.
او توضیح میدهد: بر اساس مستندات قانونی یک اداره دولتی نمی تواند ملک دولتی را از دولت بخرد… من این موضوع را کتبی اعلام کرده ام.
جالب اینکه معاون فرماندار بیرجند نیز معتقد است فرمانداری بیرجند به عنوان فرمانداری مرکز استان باید ساختمان مجزا و مشخصی داشته باشد… انتظار داریم راه و شهرسازی زمینی در شهر بیرجند به این موضوع اختصاص دهد.
مهندس رونقی با اشاره به این که به طور حتم راه و شهرسازی، زمین برای واگذاری به فرمانداری در بیرجند دارد ابراز امیدواری میکند ارگ کلاه فرنگی نیز مانند دیگر آثار تاریخی بیرجند از حالت اداری خارج شود.
ماجرای تخلیه عمارت های اکبریه و رحیم آباد به ۲ دهه قبل بر میگردد و در هر دوره مدیریتی، تخلیه بناهای تاریخی به شعار تبدیل شد. از میان مدیران این دوره ها تنها مدیرکلی که جسارت عملی کردن این شعار را داشت حسن رمضانی بود، او حالا سیبل انتقادات کارکنان مجموعه اش برای تخلیه مکانی خوش آب و هواست و از سویی مجبور است برای تأمین هزینه های اجاره، اضافه کاری ها را کم کند چون قولهایی که به او داده بودند عملی نشد. شاید مدیران سابق همین دلایل را پیش بینی می کردند که به سر بی درد خود دستمال نبستند.
