شجره ملعونه

درخت لعنت شده یا «شجره ملعونه» که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در پیامی به مناسبت فرارسیدن موسم حج ابراهیمی،خطاب به برادران و خواهران مسلمان در سراسر جهان صادر کردند، به آن اشاره فرمودند.اما منظور از شجره ملعونه چیست.

گروهی از مفسرین معتقدند که شجره ملعونه همان شجره زقوم است که در سوره مبارکه صافات از آن یاد شده است اما نکته در اینجاست در این آیه، صرفا به محل امتحان بودن زقوم اشاره میشود و دیگر مورد لعن قرار نگرفته است.

اما کلمه شجره در میان عامه به معنای تحت اللفظی آن یعنی درخت کمتر مورد نظر است و معنی خاندان نیز از آن استنباط می گردد همان گونه که شجره نامه به معنای خاندان و اصل و نسب به کار می رود. حضرت رسول (ص) خطاب به حضرت علی(ع) می فرمایند :«أنا و أنت من شجره واحده» این حدیث نشان می دهد که مراد از شجره، خاندان است.اما کدام خاندان لایق لعنت خداوند بوده است؟

بزرگترین حفّاظ حدیث و مورخان و مفسران اهل تسنن آورده اند که پیامبر اکرم (ص) در خواب دید تعدادی میمون بر فراز منبر او جست و خیز میکنند و چون برخاست افسرده خاطر و ناراحت شد و دیگر هیچ گاه تا پایان عمرخندان دیده نشد.پس، آیه ۶۰سوره مبارکه اسراء نازل شد. « وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْناکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَهَ الْمَلْعُونَهَ فِی الْقُرْآن‏»، آن خوابى را که به تو نشان دادیم و نیز درخت لعنت شده در قرآن را جز براى آزمایش مردم قرار ندادیم.

کیفیت این خواب را برجستگان اهل سنت چون خطیب بغدادى، ترمذى، ابن جریر، طبرانى، بیهقى، ابن مردویه و علمای شیعه چون شیخ کلینی نقل کرده اند و بسیاری از مفسران شیعه و سنی، مانند قرطبی از مفسران معروف اهل سنت در تفسیر الجامع، فخر رازی در تقسیر کبیر ومحمد بن جریر طبری درجلد ۱۰ کتاب تاریخ طبری(صفحه ۵۸) آورده اند که منظور از شجره ملعونه همان روی کار آمدن بنی امیه پس از رسول ا…(ص)است.

شجره ملعونه نقطه مقابل شجره طیبه است که خداوند در آیات ۲۴ و ۲۶ سوره ابراهیم(ع) از دوعبارت «شجره طیبه» و «شجره خبیثه» برای توصیف وضعیت دو جریان حق و باطل استفاده می کند و می فرمایند:«أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلً کَلِمَهًطَیِّبَهً کَشَجَرَهٍ طَیِّبَهٍأَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِى ٱلسَّمَاءِ»و«وَمَثَلُ کَلِمَهٍ خَبِیثَهٍ کَشَجَرَهٍ خَبِیثَهٍ ٱجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ ٱلْأَرْضِ مَالَهَا مِن قَرَارٍ.»

اینکه شجره ملعونه شامل چه کسانی است با رجوع به احادیث می توان به این سوال پاسخ گفت. چنانکه در روایات هم آمده که کسی به امام معصوم مراجعه می کند و می گوید من از نظر نسبت از بنی امیه هستم، آیا لعن شامل من هم می شود امام می فرمایند خیر و مقصود از لعن یک خاندان، لعن کسانی است که در عقیده و عمل با آنان موافق باشند. آنچه باعث شد تا بنی امیه مورد لعنت خداوند قرار گیرند، بدعت هایی بود که در دین ایجاد کردند.

آل سعود نیز به همان راهی رفته اند که بنی امیه رفته بود.پیشوای شان محمد بن عبدا…(ص) نیست بلکه محمد بن عبدالوهاب است.آل سعود خون مسلمانان را می ریزد و مسلمانان را تکفیر می کند.این شباهت سبب شده است تا مقام معظم رهبری(مدظله العالی) از آن ها با عنوان شجره ملعونه و خبیثه یاد کنند.