ایها الناس مشکل دارم، به خدا مشکل دارم، همه چیز زیر سر آنهاست. اینها را می گوید و در حالی که موجی از اضطراب و عصبانیت او را کنترل می کند به سمت اتاق جلسات شورا می رود. آن سوی در ، ۷ تن از ۱۱ عضو شورا منتظرند تا شاید بقیه به جمع بپیوندند و بتوانند پس از انتخابات جنجالی هیأت رئیسه حالا اعضای کمیسیون ها را مشخص کنند. با دو نفر از غایب ها تماس می گیرند یکی از آنها که خودش را برای انتخابات هیأت رئیسه رسانده بود دوباره به سفر رفته است. صدای نفر دوم از پشت خط می آید، صدایش را برای همه پخش می کنند. می گوید : مهمان دارم، نمی توانم بیایم. پاسخ می شنود ، «نمی شود مسائل مردم را به خاطر مهمان های شما معطل گذاشت ، مهمان های شما مهمتر هستند یا مردم ؟ »گفتگو ها از حالت عادی خارج است. صداها بلند تر از حد معمول و شبیه فریاد است. در جملات بعدی با همان صدای بلند با تکرار از او خواهش می شود که به جلسه بیاید. فاطمه زهرا هلال بیرجندی حالا پشت در است. وارد می شود و به بی نظمی در تشکیل این جلسه اعتراض می کند. می گوید چور مرا که سال ها در شورا خدمت کرده ام زیر سؤال می برید؟ یزدان شناس عضو دیگر شورا هم به جمع می پیوندد. او هم به همین موضوع معترض است. می گویند : زمان برگزاری جلسات همیشه روز های پنجشنبه به اعضا اطلاع داده می شد. چه طور انتظار دارید در حالی که شب گذشته خبر داده اید امروز همه حاضر باشند. هماهنگی ها را انجام داده اید و در آخرین لحظه ما را مطلعه کرده اید؟ یکی از اعضا جلسه مهمی داشته است، آن عضو دیگر چون پیامی برای برگزاری جلسه دریافت نکرده، برنامه آن روزش را بسته است. و خلاصه علت غیبت و تاخیر برخی، این بی نظمی عنوان می شود. دکتر زنگویی که دوباره رئیس شورا شده است می گوید: ما همان روز برگزاری انتخابات هیأت رئیسه اعلام کردیم، جلسه آتی شورا که امروز (شنبه) باشد انتخابات اعضای کمیسیون ها برگزار خواهد شد. اما آن ها تکذیب می کنند. رئیس در سایه سعی در آرام کردن فضا دارد. او می خواهد جلسه را به سمت هدف برگزاری اش نزدیک کند. باید سروصداها بخوابد. ۶ عضو پیروز در انتخابات هیأت رئیسه در جلسه حاضرند. اما قطب ۵ عضوی نه. دکتر طاهری می گوید: با آقای عبدالرزاق نژاد تماس گرفته ایم. موافق بودند که اسم شان را برای کمیسیون اجتماعی –فرهنگی بنویسیم. برای آقای دکتر بهترین هم در همه کمیسیون ها نام نویسی می کنیم و رأی شان محفوظ است. از نظر حقوقدان شورا باید در اولین جلسه بعد از انتخابات هیأت رئیسه، رئیس و اعضای کمیسیون ها مشخص شوند اما برخی مخالفند. یزدان شناس کاندیدای مغلوب ریاست هیأت رئیسه پیشنهاد می دهد این جلسه را به مهرماه موکول کنند تا دکتر بهترین و حجت الاسلام عبدالرزاق هم حاضر باشند. او از دکتر طاهری صراحت قانونی برای تأکیدش بر برگزاری این جلسه می خواهد و می گوید: بایدی که عنوان می کنید تفسیر شما از قانون است. کار مردم را با فعالیت ترکیب قبلی کمیسیون ها ادامه خواهیم داد تا برزمین نماند اما برای انتخابات جدید باید همه اعضا حاضر باشند.
مانند سال گذشته که شورا ده ها روز تعطیل بود و انتخابات معطل ماند تا دکتر طاهری بیاید و بعد برگزار شد، الان هم عجله نکنید برگزاری این جلسه با جضور همه اعضا مفیدتر است.
ماجرای جلسه محرمانه
نشانه ای از اعتماد بین دوقطب پیدا نیست. تا بتوانند باعث هم افزایی و تعامل شود. دو تن از قطب ۵ عضوی با کنایه از جلسه ای محرمانه می گویند که قبل از برگزاری انتخابات رسمی هیأت رئیسه در شورای شهر برگزار شده است. جلسه ای که آن ها یعنی همان ۵ عضو، به آن دعوت نشده اند. فاطمه زهرا هلال بیرجندی و یزدان شناس در جمله هایشان از این جلسه می گویند و قطب ۶ عضوی را عامل اصلی اختلافات و از بین رفتن تعامل می دانند.
دکتــر زنگـــــویی تأکید می کند، آنها نباید به جلسه ای که از مضمون آن اطلاعی ندارند درحضور خبرنگاران اشاره کنند. اما خودش هم از مضمون جلسه چیزی نمی گوید. دکتر طاهری در این باره توضیحاتی به بیرجندامروز می دهد. «این جلسه برای تعامل و تصمیم گیری برای انتخابات برگزار شد. این طور نبوده که محرمانه باشد فقط خواستیم اعضا هماهنگی های لازم را قبل از جلسه انتخابات انجام دهند. این طبیعی است که برای انتخابات برنامه ریزی شود» در واقع مضمون جلسه همان بوده که گروه اقلیت به کنایه از آن می گویند. اما از نظر گروه اکثریت برگزاری این جلسه طبیعی است، همانطور که گروه مقابل هم هماهنگی هایی داشته اند.
نفوذ دو دستگی
هر دو گروه یکدیگر را عامل به وجود آمدن این دو دستگی می دانند. قطب ۶ عضوی با استناد به برخی وقایع و جلسات اعلام می کند که گروه مقابل گاهی حتی رأی سفید داده اند که فردی با حداکثر آرا برای مسئولیتی انتخاب نشود. از آن سو گروه ۵ عضوی انتظار دارد مدیریت شورا و دیگران چنانچه عزمی برای برخورداری از شورایی ۱۱ نفره و نه دو قطبی دارند اثبات کنند.
یزدان شناس می گوید: گامی بردارید تا این ادعا اثبات شود اگر به دنبال هم افزایی و تعامل هستند چرا باید انتخاباتی برگزار شود که نتایج آن از قبل در همان جلسه محرمانه مشخص شده است و حالا حتی یک نفر از ما جایی در هیأت رئیسه ندارد.
گروه اقلیت و گروه اکثریت
گلایه ها از سوی قطب اکثریت ابعاد دیگری از اختلافات را آشکار می کند.جملات این مضمون را دارد که گروه اقلیت به دنبال برهم زدن جلسات و همکاری نکردن با اکثریت هستند. آن ها خود از واژه های گروه اقلیت و گروه اکثریت استفاده می کنند و با این کاربرد واژه اختلافات ریسه دار این سال ها در شورای شهر بیرجند که البته همه درباره آن بسیار شنیده اند به سطح می آید. از آن جنس اختلافاتی که حالا در اوج است و شاید خارج از تحمل افکار عمومی باشد.
حقوقدان شورا می گوید: این درست نیست که مردم در رسانه بخوانند جلسه شورا با فشار گروه اقلیت از رسمیت افتاد. نظر قانون و اکثریت بر برگزاری جلسه است.
موافقت غیر قانونی رئیس
اما اصرار و دلایل جبهه مقابل، مدیریت شورا را مجبور به پذیرش برگزاری جلسه کمیسیون ها در سومین روز مهرماه می کند و این سوال را درذهن به وجود می آورد که اگر قانون است چرا رئیس شورا کوتاه می آید و تمکین نمی کند؟
آیا این برای یک مدیر ضعف نیست؟ چرا شورای شهر بیرجند دوقطبی شده است؟ اگر دوقطبی بودن طبیعی است چرا اختلافات تا این حد ریشه دوانده طوری که نمی توان انکار کرداین حجم از مشکلات درونی در شورا به پیشبرد مردمی و شهری آسیب می رساند. حال آنکه آنچه از این جلسه نیز پیداست گواه براین واقعیت است، بی نظمی در اعلام زمان برگزاری جلسه، تأخیر در انتخاب اعضای جدید کمیسیون هایی که باید برای کار مردم تصمیم گیری کنند، مشکل کوچکی نیست، هرچند نتیجه گیری می شود کمیسیون های قبلی کارها را تا تشکیل جلسه با حضور همه اعضا ادامه دهند.
انکار رئیس شورا
البته دکتر زنگویی انکار می کند که این اختلافات در پیشبرد امور مردم خلل ایجاد کرده است. او جدولی از نحوه تصمیم گیری درباره امور مردم در شورا تهیه کرده است که نشان می دهد ۹۰ درصد این امور با اتفاق آرا، ۸ درصد با ترکیب رأی ۲ ،۳ تا ۴ مخالف درصد کمی با ۴ یا ۵ مخالف انجام شده است. فقط هنگام انتخاب هیات رئیسه که می شود اختلاف نظرها با وجود می آید.
او حتی این اختلافات و دو قطبی بودن شورا را طبیعی می داند و می گوید: در همه دوره ها و در بسیاری از شوراها ی کشور چنین مواردی وجود دارد مهم این است که لطمه ای به کار مردم وارد نمی شود و من با مستندات جلسات، این مهم را اعلام می کنم.
بنابراین جای نگرانی نیست این هم که می گویند چرا از گروه اقلیت کسی در هیأت رئیسه نیست پاسخ دارد. این مورد در صورتی قابل طرح بود که انتخابات انتصابی باشد اما زمانی که اعضا رأی می دهند و براین اساس افراد انتخاب می شوند کسی نمی تواند مداخله کند این یک روال است اما دقیقاً همان ۵ نفری که در گروه اقلیت هستند در هیچ یک از سمت های شورا رأی نمی آورند آیا این اتفاق از پیش تعیین شده نیست؟
این یعنی هیچ یک از این افراد مورد تایید ۶ نفر دیگر نیستند، چرا برای ورود به هیأت رئیسه مورد تائید اکثریت ۶ نفره نیستند ؟آیا ماجرای پشت پرده ای وجود دارد؟
اختلافات طبیعی است
دکتر زنگویی پاسخی کلی می دهد « ۱۴ سال است در شورا کار می کنم و این مسائل را طبیعی می دانم. برای من تازگی ندارد که دلیل خاصی بیاورم. در شورا همیشه حداقل و حداکثر بوده و همیشه یکدست نبوده است. ملاک قانون است، قانون صراحت دارد که افراد می توانند کاندید شوند و رأی بیاورند. این چراها را می توانید از هریک از اعضا بپرسید اما من بعنوان مسئول شورا قانون را رعایت می کنم.»او به جد تکرار می کند این موارد هیچ دخالتی در امور مردم ندارد و تضارب آرا را طبیعی می دانم
تاثیر اختلاف ها در امور مهم شهر
برخی در قطب ۵ نفره آنچه دکتر زنگویی گفته است را قبول ندارند. دکتر حسنی صفت که پس از استعفای سیده زهرا حسینی به ترکیب شورا اضافه شده می گوید: درست است که ۹۰ درصد امور به اتفاق آرا انجام می شود اما این امور همان کارهای معمول شورا مثل درخواست های موردی و شخصی شهروندان است که حجم بیشتر فعالیت های شورا را تشکیل می دهد آنچه با اختلاف نظر و حساسیت مواجه می شود امور مهم تر و عمومی تر است که برای همه شهروندان اهمیت ویژه ای دارد مانند پروژه هلال که ما با تمدید مهلت اعتراض کردیم و پس از آن پروژه پلمپ شده باید پاسخ می دادند که چرا پروژه زمان بر شده و مصوبات شورا و شرط ها اجرا نمی شود. بعد از آن هم باز با رأی گیری در فضایی غیر اصولی به پروژه مهلت دادند که بازهم من و دکتر بهترین مخالفت کردیم اما چون اکثریت موافق بودند کار ادامه یافت با این حال خوشحالیم که فشارهای ما باعث شد امروز پروژه هلال برای پارکینگ، زمین تملک کند.
او پس از ورودش به شورا تأکید داشته که نام مخالفان و موافقان برای یک تصمیم گیری مشخص باشد تا در آینده مردم بدانند برای اجرای امور چه کسانی بر انجام تصمیم درست اصرار داشته اند. این عضو شورا می گوید: فضای به وجود آمده به ضرر مردم است و نمی توانند بگویند که این اختلافات خللی در انجام کارها ایجاد نکرده است اگر ۹۰درصد امور به اتفاق آرا انجام می شود پس چرا به هیچ یک از کاندیداهای گروه ۵ نفره رأی ندادند؟ این اقدام ادعایشان را نقض می کند و اگر هم می گویند بیشتر امور به اتفاق آرا انجام می شود پس چه دلیل دیگری وجود دارد که مانع ورود این کاندیداها به ترکیب هیأت رئیسه شده اند؟ آنان عنوان می کنند که ورود ما به هیأت رئیسه باعث اختلاف می شود این جمله هم براساس اسنادی که خودشان داده اند رد می شود مگر نمی گویند برای ۹۰ درصد امور به اتفاق آرا تصمیم گیری شده است؟ پس این چه رویکردی است و چه طور باید به آن پاسخ داد. جز اینکه به این نتیجه برسیم، منافعی دارند که با حضور نظارتی ما به خطر می افتد بنابراین در رأی گیری ها طوری برنامه ریزی می کنند که هیچ یک از ما به هیأت رئیسه وارد نشویم و در یک جلسه سوری آنچه شب گذشته بسته اند را به نمایش می گذارند.
احتمال سوء استفاده در هیأت رئیسه
اما آنچه دکتر حسنی صفت می گوید در صورتی قابل تأمل است که هیأت رئیسه بتواند موضوعی را از دیگر اعضا پنهان کند. حال آنکه همه مسایل در جلسات علنی شورا مصوب می شود.
این عضور شورا می گوید: درست است که همه در جریان مسایل قرار می گیرند اما این هیات رئیسه است که می تواند زمان طرح یک موضوع در جلسه را تعیین کند زمان طرح موضوع با توجه به ترکیب اعضای حاضر، پس و پیش مطرح کردن مسائل مهم و اهمیتی که اعضای هیأت رئیسه به یک موضوع خاص می دهند می تواند معادلات بسیاری را برهم بزند بنابراین اگر از قطب دوم هم افرادی در هیات رئیسه وارد می شدند نظارت قوی تری اعمال می شد و امکان سوء استفاده برخی به حداقل می رسید. نظر او این است که باید این اختلافات مدیریت و ریشه یابی می شد نه اینکه هر دوره با انجام برخی اقدامات نادرست تشدید و شکاف بین اعضا بیشتر شود.
شاید اگر فردی دیگر برای ریاست شورا انتخاب می شد امروز شورای متحدتری داشتیم اما متأسفانه این گروه بر مواضع خود اصرار دارند و با این انتخاب، نفع جمع و حتی شهروندان را در نظر نمی گیرند.
لایه های پنهان حقیقت
شاید رئیس در سایه، حقوقدان شورا فرای این اظهارنظرها پاسخی برای پایان این منازعات یا ماده و تبصره ای از کتاب قانون برای پوشاندن این شکاف داشته باشد. اما گویا این حفره عمیق تر از آن است که به ظاهر دیده می شود. چه حقایق در لایه های پنهان این ماجرا باعث چنین وضعیتی در شورا شده است؟ شرایطی که اعضای این شورای دو قطبی انگشت اتهام به هم نشان می دهند و حتی مرد قانون به این نتیجه می رسد که بگوید «دست برخی در شورا زیر ساطور افرادی است که مجبورند برای پاسخ گفتن به انتظارات آن ها به نوعی به هیأت رئیسه راه یابند، ما براساس قراینی بر این وضعیت واقفیم بنابراین باید طوری عمل شود که از وقوع هرگونه سوء استفاده ای پیشگیری به عمل آید. من سالها در خدمت قانون بوده ام، متوجه برخی مسایل و تلاش های تعجب برانگیز عده ای بر دستیابی به مسئولیت در هیأت رئیسه هستم. اینکه فردی ناگهانی بخواهد، رئیس شورا شود برای ما سوال برانگیز است، افراد باید جایگاه و توان خود را بدانند. آیا درست است کسی که رئیس بازار و اتحادیه های صنفی است، ریاست شورا را برعهده بگیرد؟ احتمال بروز برخی سوء استفاده ها در این شرایط وجود دارد، در حالی که می توان راه خطا را بست».
چنانچه تدبیر بر تعامل و فراهم کردن فضایی برای ورود گروه اقلیت به سمت هایی چون خزانه داری و منشی استوار می شد آیا اوضاع امروز ارام تر نبود؟
دکتر طاهری می پذیرد که اگر این توافق انجام میشد، شاید شورا وضعیتی بهتر داشت اما ایراد می گیرد که باید اگر کاندیداهای این گروه با توجه و تدبیر بهتر برای سمت ها معرفی می شدند می توانستیم تصمیمی متفاوت بگیریم. به عنوان مثال معرفی دکتر حسنی صفت برای سمت منشی درست نبود. چون او فرصت این کار را ندارد، منشی گری زمان و به علاوه آشنایی با کار می خواهد که سرهنگ نیک تجربه و زمان این کار را دارد. از نظر او اگر فاطمه زهرا هلال بیرجندی برای منشی کاندید می شد، شاید آرا تفاوت می کرد. اما در مورد توافق برای ورود گروه اقلیت به سمت نائب رئیس کاملا مخالف است، می گوید: در هیچ کجا رسم نیست از گروه مقابل با اکثریت کسی را برای نائب رئیسی انتخاب کنند چون اختلاف ها شدیدتر می شود، همین حالا می بینید اوضاع چه جور است، اگر چنین اتفاقی بیفتد دیگر نمی توان کنترل کرد. به علاوه موضوع دیگری هم مطرح است و برخی با رای پایینی به شورا آمده اند، نباید انتظار داشته باشند که برای سمت های مهمتر در هیأت رئیسه انتخاب شوند، اقبال مردم به آن ها بالا نبوده است.
تناقض گفته ها با گذشته ها
در انتقال این گفته ها برای دریافت پاسخ از گروه مقابل، دکتر حسنی صفت، دلایلی را مطرح می کند که در جای خود قابل تامل است.«اینکه می گویند، بنده وقت ندارم نادرست است. من سه روز در هفته به شورا می آیم و وقت می گذارم، اگر بنده تجربه برای سمت منشی ندارم نمی دانم چه طور است که به جای خانم هلال با آن سابقه طولانی فعالیت در شورا، آقای قالیبافان را برای سمت نائب رئیسی انتخاب می کنند، این چه دلیل و تحلیلی است که یک سویه اعمال می شود؟ در مورد دلیلی که برای انتخاب نشدن یک عضو در ترکیب هیأت رئیسه به دلیل پایین بودن آرای مردمی هم می آورند با توجه به آنچه در گذشته رخ داده دچار تناقض می شویم. به عنوان مثال سیده زهرا حسینی بیشترین رأی مردمی را داشت اما آن زمان حتی اجازه ندادند او وارد ترکیب هیأت رئیسه شود، در حالی که اگر اقبال مردم برای آقایان مهم بود باید، این عضو سابق شورا، به عنوان رئیس انتخاب می شد.»
او همچنین به نمایندگی از دیگر اعضای گروه اقلیت این سوال را هم مطرح می کند تا اذهان عمومی پاسخ دهند.«براستی دست چه کسانی زیر ساطور برخی گروه ها یا اشخاص است؟» بروید و بررسی کنید در بیشتر پروژه های عمومی که نیاز به بررسی و دقت نظر در جهت منافع مردم داشته ما نظرات مخالف با آنچه برخی موافقت کرده اند داشته ایم. می توان مثال زد و اسناد این استقلال عمل وجود دارد. این گفته ها بر اساس چه مدارکی مطرح می شود؟
دکتر طاهری به سوالی که از عضو گروه مقابل هم درباره چگونگی امکان نفوذ هیأت رئیسه به زمینه های غیرقانونی با وجود نظارت همه اعضای شورا بر مصوبه ها پرسیده شد پاسخی مشــــابـه می دهد «این احتمال وجود دارد که سوء استفاده هایی انجام شود با چنین ورودی به هیأت رئیسه، شـورا از مسیر خود خارج می شود به علاوه مخالفت ها خود روند اجرای امور مردم را با تأخیر مواجه می کند بنابراین بهتر است هیأت رئیسه یکدست باشد» او می گوید: تضارب آرا در شوراها یک امر مبارک است و این امر نباید باعث اختلاف اعضا شود. اعضا باید قانون را فصل الخطاب مسایل بدانند، قانون هم می گوید همه امور شورا براساس رأی اکثریت اعتبار دارد که این همه تصمیم ها را شامل می شود. دراین زمینه در شورای شهر بیرجند مشکلی وجود ندارد، ما نصّ صریح قانون را مطرح می کنیم که دیگر نمی توانند از آن عدول کنند، بنابراین به اتفاق آراء می رسیم اما زمان انتخابات هیأت رئیسه و رئیس شدن و … اختلاف ایجاد می شود و در این مواقع اقلیت، نظر اکثریت را برنمی تابد و ممکن است با انجام اقداماتی شورا را از اکثریت بیندازند. به عنوان مثال در همین جلسه ای که برای انتخاب اعضای کمیسیون ها برگزار شد اقلیت نظر خود را به اکثریت تحمیل و جلسه را منحل کرد.
آنچه از سوی گروه اکثریت درباره اقلیت مطرح می شود با مواردی که از آن سو درباره افرادی که حالا سکان هیأت رئیسه را به دست گرفته اند مشابه است. از دکتر طاهری درباره صحت گفته های دو گروه می پرسم، چطور می توان تشخیص داد که کدام گروه درست می گوید از کجا مشخص است که دست گروه اکثریت زیر ساطور برخی نباشد؟
حقوقدان شورا می گوید: خوشبختانه این اکثریت اصلاً به بیرون وصل نیست. می توانید بپرسید و بررسی کنید، به سوابق افراد مراجعه کنید ببینید در انتخابات چه قول هایی به مردم داده اند برخی وعده هایی به افراد می دهند و بعد هم کارشان را در شورا و شهرداری پیگیری می کنند. از شهردار بپرسید کدام گروه بیشتر برای او ارباب رجوع می آوردند ما نباید این کارها را انجام دهیم، مسایل شورا باید در شورا برای مردم پی گیری شود و اگر کسی این اقدامات را نا آگاهانه انجام می دهد باید بداند که این آسیب است.
سوال ها پاسخ می گیرد اما سوالات دیگری را با خود می آورد. موجی از ابهام ها و مسایلی که گویا از نگاه مردم پنهان مانده است با این اظهارنظرها در ذهن سرازیر می شود تا یک سوال کلیدی افکار عمومی را اشغال کند که آخر همه این ها برای چیست؟
راز اختلافات
او راز این اختلافات را می داند، ریشه همه این اختلافات از نظر دکتر طاهری در این راز نهفته است.آیا این بدان معنی است که آن راز از مسئولیت اتهاماتی که دو گروه به هم وارد می کنند مهمتر است؟
او می گوید: اختلافات بر سر ورود به ترکیب هیأت رئیسه و این سطح از تأثیرگذاری رازی است که بقا در شورا را معنی می کند، عده ای که در سطح پایین آرا قرار دارند برای بقا در شورا به روش های غیر اخلاقی متوسل می شوند. چرا که با اصلاح قانون شوراها تعداد اعضای شورای شهر بیرجند کاهش خواهد یافت و اگر بر اساس سر شماری موجود اقدام شود از ۱۱ به ۷ و چنانچه آمار سرشماری جدید به حساب آید حداکثر به ۹ نفر خواهد رسید بنابراین حتی موضوع ورود به هیأت رئیسه هم می تواند به نوعی، رقابت برای بقا در شورا باشد.
آیا حقیقت دارد؟ رقابت برای بقا در شورا؟ شورای شهر بیرجند به چنین میدانی تبدیل شده است؟ مردم این بار به چه کسانی رأی خواهند داد؟