اوقات فراغت نوجوانان دستخوش تصمیمات/ از برنامه ریزی مسئولان تا بی برنامگی والدین

ملیحه زرین پور

موضوع: اوقات فراغت نوجوانان در خراسان جنوبی

اوقات فراغت نوجوانان دستخوش تصمیمات/ از برنامه ریزی مسئولان تا بی برنامگی والدین

وقتی صحبت از ساعات فراغت نوجوانان می شود، ذهن از یک سو می رود به تعطیلات تابستان  و از سوی دیگر، متوجه برنامه‌ ریزی‌های مسئولان می شود. اینکه مسئولان تا کجا و چه اندازه به اوقات فراغت این قشر آسیب پذیر در خراسان جنوبی به ویژه سه ماهه تابستان  اهمیت می دهند به میزان برنامه ریزی های ریز و درشتی مرتبط می شود که به این منظور طراحی و اجرا گردیده اند.

هر چند بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اوقات فراغت نوجوانان تنها متوجه مسئولان نبوده و حضور پیگیر و فعال والدین نیز در این میان نقشی حیاتی ایفا می کند اما در هر صورت برنامه های مسئولان امور جوانان در این استان جوان کشور نقشی سرنوشت ساز در آینده آن‌ها دارد چرا که گاهی مسیری را برای آنها روشن می کند که هدف و برنامه آینده نوجوان را می‌سازد.

طراحی فعالیت های ورزشی در ۳۰۰ پایگاه

اما با توجه به نیاز سنجی‌های صورت گرفته اکثر برنامه ریزی های تابستانه برای نوجوانان شامل فعالیت های ورزشی می‌شود. در همین خصوص «مهدی قناد»، معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی به فعالیت های معاونت ورزشی این اداره برای تابستان نوجوانان اشاره کرده و به ما می گوید: نزدیک به ۳۰۰ پایگاه ورزشی در این استان مخصوص  شرکت جوانان و نوجوانان در کلاس های ورزشی تدارک دیده شده است.

وی می افزاید: این برنامه ریزی ها شامل دایر کردن کلاس هایی در رشته های مختلف ورزشی از جمله فوتبال، بدمینتون، والیبال و دیگر رشته های پر تحرک ورزشی  است.

قناد به هماهنگ و همسوسازی برنامه ریزی های دستگاه های مختلف و مرتبط با این قشر برای اوقات فراغت زیر نظر دبیرخانه اوقات فراغت به دبیری اداره کل ورزش استان اشاره کرده و می گوید: یکی از این همسو سازی ها به درخواست ستاد اوقات فراغت از دستگاه های مرتبط این بوده که کلاس های خودشان را بیشتر در مناطق محروم، کمتر برخوردار و حاشیه شهر برگزار کنند و از آن مناطق  غفلت نکنند.

برنامه هایی با رویکرد کارآفرینی و اشتغال

قناد با بیان اینکه در سال جاری کلاس ها بیشتر جنبه کارآفرینی و اشتغال را  مد نظر داشته‌اند ادامه می دهد: فقط به اینکه یک کلاس تشکیل شود و بعد هم مدرکی تعلق گیرد، اکتفا نشده بلکه برای این برنامه ریزی خاص در مناطق مختلف استان نیاز سنجی شده است.

به گفته این مقام مسئول برنامه های بسیاری به منظور اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در رشته ها و موضوعات مختلف از ورزش تا کار آفرینی و اشتغال زایی همچنین از کلاس های هنری تا آموزش سبک زندگی  در خراسان جنوبی انجام شده است.

اما به نظر می رسد تنها برنامه ریزی مسئولان در این زمینه کارساز نخواهد بود بلکه حضور و برنامه ریزی والدین هم در این میان نقشی تعیین کننده دارد. هر چند این روزها والدین به سبب مشغله های فکری و کاری بسیاری که دارند کمتر به این مهم و سهم تعیین کننده برنامه های اوقات فراغت در عدم آسیب به نوجوانان و شکل گیری هدف آینده آنها توجه می کنند.

نقش والدین در برنامه های اوقات فراغت

یک جامعه شناس اهل خراسان جنوبی در این خصوص به ما می گوید: اوقات فراغت شاید در برخی جوامع حتی اگر بدون برنامه ریزی پیش رود مشکلی ایجاد نکند اما آنچه مسلم است در جامعه امروزی ایران با وجود آسیب ها و معضلات بسیاری که وجود دارد، مسئله آفرین خواهد بود.

نرگس مرادی که خود مدرس دانشگاه است، می افزاید: این ایام اگر بدون برنامه ریزی و جهت دهی باشد، می تواند نوجوانان را دچار آسیب کند و مهمترین این آسیب ها حضور نوجوانان در عرصه های مختلف و بدون کنترل فضای مجازی خواهد بود جایی که بسیاری از اطلاعات بدون نظارت و فیلتر در اختیار افراد  قرار می گیرد.

آنچه مسلم است اوقات فراغت نوجوانان در خراسان جنوبی بدون برنامه و هدف رها نشده یا لااقل این کمتر به چشم می خورد و  مسئولان امر در برخی از دستگاه‌ها دغدغه های بسیاری در برنامه ریزی برای این ایام داشته اند. اما همانطور که مرادی جامعه شناس اهل خراسان جنوبی عنوان کرد خطرات فضای مجازی یکی از آسیب هایی است که نوجوانان خصوصا  فرزندانی که والدین‌شان درگیر و پر مشغله هستند را تهدید می کند.

چنانچه قناد، معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی می گوید: مطالعات مختلف در این حوزه نشان داده که بحث اوقات فراغت اصلا مسأله آفرین نیست بلکه چیزی که می تواند مشکل ایجاد کند، نحوه اجرای اوقات فراغت است. امروز آنچه مشهود است اوقات فراغت نوجوانان بیش از آنکه کارساز و کارآفرین برای آینده آنها باشد به سمت خانه محوری، فردی‌گرایی و انزوا رفته است.

خانه محوری اوقات فراغت زنگ خطری نیاز به توجه

وی ابراز می کند: شاید این تصور که با خانه محور شدن فراغت، نوجوانان کمتر در معرض آسیب قرار می گیرد سبب شده که امروز فرزندان ما در تبلت و یا گوشی های هوشمند خود در فضای مجازی و عرصه های این‌چنینی غرق باشند و در فعالیت‌های جمعی و در فعالیت هایی که اوقات فراغتشان به صورت تیمی طی می شود، کمتر حضور داشته باشند.

قناد می گوید: این امر می تواند تبعاتی را  برای نسل فعلی به ارمغان آورد. در جنبه های اعتماد و مشارکت های اجتماعی و حتی در مراحل بالاتر در سرمایه اجتماعی، تعیین کننده خواهد بود و همه این‌ها را زیر سؤال می برد،  چنانچه  فرزندان نوجوانان ما بیشتر به سمت آیین های شخصی گرایش پیدا می کنند. این منجر خواهد شد که هم خانواده و هم جامعه یک حالت سلولی به خود بگیرند یعنی فرد محور شوند و در نتیجه انزوا و گوشه گیری ترویج و روحیه کار جمعی و تعاون از بین برود.

محرومیت از  کسب مهارت تیمی از معضلات فراغت های خانگی

یکی دیگر از معضلاتی که این جامعه شناس در خانگی و فردی شدن فراغت به آن اشاره می کند محرومیت از  کسب مهارت هایی است که می تواند در گروه های تیمی کسب شود. وی می افزاید: خلاقیت و نوآوری فرد یا توسعه مهارت های زندگی و شناختی، حسی و حرکتی همچنین اصلاح رفتار وتعالی شخصیتی معمولا در جمع رخ می دهد و در زندگی فردی و انزوا کمتر نمایان می شود.

قناد به کمبود امکانات در عرصه اوقات فراغت نیز اشاره کرده و می گوید: به دلیل برخی  کمبود امکانات در عرصه های تفریحی و فرهنگی برای اوقات فراغت نوجوانان متاسفانه خیلی از تفریحات مدنظر کشورهای غربی که اکثرا هم جنبه انحرافی دارند، رواج می یابد.

وی عدم توجه به روحیات و نیاز به شادی و نشاط در جوان و نوجوان را  عاملی بر موفقیت مروجان فرهنگ غربی  عنوان کرده، تاکید می کند: دشمن  برنامه ریزی های حساب شده ای دارد و  با در اختیار داشتن فضای مجازی باعث بروز یک سری تغییرات و جهت گیری های خاصی می شود در حالی‌که برنامه ریزی های ما کامل نیست است، جوان ما در حال تجربه شیوه های جدید اوقات فراغت است و این زنگ خطر بزرگی  برای ما است.