گزارشی پیرامون ضرورت آمادگی نظامی در دکترین نظامی اسلام مقایسه جایگاه آمادگی نظامی در مکتب فیضیه و انگلستان!

امروز خراسان جنوبی- حسن رضایی
«دنیای فردا، دنیای گفتمان هاست نه دنیای موشک ها!»؛ این جمله کوتاه و ظاهراً قشنگ! را می توان در رده اولین سخنان جنجال برانگیز اکبر هاشمی رفسنجانی در طلیعه سال جدید به حساب آورد. انتشار اولیه این جمله در حساب توئیتر هاشمی، هیچ حساسیتی را از سوی وی و دفترش برنیانگیخت. با این حال پس از واکنش تند و صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی به این مسئله، تکاپو برای تکذیب و تصحیح آن بالا گرفت.
هاشمی با قربانی نمودن مسئول صفحه توئیترش، سعی کرد خود را از اتهام تلاش برای خلع سلاح کشور در میانه منطقه پرآشوب غرب آسیا برهاند، با این حال همفکران غربگرای وی دست بردار مسئله نیستند. پایگاه اقتصاد ایرانی اخیراً با انتشار گزارشی از موسسه انگلیسی لگاتوم، هنگ کنگ را امن ترین کشور جهان اعلام کرده و ایران را در رده ۱۲۵ ام جهان قرار داده است! استناد این پایگاه وابسته به آقای صادق خرازی به گزارش یک موسسه انگلیسی درباره امنیت ایران، در حالی است که همفکران روشنفکر گردانندگان این پایگاه، اخیراً حمله شدیدی به صفحه اینستاگرام منتسب به حسام نواب صفوی، بازیگر برجسته کشورمان داشته اند.
صفوی پس از سفر اروپایی خود در صفحه اش نوشته بود:«من از قلب شهرهای اروپا می آیم، مردم بسیار وحشت زده اند، همه جا پلیس مستقر است اما به نظر من گروه تروریستی داعش هیچ ترسی از پلیس اروپا ندارد؛ امروز وقتی به ایران رسیدم لذت امنیت را حس کردم، هر چند که فکر می کردم محال است به ایران برسم. اگر وضع به همین منوال پیش برود چیزی از اروپا باقی نمی ماند. از نیروهای امنیتی و دفاعی ایران تقاضا می کنم امنیت اروپا را به عهده بگیرند و این انسانها را از وحشت و تکه تکه شدن و مرگ نجات دهند و رسم اسلام واقعی را به جا بیاورند. چون این گروه تروریستی فقط از نیروهای ایران وحشت دارند. خوشحالم که امروز را در امن ترین کشور دنیا سپری می کنم و در بین شما هستم.» همین مسئله خشم روشنفکران و دوستداران چشم آبی ها را برانگیخته بود.
با این حال، باید حساب آقای هاشمی را از این افراد جدا کرد. هاشمی لباس روحانیت بر تن دارد و سایت رسمی وی هر روزه بخشی از تفسیر آیات قرآن توسط وی را بر روی خروجی خود قرار می دهد. بر همین اساس، بد نیست ما هم نگاهی دیگر به اهمیت آمادگی و تجهیز نظامی در برابر دشمن در آیات و روایات و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) بیندازیم. هر چه باشد، مدعیان اسلام و دین اگر چه بعضاً کربلا را هم درس مذاکره معرفی می کنند!، شاید دیگر نتوانند در برابر نص صریح آیات و روایات مربوط به تجهیز نظامی مسلمانان، موضعی اتخاذ کنند! با این حال، بد نیست پیش از آنکه به بررسی این مسئله در قرآن و روایات بپردازیم، این نکته هم اضافه شود که سردار حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در جریان گفتگوی ویژه خبری، یکی از دلایل تحریم های موشکی جدید آمریکا علیه کشورمان را اتخاذِ تصمیم غلطِ «رسانه ای نشدن رزمایش های موشکی» در دو سال ابتدایی دولت حسن روحانی معرفی کرده بود. وی اظهار داشت: این تصمیمِ غلط، آمریکایی ها را پررو کرده است!
مشهورترین آیه قرآن کریم در زمینه تجهیز نظامی مسلمانان را شاید بتوان آیه ۶۰ سوره انفال دانست. آنجا که می فرماید: «وَ‌أعِدُّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّه». مفسران در تفسیر این آیه گفته اند: باید از تمامی امکانات شرعی و ممکن برای تجهیز نظامی جامعه اسلامی بهره جست. در این آیه شریفه، کلمه «قوه» نه تنها بیانگر نیروهای رزمی است، بلکه می تواند دربرگیرنده تمام وسایل رزمی، سلاح های مدرن هر عصر و کلیه تجهیزات و امکاناتی باشد که به نحوی در نشان دادن قدرت خودی و مانور و ایجاد رعب و وحشت در دشمن و پیروزی بر او در هنگام نبرد اثر دارد.
مسئله لزوم فراهم کردن آمادگی رزمی آنقدر در اسلام اهمیت دارد که در فقه تشیع بابی تحت عنوان «سَبَق و رَمایه» مطرح است. سَبَق، رَمایه و همچنین سَباحه سه مسابقه ای بوده اند که اسلام آنها را روا شمرده و فایده آنها را برانگیختن قصد و عزم و آماده شدن برای جنگ و نزاع و راه یافتن به سوی ممارست دانسته است. پژوهشگران مسائل فقه نظامی، دستورات دین مبین اسلام در این زمینه را در سه گروه اِعداد (فراهم آوردن تفصیلی و دقیق هر چیز)، حِذر (پرهیز همراه با خوف و اضطراب) و رَبط (محکم بستن و پیوند دادن چیزی برای ثابت ماندن بر حالت نخستین) دسته بندی کرده اند. نکته قابل توجه دیگر اینکه بسیاری از فقیهان شیعه، کسب آمادگی نظامی برای تک تک افراد جامعه اسلامی را، واجب عینی دانسته اند!
شخصِ وجودِ گرامی پیامبر اسلام(ص)، حتی الامکان سعی می کردند شخصاً در جنگ ها حاضر باشند و جنگاوری ایشان به حدی بود که امیرالمومنین علی(ع) در متن خطبه ای در نهج البلاغه می فرمایند:«هر موقع کار در جبهه جنگ بر ما دشوار می شد، به رسول خدا پناه می بردیم!» در تاریخ سایر پیامبران الهی نیز موارد متعددی از برنامه ریزی آنان برای آمادگی نظامی جامعه را شاهد هستیم. به عنوان مثال، زره سازی حضرت داود و یا انتخاب طالوت به عنوان فرمانده جنگی بنی اسرائیل از سوی پیامبر آنها، از شناخته شده ترین این نمونه هاست.
مسئله هوشیاری در برابر توطئه های دشمنان، از دیگر ارکان آمادگی نظامی در متن یک سیاست اسلامی اصیل است. همچنان که حضرت علی(ع) در متن نامه خود به مالک اشتر می فرمایند:«و لکنِ الحِذرَ کُلّ الحِذر من عَدُوّک بَعدَ صُلحِه»؛ یعنی: «اما بعد از صلح، نسبت به دشمن کاملاً هوشیار باش، زیرا چه بسا دشمنی با صلح خود را نزدیک می کند تا تو را دچار غفلت نماید!» و یا در جایی دیگر می فرماید:«کار دشمن را هنگامی که با او نبرد می کنی کوچک مشمار،‌ چرا که اگر پیروز شدی ستایش نشوی و اگر او بر تو پیروز گشت، معذور نیستی. ناتوانی که مراقب دشمن توانمند است، ‌به سلامت نزدیک تر است از توانمندی که بر ناتوانی غرّه شود!»
حال سئوال این است که چگونه می توان خود را پیرو علی(ع) دانست و در زمانی که پهپادهای آمریکایی و مزدوران آن، در سراسر منطقه غرب آسیا و بلکه سراسر جهان به کشتار مسلمانان مشغول اند، تقویت قوای موشکی کشور را متوقف کرد؟ این در حالی است که تنها در دو سال اخیر، دولتمردان کم شعور آمریکایی، بارها ایران عزیزمان را به حمله نظامی و بلکه اتمی تهدید کرده اند! سئوال این است: عقلی که در این شرایط به مدت دو سال، اجازه رسانه ای شدن رزمایش های موشکی را نمی دهد، چه نسبتی با علی(ع) و مکتب او دارد؟ شاید راست گفته باشد آن حکیم بزرگی که گفته بود از برخی باید پرسید دینتان را از کجا گرفته اید؟ از فیضیه یا از انگلستان؟! چه اینکه دین علی(ع) و دینی که بر ورق های همیشه جاوید قرآن کریم ثبت و ضبط شده، همواره ما را به نمایش رزمایش های موشکی برای ترساندن دشمنان فرا می خواند، دین انگلیسی اما شاید حسابش جدا باشد. وا… اعلم!
یکی دیگر از بدیهی ترین اصول دکترین نظامی اسلام، اصل مقابله به مثل است. بدان معنا که در برابر هر گونه تجاوز دشمن باید ایستاد و هر آنچه که دشمن در حق ما روا داشت، سزا است در حق دشمن روا داریم. مصداق بارز این حکم در آیه ۱۹۴ سوره بقره است که خداوند می فرماید«فَمَنِ اعتَدی عَلَیکُم فَاعتَدُوا عَلَیهِ بهِ بِمِثلِ مَا اعتَدَی عَلیکُم…» از طرفی، از دید مفسّران، نکوهش خداوند از منافقان که ساز و برگ جنگی را پیش از نبرد فراهم نیاورده‌اند، از نشانه‌های نفاق و باعث سلب توفیق جهاد از آنان است. آیه ۴۶ سوره توبه به همین مضمون اشاره دارد. در این آیه شریفه خداوند متعال در وصف حال منافقان می فرماید: «وَلو أرادُوا الخُرُوجَ لأَعَدّوا لَهُ عُدَّهً وَلکِن کَرِهَ اللَّهُ انبِعاثَهُم فَثَبَّطَهُم وَ قیلَ اقعُدوا مَع القعِدین.»
در پایان این گزارش، خوب است به حدیث مشهور دیگری از پیامبر گرامی اسلام اشاره کنیم که آن بزرگوار، تجهیزات نظامی را مشخصاً عامل عزت مسلمانان معرفی می نماید. ایشان می فرمایند:« إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَعَزَّ أُمَّتِی بِسَنَابِکِ خَیْلِهَا وَ مَرَاکِزِ رِمَاحِهَا» یعنی: خدا به امت اسلامی عزت می‌دهد؛ با نوکِ نیزه‌های‌شان و با سُمِ اسب‌های رزمنده‌ای که در جنگ حرکت می‌کنند و روی زمین پا می‌کوبند! حال باز هم شایسته است که همان سئوال قبلی را مجدداً تکرار کنیم که چگونه می توان پیرو چنین پیامبری بود و با رسانه ای شدن رزمایش موشکی مخالفت کرد؟ قضاوت با شما!