افطاری های خاص در سپهر سیاست ورزی ایران

امروز خراسان جنوبی – صادق بی طرف
ماه مبارک، سال هاست که با برگزاری مراسم های افطاری مقامات کشور همراه شده است. رهبر معظم انقلاب از سالیان پیش با استفاده از فرصت ماه رمضان، با برگزاری مراسم افطاری، گروه ها و اقشار مختلف را به حضور خود می پذیرفتند و از این فرصت برای انتقال رهنمود هایشان و همچنین شنیدن دغدغه های گروه های مختلف استفاده می کردند. شاید یکی از معروف ترین افطاری های ایشان، دیدار با دانشجویان در ماه مبارک رمضان باشد که هر سال منشأ خیر و برکت زیادی برای دانشجویان و فعالین دانشجویی شده است. اگرچه این رویه در میان سایر مقامات مسئول کشور هم مشاهده می شود ولی از لحاظ کارکردی باید گفت در آن افطاری ها بیشتر شاهد لابی گری، یار گیری و پیگیری اهداف حزبی بوده ایم. امری که در سایر کشور های دیگر دنیا نیز با عناوین باشگاه های حزبی شاهد آن هستیم که در آن احزاب و جریان های مختلف با برگزاری برخی از مراسم های غیر رسمی، فرصتی را برای تنش زدایی در عالم سیاست خلق می کنند و از این فرصت برای تقویت ارزش های مشترک جریان های مخالف سیاسی استفاده می کنند.به هر حال ماه مبارک رمضان علاوه بر نقش بسزایی که در گسترش معنویت عمومی در کشور داشته است، به فرصتی برای برگزاری افطاری های سیاسی مقامات دولتی و سران احزاب سیاسی نیز بدل گشته است. البته این فرصت ها نیز همیشه به هدف پیش بینی شده منجر نمی شوند و گاهی مشاهده می شود که در این گونه افطاری ها، اقداماتی انجام می گیرد که نه تنها باعث تألیف قلوب اهل سیاست نشده بلکه باعث افزایش کدورت ها می گردد، مانند برخی از حواشی که در مراسم های افطاری روسای جمهور به وقوع پیوسته است.
صلح رمضانی، بهانه افطاری دولت!
با شروع به کار دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور یازدهم، وی نیز مطابق مشی عملکرد سایر روسای جمهور گذشته، اقدام به برگزاری افطاری با گروه های مختلف نمود. رئیس جمهور معتقد بود که این مراسم های افطاری می تواند به نزدیک شدن جریان های سیاسی کشور و کاهش اختلاف نظر ها و افزایش نقاط مشترک میان این جریان ها کمک کند. حسن روحانی سال گذشته میزبان گروه های مختلفی از جمله اصحاب رسانه، فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی، روحانیون و ائمه جمعه، ورزشکاران و هنرمندان بود و به زعم خود تلاش می کرد تا با برگزاری این مراسم ها، نظر گروه های مختلف را نسبت به سیاست ها و عملکرد خود مساعد کند. ولی برخی از این مراسم ها نه تنها به این هدف پیش بینی شده نزدیک نشد بلکه موجب افزایش کدورت ها و کینه ها در مدعوین افطاری رئیس جمهور گشت. شاید یکی از مهمترین و جدی ترین جنجال ها مربوط به مراسم افطاری رئیس جمهور با سران احزاب دو جناح اصلاح طلب و اصولگرا بود که در آن در حین سخنرانی یکی از دعوت شدگان برخی از حضار اعتراض خود را بیان کردند و برخی نیز به نشانه اعتراض جلسه را ترک کردند. ماجرا از این قرار بود که کرباسچی یکی از سخنرانان مراسم در سخنان خود به حمایت صریح از سران فتنه پرداخت و تعابیری در تمجید از آنان استفاده کرد. در حین این سخنان بود که حجت الاسلام مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز تهران به این سخنان اعتراض کرد و جلسه با رئیس جمهور را ترک کرد و به دنبال او برخی دیگر از حاضرین جلسه مبادرت به این کار نمودند. این وقایع در حالی اتفاق افتاده بود که نزدیکان رئیس جمهور از قصد وی برای استفاده از فرصت ماه رمضان برای ایجاد صلح و آرامش در کشور سخن گفته بودند.سایر سخنرانان مراسم افطاری رئیس جمهور آقایان حداد عادل رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس نهم، قدرت ا… علیخانی مشاور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، فاطمه راکعی عضو اسبق جبهه مشارکت، کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلس نهم شورای اسلامی و از افراد نزدیک به علی لاریجانی، اسد ا… بادامچیان عضو حزب موتلفه اسلامی و الهی کولایی نماینده مجلس ششم و عضو سابق جبهه مشارکت بودند. این ترکیب نشان می دهد که رئیس جمهور تلاش داشته است به نوعی با جلب نظر احزاب و جریان های مختلف سیاسی، راه خود را در یک سال آینده تا حدودی هموار کند.
افطاری های سیاسی
برای حفظ یاران سابق
یکی از افرادی که از سال های دور، از فرصت مراسم های افطاری سیاسی برای پیگیری اهداف سیاسی استفاده می کرده، آیت ا… اکبر هاشمی رفسنجانی بوده است. مروری بر کتاب خاطرات وی نشان دهنده سبقه او در این موضوع است. هاشمی در کتاب خاطرات سال ۱۳۶۰ خود می نویسد: “عصر به‌ دیدن‌ آقای‌ خامنه‌ای‌ رفتم‌. مقداری‌ درباره‌ وضع‌ موجود و امور خارجی‌ صحبت‌کردیم‌. حالشان‌ بهتر است‌. دست‌ راستشان‌ را گچ‌ گرفته‌اند. دوماه‌ باید در گچ‌ بماند. افطار را با نخست‌ وزیر و روحانیت‌ مبارز، مهمان‌ آقای‌ ناطق‌ نوری‌ بودیم‌. درباره‌ ریاست ‌جمهوری‌ و کابینه‌ بعدی‌ بحث‌ بود.” البته خود او نیز بعد ها پس از اتمام دوران ریاست جمهوری اش، ارتباطاتش با وزرا و مدیران خود را در قالب افطاری سیاسی حفظ کرده است و تقریبا هر سال وزرای دولت های پنجم و ششم را در یکی از روز های ماه مبارک رمضان برای مراسم افطاری به تالار مجمع تشخیص مصلحت نظام دعوت می نماید. در مراسم افطاری هاشمی رفسنجانی، حضور برخی از منتقدین فعلی خود نیز جالب توجه است به طوری که معمولاً محسن رضایی که در سال های اخیر رابطه ملاطفت آمیزی با رئیس مجمع تشخیص مصلحت نداشته، در این مراسم حضور یافته است.عبدا… نوری وزیر کشور دولت هفتم با وجود اینکه سال هاست حضور رسمی در عالم سیاست ندارد، سفره های افطاری سیاسی خود را کماکان هر ساله برگزار می کند. وی در این مراسم از هم حزبی های خود دعوت می کند تا با حضور در این مراسم به رایزنی غیر رسمی در مورد مهمترین مسائل سیاسی کشور و تبادل اطلاعات و تحلیل ها بپردازند. علی اکبر ناطق نوری نیز پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ از قبول مسئولیت در عالم سیاست امنتاع کرده است. او با گذشت سالیان طولانی از دوران وزارت کشورش در اوایل انقلاب، همچنان جلسات افطاری خود را با استانداران سابق اش حفظ کرده است. بد نیست به تشکیل شورای مصلحتی جریان اصلاحات اشاره کرد که پیشنهاد تشکیل آن در یکی از همین افطاری های سیاسی در سال ۹۰ مطرح شد و پس از آن به یکی از شوراهای مهم برای این جریان سیاسی در مواقع مختلف وارد عمل شد که یک نمونه مهم از عملکرد این شورا را در پیشنهاد به آقای عارف برای کناره گیری از انتخابات سال ۹۲ می توان دید.پس از انتخابات ریاست جمهوری ۹۲، محمد رضا عارف که با فشار سران جریان اصلاحات مجبور به کناره گیری به نفع حسن روحانی شد، از همان زمان سودای ریاست مجلس را در سر می پروراند. وی سال گذشته که به عنوان رئیس شورای هماهنگی اصلاح طلبان انتخاب شده بود، در ماه رمضان یک افطاری بزرگ را با دعوت حدود ۷۰۰ نفر از فعالین اصلاح طلب در باشگاه پیام وزارت ارتباطات جایی که قبل تر مسئولیت وزارت آن را عهده دار بود برگزار کرد. این مراسم به نوعی جلب حمایت همه جریان های اصلاح طلب از لیست عارف در انتخابات مجلس و احتمالاً حمایت از او برای ریاست مجلس آینده تلقی می شد. عارف برای رسیدن به این مقصود، بدون هیچ گونه خط کشی سیاسی و بدون توجه به حرمت شکنی برخی از نیروهای اصلاح طلب، همه را بی قید و شرط به مراسم خود دعوت کرده بود.