روسیه، یکی از قدرت‌های جهانی دخیل در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ تهران، می‌تواند یکی از مشارکت‌کنندگان کلیدی در هر توافق احتمالی میان تهران و واشنگتن باشد.

به گزارش تابناک، «آسوشیتد پرس» در گزارشی به بررسی مذاکرات ایران و آمریکا در رم ایتالیا پرداخته و ادعا‌هایی را مطرح کرده که در ادامه آمده است.

ایران و ایالات متحده برنامه دارند تا هفته آینده درباره برنامه هسته‌ای تهران دیدار کنند، پس از آنکه هر دو طرف اعلام کردند که در مذاکرات روز شنبه در رم پیشرفت‌هایی داشته‌اند.

یک مقام آمریکایی تایید کرد که در جریان مذاکرات در رم، استیو ویتکوف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به‌طور مستقیم با یکدیگر گفت‌و‌گو کردند.

یک مقام ارشد دولت ترامپ که خواست نامش فاش نشود گفت طرفین «پیشرفت بسیار خوبی در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم خود داشتند».

عراقچی نیز در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (X) اعلام کرد که آنها در زمینه «اصول و اهداف یک توافق احتمالی» پیشرفت داشته‌اند. با این حال، او افزود: «خوش‌بینی ممکن است موجه باشد، اما تنها با احتیاط بسیار زیاد.»

او پیش‌تر در گفت‌و‌گو با تلویزیون دولتی ایران گفته بود: «امیدوارم پس از مذاکرات فنی در موقعیت بهتری قرار بگیریم.»

در حالی که ایالات متحده اعلام کرد که هم مذاکرات مستقیم و هم غیرمستقیم انجام شده است، مقامات ایرانی این مذاکرات را غیرمستقیم توصیف کردند؛ مشابه آنچه آخر هفته گذشته در مسقط عمان انجام شد، جایی که بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، میان دو طرف در اتاق‌های جداگانه رفت‌وآمد می‌کرد.

البوسعیدی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این مذاکرات در حال شتاب هستند و اکنون حتی غیرممکن‌ها نیز ممکن شده‌اند.»

وزارت خارجه عمان نیز در پستی جداگانه اعلام کرد که طرفین توافق کرده‌اند به گفت‌و‌گو‌ها ادامه دهند تا به توافقی دست یابند که اطمینان حاصل کند ایران «کاملاً عاری از سلاح هسته‌ای و تحریم‌ها باشد و در عین حال توانایی توسعه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز خود را حفظ کند.»

اینکه اصلاً چنین مذاکراتی در حال انجام است، خود یک لحظه تاریخی محسوب می‌شود، با توجه به دهه‌ها دشمنی میان دو کشور از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹. ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، به‌صورت یک‌جانبه در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی خارج شد، اقدامی که سال‌ها حمله و مذاکره را به دنبال داشت و در نهایت نیز موفق به احیای توافقی نشد که به‌طور چشمگیری غنی‌سازی اورانیوم توسط تهران را در ازای رفع تحریم‌های اقتصادی محدود کرده بود.

مذاکرات در حالی انجام می‌شوند که تنش‌ها در خاورمیانه رو به افزایش است. آنچه در معرض خطر قرار دارد، احتمال حمله نظامی آمریکا یا اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران یا عملی شدن تهدید‌های ایران برای پیگیری ساخت سلاح هسته‌ای است. در همین حال، تنش‌ها در منطقه با جنگ اسرائیل و حماس در غزه شدت یافته و پس از حملات هوایی ایالات متحده به نیرو‌های حوثی مورد حمایت ایران در یمن، که بیش از ۷۰ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشت، افزایش یافته است.

ترامپ روز جمعه گفت: «من به‌سادگی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستم. من می‌خواهم ایران کشوری بزرگ، شکوفا و فوق‌العاده باشد.»

پیش از آغاز مذاکرات با ایران، استیو ویتکاف در رم با رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمانی کلیدی برای راستی‌آزمایی پایبندی ایران به توافق، در صورت دستیابی به آن، خواهد بود؛ همان‌گونه که در توافق ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی نقش داشت.

در میان سلسله دیدارها، رافائل گروسی همچنین با آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا دیدار کرد؛ کسی که پیش از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا با عباس عراقچی نیز دیدار کرده بود.

تاجانی در بیانیه‌ای گفت: «یک توافق دیپلماتیک با صبر و حوصله، روز به روز، از طریق گفت‌و‌گو و احترام متقابل ساخته می‌شود.»

عراقچی و ویتکاف پیش از مذاکرات سفر‌هایی انجام دادند

ویتکاف پیش از مذاکرات، در پاریس درباره اوکراین رایزنی کرده بود، در حالی‌که جنگ تمام‌عیار روسیه در آن کشور ادامه دارد. او همچنین در پایتخت فرانسه با ران درمر، وزیر امور راهبردی نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، و دیوید بارنئا، رئیس موساد، دیدار داشت.

درمر روز شنبه در رم دیده شد، در همان هتلی که ویتکاف در آن اقامت داشت. مشخص نبود که این یک تصادف بوده یا نه، و هیچ نشانه‌ای وجود نداشت که درمر بخشی از مذاکرات ایران بوده باشد.

عراقچی نیز در روز‌های اخیر به مسکو سفر کرد و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار داشت.

روسیه، یکی از قدرت‌های جهانی دخیل در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ تهران، می‌تواند یکی از مشارکت‌کنندگان کلیدی در هر توافق احتمالی میان تهران و واشنگتن باشد. تحلیل‌گران می‌گویند مسکو می‌تواند احتمالا مسئول نگهداری از اورانیوم غنی‌شده ایران با خلوص ۶۰ درصد شود — که تنها یک گام فنی کوتاه تا سطح ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد.

پایتخت عمان هفته گذشته میزبان دور نخست مذاکرات بود، جایی که پس از گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم، عراقچی و ویتکاف به‌صورت رودررو دیدار کردند. عمان، سلطان‌نشینی در لبه شرقی شبه‌جزیره عربستان، مدت‌هاست که به‌عنوان واسطه‌ای میان ایران و غرب ایفای نقش کرده است.

با این حال، پیش از آغاز مذاکرات، ایران به اظهارات ویتکاف واکنش نشان داد؛ او ابتدا پیشنهاد داده بود که ایران می‌تواند اورانیوم را تا سطح ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی کند، اما بعداً گفت که باید تمام فعالیت‌های غنی‌سازی متوقف شود.

علی شمخانی، مشاور رهبر معظم انقلاب آیت‌الله علی خامنه‌ای، پیش از مذاکرات در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که ایران حاضر نیست برنامه غنی‌سازی خود را مانند لیبی کنار بگذارد یا با استفاده از اورانیوم غنی‌شده در خارج از کشور برای برنامه هسته‌ای خود موافقت کند. او نوشت: «ایران برای توافقی متوازن آمده است، نه تسلیم.»

ایران به‌دنبال توافقی برای تثبیت اقتصاد بحرانی خود است

ارز ایران، ریال، اوایل این ماه به بیش از یک میلیون ریال در برابر هر دلار آمریکا سقوط کرد. با این حال، هم‌زمان با آغاز مذاکرات، ارزش ریال تا حدودی بهبود یافته است؛ موضوعی که تهران امیدوار است ادامه یابد.

در همین حال، دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ دست دوم، که مدت‌ها مورد نظر شرکت هواپیمایی ایران‌ایر بود، روز پنج‌شنبه وارد فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تهران شدند؛ طبق داده‌های رهگیری پرواز که توسط خبرگزاری آسوشیتدپرس تحلیل شده است. این هواپیما‌ها که پیش‌تر متعلق به خطوط هوایی هاینان چین بودند، در مسقط مستقر و سپس با ثبت جدید وارد ناوگان ایران شدند.

این هواپیما‌ها دارای موتور‌های رولزرویس هستند که شامل قطعات و خدمات فنی قابل توجهی از آمریکا می‌شوند. چنین معامله‌ای نیاز به تأیید وزارت خزانه‌داری آمریکا دارد، با توجه به تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده است. وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا به درخواست‌ها برای اظهار نظر در این خصوص پاسخی نداده‌اند.

بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، ایران مجاز به خرید هواپیما‌های جدید بود و قرارداد‌هایی به ارزش ده‌ها میلیارد دلار با ایرباس و شرکت بوئینگ منعقد کرده بود. با این حال، این شرکت‌ها در پی تهدید‌های ترامپ علیه توافق هسته‌ای، از این معاملات عقب‌نشینی کردند.